H βιομηχανία των influencers γιγαντώνεται, καθώς τα brands ξοδεύουν δισεκατομμύρια για να δώσoυν μια πιο προσωπική αίσθηση στις διαφημίσεις των προϊόντων τους.
Μόλις το 2016, ο συνολικός τζίρος του influencer marketing ανερχόταν σε 1,6 δισ. δολάρια τον χρόνο, αλλά το 2023 υπολογίζεται ότι άγγιξε τα 21,1 δισ. δολάρια (σχεδόν 20 δισ. ευρώ) και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Influencer Marketing Hub, θα φτάσει στα 24 δισ. δολάρια έως τα τέλη του 2024.
Ομως, πρόκειται για μια βιομηχανία με ελάχιστη εποπτεία, κάτι που δημιουργεί προβλήματα για τα brands, το κοινό αλλά και τους ίδιους τους influencers.
Αυτόν τον καιρό, το influencer marketing έχει εκτροχιαστεί εντελώς. Σύμφωνα με αναλυτές και ειδικούς που μίλησαν στο Business Insider, τα deals και οι διαφημίσεις των influencers είναι γεμάτες με ανήθικες επιχειρηματικές πρακτικές, ακόμα και απάτες. Και η τεράστια αυτή αγορά εξακολουθεί να λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό χωρίς κανόνες και ουσιαστική εποπτεία. Οπως σημειώνει η Emily Hund, ερευνήτρια και συγγραφέας του βιβλίου «The Influencer Industry: The Quest for Authenticity on Social Media», οι διαφημιστές και οι Αρχές συχνά κάνουν τα στραβά μάτια στην κακή συμπεριφορά τόσο των brands όσο και των influencers.
Πραγματικά, fake influencers μπορούν να εξαπατούν τα brands «αγοράζοντας» followers ή χειραγωγώντας τα στοιχεία τους για να δίνουν την εντύπωση ότι έχουν υψηλότερη αλληλεπίδραση με το κοινό από ό,τι συμβαίνει στην πραγματικότητα. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούν να ανεβάζουν τις τιμές για τα deals τους, με την πρακτική αυτή να εκτιμάται ότι κοστίζει στις επιχειρήσεις πάνω από 1,3 δισ. δολάρια, όπως έδειξαν στοιχεία του 2019. Και το σενάριο όπου ένα brand απλά χάνει τα χρήματά του δεν είναι το χειρότερο, καθώς υπάρχουν και περιπτώσεις κατά τις οποίες οι πρακτικές των influencers τους προκαλούν και ζημιά, όπως για παράδειγμα όταν δημοσιεύουν διαφημιστικά posts εν μέσω φυσικών καταστροφών ή εθνικών τραγωδιών, πλήττοντας τη δική τους εικόνα αλλά και του brand.
Σε ό,τι αφορά την προστασία του καταναλωτή, το ισχύον πλαίσιο είναι πολύ γενικό, εάν σκεφτεί κανείς τα ποσά που διακυβεύονται.
Οπως σημειώνει το Business Insider, μόνο τα μεγαλύτερα ονόματα «πιάνονται» όταν επιχειρούν να παραπλανήσουν το κοινό τους και σε γενικές γραμμές, αυτό συμβαίνει κυρίως όταν δεν έχουν αποκαλύψει ότι η προώθηση κάποιου προϊόντος γίνεται στο πλαίσιο μιας συνεργασίας για την οποία έχουν πληρωθεί.Στο στόχαστρο των αμερικανικών αρχών έχουν μπει οι Kim Kardashian, Lindsay Lohan, DJ Khaled και Naomi Campbell.
Κάτι ανάλογο φαίνεται ότι συμβαίνει και στην Ευρώπη, καθώς σε πανευρωπαϊκή πρωτοβουλία που πραγματοποιήθηκε στα τέλη του περασμένου έτους, με τη συμμετοχή 22 αρμόδιων αρχών, ελέγχθηκαν συνολικά 576 influencers, με τους 20 εξ αυτών να προέρχονται από τη χώρα μας. Από τον έλεγχο στους Ελληνες influencers διαπιστώθηκε, μεταξύ άλλων, ότι ενώ το 100% ασκεί εμπορική δραστηριότητα, μόνο το 25% –και όχι πάντα με απόλυτα ξεκάθαρο τρόπο– γνωστοποιεί στον καταναλωτή ότι το περιεχόμενο των αναρτήσεων έχει εμπορικό σκοπό (π.χ. περιλαμβάνει διαφημίσεις).
