Μια πτώση της τιμής του διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρωπαϊκή Ενωση φέτος θα μπορούσε να σημαίνει ότι το Ταμείο Καινοτομίας της, που προσδοκά να συγκαταλέγεται ανάμεσα στα μεγαλύτερα προγράμματα στον κόσμο για τις νέες πράσινες τεχνολογίες, θα έχει μικρότερο προϋπολογισμό. Επίσης, υπάρχει το ενδεχόμενο να θέσει σε κίνδυνο ορισμένα έργα χαμηλών εκπομπών ρύπων στην Ε.Ε. Το 2023 η τιμή στην ευρωπαϊκή αγορά ρύπων είχε ξεπεράσει τα 100 ευρώ ανά τόνο CO2, ενώ το κόστος των αδειών ρύπανσης της Ε.Ε. είχε μειωθεί σχεδόν στο μισό μέχρι φέτος τον Φεβρουάριο.
Κι αυτό συνέβη διότι οι ρύποι, που υπάγονται στην εν λόγω αγορά, ελαττώθηκαν δραστικά ως αποτέλεσμα της μειωμένης ζήτησης ενέργειας και της υψηλότερης παραγωγής της από ανανεώσιμες πηγές. Ωστόσο, από τις αρχές του 2024 η πτώση έχει εξανεμίσει 4,1 δισ. ευρώ από δυνητικά έσοδα που θα κατευθύνονταν στον προϋπολογισμό της Ευρώπης για επενδύσεις χαμηλών εκπομπών, σύμφωνα με ανάλυση των δεδομένων της αγοράς που κοινοποίησε στο Reuters η εταιρεία συμβούλων Veyt. Παρά το γεγονός ότι η μείωση στις εκπομπές φανερώνει ότι η αγορά διοξειδίου του άνθρακα βοηθά την Ευρωπαϊκή Eνωση στην εκπλήρωση των κλιματικών στόχων της, ταυτόχρονα δείχνει ότι συγκεντρώνονται λιγότερα κονδύλια από τα αναμενόμενα για τα ταμεία πράσινης μετάβασης και για τη χρηματοδότηση ανάλογων έργων εκ μέρους των κρατών-μελών.
Το Ταμείο Καινοτομίας συνιστά και το μείζον ταμείο της Ε.Ε. για τις εκκολαπτόμενες πράσινες τεχνολογίες, όπως η δέσμευση υδρογόνου και διοξειδίου του άνθρακα, το οποίο αποτελεί και βασικό εργαλείο για την επίτευξη των στόχων της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ίδιας της Ε.Ε., το ταμείο θα πρέπει να συγκεντρώσει 40 δισ. ευρώ αυτήν τη δεκαετία εάν οι τιμές CO2 είναι κατά μέσον όρο 75 ευρώ/τόνο. Η τιμή αναφοράς του διοξειδίου του άνθρακα στην Ε.Ε. παρέμεινε κάτω από αυτό το επίπεδο για περισσότερο από τρεις μήνες, ενώ χαρακτηριστικά χθες εμπορευόταν στα 67 ευρώ/τόνο στις πρωινές συναλλαγές.
Ως αποτέλεσμα, από τις αρχές του 2024 τα έσοδα από την αγορά ρύπων της Ε.Ε. είναι 30% λιγότερα από ό,τι αν οι δημοπρασίες είχαν επιτύχει τη μέση τιμή του 2023, η οποία ήταν 83,6 ευρώ/τόνο, όπως δείχνουν τα στοιχεία της Veyt. «Εάν τα διαθέσιμα χρήματα είναι λιγότερα, αυτό θα επηρεάσει και τον αριθμό των έργων που τα ευρωπαϊκά ταμεία μπορούν να υποστηρίξουν», επισημαίνει ο αναλυτής της αγοράς ρύπων στην LSEG, Γιαν Κουίν. Συν τοις άλλοις, η αγορά CΟ2 τροφοδοτεί το Ταμείο Εκσυγχρονισμού για να βοηθήσει τις φτωχότερες χώρες της Ε.Ε. να απομακρυνθούν από τα ορυκτά καύσιμα.
Λιγότερα μετρητά για την ενεργειακή μετάβαση θα αποτελούσαν πλήγμα για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες, που μάχονται να απορρυπάνουν τις δραστηριότητές τους, παραμένοντας παράλληλα ανταγωνιστικές διεθνώς. Ορισμένες επιχειρήσεις, μάλιστα, ήδη μεταφέρουν επενδύσεις στις ΗΠΑ για να επωφεληθούν από τις επιδοτήσεις καθαρής τεχνολογίας. Ο παγκοσμίως μεγαλύτερος όμιλος τσιμέντου Holcim είπε ότι το Ταμείο Καινοτομίας ήταν το έναυσμα για επενδύσεις χαμηλών εκπομπών άνθρακα στην Ευρώπη. Εχει ήδη εξασφαλίσει χρηματοδότηση για έργα δέσμευσης CO2 στο Βέλγιο, στην Κροατία, στη Γαλλία, στη Γερμανία και στην Πολωνία.
Τέλος, αναλυτές επισημαίνουν ότι η πτώση της τιμής των ρύπων πιθανότατα είναι προσωρινή και οι τιμές πρόκειται να αυξηθούν αυτήν τη δεκαετία, διότι η αγορά έχει σχεδιαστεί να μειώνει σταδιακά την προσφορά αδειών κάθε χρόνο, ενώ ένα ειδικό «απόθεμα» θα απορροφήσει επίσης κάποια πλεονάζουσα προσφορά. Αλλοι, ωστόσο, υποβάθμισαν τις προβλέψεις. Σε έρευνα του Reuters το 2022 η μέση τιμή για φέτος ήταν στα 94 ευρώ/τόνο, η οποία μειώθηκε στα 74 ευρώ/τόνο σε δημοσκόπηση τον Ιανουάριο.
