Μόλις ένας στους τρεις ελεύθερους επαγγελματίες και επιτηδευματίες έχει μέχρι σήμερα εγγραφεί στην υπηρεσία IRIS, προκειμένου να δέχεται πληρωμές μέσω του λογαριασμού του. Πρόκειται για 280.000 ελεύθερους επαγγελματίες και επιτηδευματίες σε σύνολο 850.000 που θα πρέπει έως τα τέλη Ιουνίου να είναι σε θέση να προσφέρουν την υπηρεσία και να δέχονται πληρωμές από οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο τους το ζητήσει. Η υπηρεσία καλύπτει όλα τα επαγγέλματα από ηλεκτρολόγους, υδραυλικούς, αισθητικούς και οδηγούς ταξί έως ιατρικές και νομικές υπηρεσίες, όπως επίσης και όλους τους αυτοαπασχολούμενους.
Το πρόστιμο για όσους ελεύθερους επαγγελματίες δεν εγγραφούν ανέρχεται σε 1.500 ευρώ –ανάλογο με το πρόστιμο που προβλέπει ο νόμος για τη μη εγκατάσταση POS– και η σχετική προθεσμία μετράει πλέον αντίστροφα.
Η υπηρεσία IRIS πέραν της υποχρεωτικότητας του νόμου και της επιβολής προστίμου, αποτελεί πειστική εναλλακτική επιλογή στο νέο περιβάλλον των ηλεκτρονικών πληρωμών, εξασφαλίζοντας ταχύτητα και αμεσότητα στις συναλλαγές με χαμηλό κόστος. Για τους καταναλωτές, ο αριθμός των εγγεγραμμένων χρηστών φθάνει σήμερα τα 2,6 εκατ., η υπηρεσία IRIS είναι δωρεάν και είναι διαθέσιμη είτε στο Internet είτε στο mobile banking.
Στην Ευρώπη
Η υπηρεσία IRIS είναι μέθοδος πληρωμών από λογαριασμό σε λογαριασμό (Account to Account – A2A), είτε στο φυσικό σημείο είτε μέσω e-commerce, και αποτελεί κυρίαρχο μέσο σε ώριμες ευρωπαϊκές αγορές στον χώρο των ψηφιακών συναλλαγών, όπως η Φινλανδία, η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Πολωνία και η Σουηδία. Οπως προκύπτει από τη μελέτη The Global Payments Report 2024, η μέθοδος A2A αντιπροσώπευε το 18% της αξίας συναλλαγών ηλεκτρονικών επικοινωνιών στην Ευρώπη το 2023 και κυριαρχεί ιδιαίτερα στην Ολλανδία και την Πολωνία, όπου το iDEAL και το BLIK συγκεντρώνουν τη συντριπτική επιλογή για ηλεκτρονικές πληρωμές μεταξύ Ολλανδών και Πολωνών καταναλωτών, αντίστοιχα. Πρόκειται για συστήματα πληρωμών όπως το IRIS που στη χώρα μας υποστηρίζεται από τη ΔΙΑΣ, και είναι χαρακτηριστικό ότι οι A2A πληρωμές αντιπροσωπεύουν το 62% της αξίας συναλλαγών ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ολλανδία το 2023 και το 68% της αξίας συναλλαγών ηλεκτρονικών επικοινωνιών της Πολωνίας με προοπτική μάλιστα να φτάσουν το 73% έως το 2027. Η υπηρεσία των άμεσων πληρωμών αντιπροσωπεύει το 24% των συναλλαγών μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου και στη Γερμανία έναντι μόλις 11% των πιστωτικών καρτών και 6% των χρεωστικών καρτών, καθώς προκρίνεται έναντι των πληρωμών μέσω του πλαστικού χρήματος, που επιβαρύνουν τον έμπορο ή τον ελεύθερο επαγγελματία με υψηλότερες προμήθειες.
Οι προμήθειες των τραπεζών
Στη χώρα μας η υπηρεσία άμεσης πληρωμής, δηλαδή η δυνατότητα να πληρώνει κάποιος μέσω του λογαριασμού του παρακάμπτοντας τη χρήση πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας, έγινε υποχρεωτική από τις αρχές του χρόνου και για αυτό οι τράπεζες έχουν μειώσει τις προμήθειες –στο επίπεδο του 0,5% επί της συναλλαγής– προκειμένου η υπηρεσία να είναι ανταγωνιστική σε σχέση με τις κάρτες.
Η Alpha Bank δεν χρεώνει ακόμη προμήθεια για πληρωμές προς ελεύθερους επαγγελματίες με IRIS –η τράπεζα αναμένεται να αναθεωρήσει το τιμολόγιό της με βάση τον ανταγωνισμό–, ενώ πρόσφατα η Τράπεζα Πειραιώς μείωσε την προμήθεια από 1% που είχε ανακοινώσει στις αρχές του χρόνου στο 0,4% για συναλλαγές άνω των 10 ευρώ, ενώ για συναλλαγές έως 10 ευρώ η προμήθεια είναι μόλις 0,03 ευρώ.
Στην Εθνική για πληρωμές έως 1 ευρώ δεν υπάρχει επιβάρυνση, για αξία συναλλαγής από 1 έως 5 ευρώ η προμήθεια είναι 0,01 ευρώ και για συναλλαγές αξίας υψηλότερης των 5 ευρώ ισχύει προμήθεια 0,3%.
Στη Eurobank, η προμήθεια για συναλλαγή έως 500 ευρώ είναι 0,50%, με ελάχιστη χρέωση τα 0,10 ευρώ και ανώτατη τα 2,5 ευρώ. Η Viva έχει καθιερώσει προμήθεια 0,30% με ελάχιστο το 0,01 ευρώ.
Η δυνατότητα για κάποιον ελεύθερο επαγγελματία να δέχεται πληρωμές μέσω IRIS προϋποθέτει να ενεργοποιήσει την υπηρεσία IRIS P2B (person to business) στον επαγγελματικό του τραπεζικό λογαριασμό. Η ενεργοποίηση γίνεται ηλεκτρονικά μέσω του mobile banking και εφόσον η υπηρεσία ενεργοποιηθεί η τράπεζα παρέχει ένα QR που ενσωματώνει τον ΑΦΜ του επαγγελματία.
Ετσι, όταν κάποιος θέλει να αποδεχθεί μια πληρωμή μέσω της υπηρεσίας IRIS P2B (Person to Business) δείχνει το QR από το κινητό του και ο πελάτης το σκανάρει επίσης με το κινητό του και μεταφέρει χωρίς τη χρήση IBAN τα χρήματα της αμοιβής στον τραπεζικό λογαριασμό του επαγγελματία. Το QR μπορεί να το έχει στο mobile app που έχει συνδέσει τον επαγγελματικό του λογαριασμό ή στην επαγγελματική του κάρτα, σε απλή φωτογραφία ή ακόμη και στη στολή που φοράει. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγει να μεταφέρει μαζί του POS και ο καταναλωτής πληρώνει απευθείας από τον λογαριασμό του χωρίς τη χρήση κάρτας. Η συναλλαγή εκτελείται σε πραγματικό χρόνο και τα χρήματα φαίνονται άμεσα στον λογαριασμό του επαγγελματία τη στιγμή της συναλλαγής.
