Η Ε.Ε. θα περιθωριοποιηθεί εάν συνεχίσει να συρρικνώνεται σε σύγκριση με άλλα μέρη του κόσμου. Δύο πρώην πρωθυπουργοί της Ιταλίας, ο Ενρίκο Λέτα και ο Μάριο Ντράγκι, προτείνουν διορθωτικά μέτρα. Οι προβληματισμένοι ηγέτες της Ε.Ε. καλωσόρισαν την έκθεση Λέτα για τη βελτίωση της ενιαίας αγοράς.
Υπάρχουν δύο τρόποι για να δούμε τη σχετική παρακμή της Ε.Ε. Ο πρώτος αφορά το βιοτικό επίπεδο και το μείζον είναι πως η Ε.Ε. δεν προχώρησε τόσο γρήγορα όσο οι ΗΠΑ. Το κατά κεφαλήν εισόδημά της αυξήθηκε κατά 55% από τη δημιουργία της ενιαίας αγοράς το 1993. Αυτό δεν απέχει πολύ από το αντίστοιχο 65% στις ΗΠΑ. Πάντως, η Ε.Ε. συνέχισε την πορεία της μόνο επειδή τα νέα μέλη της, όπως η Πολωνία, αναπτύχθηκαν τάχιστα. Αυτής της χώρας το κατά κεφαλήν εισόδημα σχεδόν τετραπλασιάστηκε. Αντίθετα, στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία αυξήθηκε μόνο 37%, 35% και 20% αντίστοιχα. Ο δεύτερος τρόπος αφορά την ισχύ. Το 1992 η Ε.Ε. ήταν ένας γεω-οικονομικός γίγαντας. Ηλεγχε το 29% της παγκόσμιας παραγωγής και είχε σημαντική θέση στις κορυφαίες τεχνολογίες. Εως το 2022 το μερίδιό της συρρικνώθηκε στο μόλις 17%, ενώ εκείνο των ΗΠΑ διατηρήθηκε σταθερό στο 25%. Επιπλέον, η Ε.Ε. έχει τώρα μόνο 4 από τις 50 κορυφαίες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας παγκοσμίως.
Το σχετικό οικονομικό βάρος της Ε.Ε. περιστέλλεται. Και όχι μόνο επειδή το βιοτικό επίπεδο άλλων περιοχών ανέρχεται γρηγορότερα, αλλά και γιατί το ευρώ αποδυναμώνεται και ο πληθυσμός δεν αυξάνεται. Η Ρωσία έχει εισβάλει στην Ουκρανία, ενώ η Κίνα και οι ΗΠΑ υπονομεύουν το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα. Η κύρια απάντηση της Ε.Ε. σε μια επιθετική Ρωσία θα ήταν οι Ευρωπαίοι ηγέτες αφενός να παράσχουν περισσότερη βοήθεια στην Ουκρανία και αφετέρου να δαπανήσουν πιο πολλά για τη δική τους άμυνα. Η Κίνα θα μπορούσε να ζητήσει από την Ε.Ε. «λύτρα» επειδή ελέγχει τις προμήθειες κρίσιμων αγαθών, όπως οι σπάνιες γαίες. Η απάντηση θα ήταν η εξασφάλιση εναλλακτικών πηγών. Μια επιπρόσθετη απειλή είναι ότι η Κίνα και οι ΗΠΑ θα προσελκύσουν τις βιομηχανίες του μέλλοντος με θεμιτά και αθέμιτα μέσα. Η Ε.Ε. οφείλει να ενδυναμώσει την ενιαία αγορά της ώστε να παράσχει στις επιχειρήσεις οικονομίες κλίμακας συγκρίσιμες με τις αγορές των ΗΠΑ και της Κίνας, καθώς και μια στοχευμένη βιομηχανική πολιτική.
Τέλος, ο Λέτα ευελπιστεί ότι οι κεφαλαιαγορές θα συνεισφέρουν μέρος των αναγκαίων κονδυλίων, ενώ ένα τεράστιο τμήμα τους θα προέρχεται από την ίδια την Ε.Ε. Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη-μέλη θα αυξήσουν τους φόρους και θα δανειστούν. Ενόσω, όμως, ο εθνικισμός οξύνεται, το να αποδεχθούν οι χώρες της Ε.Ε. μια ακόμη στενότερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση μπορεί να αποβεί η δυσκολότερη μάχη όλων.
