Ακόμη και πριν από την πρόσκρουση του κοντέινερσιπ στη γέφυρα της Βαλτιμόρης στις 26 Μαρτίου, που ύψωσε εμπόδια στη μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων στον ποταμό Πατάπσκο και σε ένα μεγάλο αμερικανικό λιμάνι, υπήρχαν πολλοί λόγοι να ανησυχεί κανείς για την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Είτε επρόκειτο για γεωπολιτικές εντάσεις και την κλιματική αλλαγή είτε τις συνεχείς αναταραχές ως αποτέλεσμα της πανδημίας, ήταν ήδη προφανές ότι υπάρχουν κίνδυνοι στην εξάρτηση από πλοία για τη μεταφορά προϊόντων, σημειώνουν οι New York Times.
Εξω από την Υεμένη οι Χούθι εκτοξεύουν πυραύλους σε κοντέινερσιπ, λέγοντας πως έτσι δείχνουν αλληλεγγύη στους Παλαιστινίους της Γάζας. Ως αποτέλεσμα, τα πλοία υποχρεώνονται σε μεγάλο βαθμό να παρακάμψουν τη διώρυγα του Σουέζ, τη ζωτική θαλάσσια δίοδο που συνδέει την Ασία με την Ευρώπη, και αντ’ αυτού να κάνουν τον γύρο της Αφρικής – προσθέτοντας ημέρες ή εβδομάδες στις διαδρομές τους, καταναλώνοντας ταυτόχρονα επιπλέον καύσιμα.
Στην Κεντρική Αμερική οι διελεύσεις από τη διώρυγα του Παναμά είναι περιορισμένες λόγω χαμηλής βροχόπτωσης, με αποτέλεσμα να καθυστερούν οι αποστολές από την Ασία προς την ανατολική ακτή των ΗΠΑ.
Πριν από τρία χρόνια είχε κλείσει η διώρυγα του Σουέζ, αφότου το κοντέινερσιπ «Ever Given» προσέκρουσε στη μία πλευρά της θαλάσσιας διόδου και «κόλλησε» εκεί. Η κίνηση διεκόπη για έξι ημέρες, «παγώνοντας» τη μεταφορά εμπορικών αγαθών, εκτιμώμενης αξίας 10 δισ. δολαρίων ανά ημέρα.
Τώρα ο κόσμος έχει μια ακόμη χειροπιαστή απόδειξη της ευθραυστότητας της παγκοσμιοποίησης. Το λιμάνι της Βαλτιμόρης είναι μικρότερο από τους μεγάλους τερματικούς σταθμούς κοντέινερ των ΗΠΑ, αλλά αποτελεί βασικό κομμάτι της εφοδιαστικής αλυσίδας για οχήματα, καθώς είναι προορισμός αυτοκινήτων και φορτηγών από την Ευρώπη και την Ασία. Είναι επίσης, σημαντικό σημείο εξαγωγής για τον αμερικανικό άνθρακα.
Πολλά από αυτά τα αγαθά ενδέχεται να καθυστερήσουν να φτάσουν στους τελικούς τους προορισμούς, υποχρεώνοντας τις ναυτιλιακές να φτιάξουν διαφορετικό πρόγραμμα και να μειώσουν τον όγκο των προϊόντων που μεταφέρουν. Στην εποχή της διασύνδεσης, τα προβλήματα σε ένα σημείο μπορεί γρήγορα να γίνουν αισθητά και αλλού.
Ανησυχίες για την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα είτε λόγω γεωπολιτικών εντάσεων είτε εξαιτίας των προβλημάτων που προκαλεί η κλιματική αλλαγή.
«Η τραγική κατάρρευση της Francis Scott Key Bridge θα ασκήσει πίεση σε άλλους τρόπους μεταφοράς και σε εναλλακτικά λιμάνια», δήλωσε ο Τζέισον Εβερσολ, στέλεχος της συμβουλευτικής εφοδιαστικών αλυσίδων Four Kites.
Μερικά από τα φορτία τα οποία θα διέρχονται από τη Βαλτιμόρη είναι πιθανό να καταλήξουν στο Τσάρλεστον της Νότιας Καρολίνας, στο Νόρφολκ της Βιρτζίνια ή στη Σαβάνα της Τζόρτζια. Αυτό θα αυξήσει τη ζήτηση για υπηρεσίες μεταφοράς μέσω φορτηγών και τρένων, ενώ προκειμένου τα προϊόντα να φτάσουν στον τελικό τους προορισμό, η διαδικασία γίνεται πιο σύνθετη και πιο ακριβή.
Τα κοντέινερσιπ δεν περιμένουν πια σε μεγάλες ουρές έξω από λιμάνια, όπως συνέβαινε όταν οι Αμερικανοί υπερφόρτωσαν το σύστημα με παραγγελίες για διάφορα προϊόντα –όπως ποδήλατα γυμναστικής και ψησταριές– κατά τη διάρκεια των lockdowns. Ωστόσο, τα αποθέματα ορισμένων προϊόντων στερεύουν. Τις τελευταίες δεκαετίες, εξάλλου, οι εταιρείες μειώνουν τα αποθέματά τους, ώστε να περιορίσουν τα έξοδα. Προκειμένου να συγκεντρώσουν ό,τι χρειάζονται, βασίζονται εν μέρει στις μεταφορές διά θαλάσσης, αφήνοντας τον κόσμο εκτεθειμένο σε κάθε ξαφνικό πλήγμα στη μεταφορά αγαθών.
Το χάος της πανδημίας έβαζε τους οδηγούς φορτηγών και τους λιμενεργάτες σε lockdown, την ώρα που στις αμερικανικές ακτές έφταναν ποσότητες-ρεκόρ από διάφορα προϊόντα. Τώρα, το περιστατικό στη Βαλτιμόρη ίσως προκαλέσει μικρότερη ζημία.
«Υπάρχει χαλαρότητα στο σύστημα και είναι πολύ καλύτερα προετοιμασμένο ώστε να απορροφά τα σοκ που βλέπουμε», δήλωσε ο Φιλ Λέβι, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στην εταιρεία ναυτιλιακών δεδομένων Flexport.
Προειδοποίησε ότι θα ήταν λάθος να συμπεραίνουμε από απρόβλεπτες εξελίξεις σε κοντέινερσιπ ότι η παγκοσμιοποίηση ήταν λάθος.
«Γιατί να μη φτιάχνουμε τα πάντα σε ένα μέρος, ώστε να μην ανησυχούμε για τη μεταφορά;», ρώτησε. «Διότι θα ήταν δραματικά υψηλότερο το κόστος. Εξοικονομούμε τεράστια ποσά χρημάτων, αφήνοντας τις εταιρείες να πάρουν προϊόντα από όπου είναι φθηνότερα», δήλωσε.
