Η Ελλάδα τόσο σε επίπεδο πολιτείας όσο και σε επίπεδο επιχειρήσεων θα πρέπει να κάνει ακόμη αρκετά προκειμένου να εκμεταλλευτεί πλήρως τις δυνατότητες που δίνει το ηλεκτρονικό εμπόριο για αύξηση της παραγωγής, της κερδοφορίας και της ικανοποίησης των πελατών. Ειδικά στον τομέα του λιανικού εμπορίου και του τουρισμού η περαιτέρω ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου μπορεί να προσθέσει έως και 2,3 μονάδες στο ΑΕΠ.
Αυτό εξηγεί μιλώντας στην «Κ» της Κυριακής ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της McKinsey Ελλάδας και Κύπρου, Γιώργος Δ. Τσόπελας. Σύμφωνα με μελέτη που εκπόνησε η McKinsey, η Ελλάδα βρίσκεται στην 22η θέση ως προς τη συνολική της ψηφιακή ωριμότητα και στην 24η ως προς την υιοθέτηση του ηλεκτρονικού εμπορίου μεταξύ των κρατών της Ε.Ε. Για να μπορέσει να προχωρήσει με ταχύτερα βήματα η χώρα, η McKinsey προτείνει ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού, πρωτοβουλίες για την καλλιέργεια της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, ανάπτυξη σύγχρονων δεξιοτήτων και παροχή κινήτρων που στηρίζουν την υιοθέτηση του ηλεκτρονικού εμπορίου.
– Πώς μπορεί να βοηθήσει η υιοθέτηση του ηλεκτρονικού εμπορίου την ανάπτυξη του λιανεμπορίου και του τουρισμού;
– Η περαιτέρω ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου στο λιανικό εμπόριο και στον τουρισμό θα δώσει μεγάλη ώθηση στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία (ΑΠΑ) τους τουλάχιστον κατά 20%. Συγκεκριμένα, 1,6 δισ. ΑΠΑ για το λιανεμπόριο και 3 δισ. ΑΠΑ για τον τουρισμό, προσθέτοντας έτσι 4,6 δισ. ΑΠΑ (2,3% του ΑΕΠ το 2023) στην ελληνική οικονομία, σύμφωνα με την τελευταία μελέτη που εκπονήσαμε. Για τις επιχειρήσεις αυτών των κλάδων, η υιοθέτηση του ηλεκτρονικού εμπορίου θα ενισχύσει σημαντικά την κερδοφορία, με δυνητική αύξηση του περιθωρίου της προ τόκων και φόρων κυκλοφορίας (EBIT) έως και 11% για το λιανικό εμπόριο και 13% για τον τουρισμό. Η αύξηση της κερδοφορίας είναι μεγαλύτερη στον τουριστικό κλάδο σε σύγκριση με αυτόν του λιανεμπορίου, και αυτό ισχύει για τις επιχειρήσεις όλων των μεγεθών. Στο λιανικό εμπόριο ο αντίκτυπος είναι πιο μεγάλος για τις μικρές επιχειρήσεις.
– Πώς μπορούν οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό και στο λιανικό εμπόριο να αυξήσουν τo ηλεκτρονικό τους εμπόριο;
– Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα μικρό ξενοδοχείο με στόχο τη μετάβασή του σε ένα μεσαίο στάδιο ωριμότητας. Οι βασικές επενδύσεις που πρέπει να γίνουν περιλαμβάνουν την απόκτηση των φυσικών και ψηφιακών εργαλείων που απαιτούνται για την ψηφιοποίηση της αλληλεπίδρασης με τους πελάτες (π.χ. μια ιστοσελίδα που επιτρέπει ψηφιακές συναλλαγές), τη διαδικτυακή παρουσία σε διάφορα κανάλια –συνήθως δωρεάν, π.χ. λογαριασμοί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πλατφόρμες κρατήσεων ή καταχωρίσεις σε χάρτες– και την αλληλεπίδραση με τους πελάτες μέσω digital marketing. Εκτιμούμε ότι αυτές οι επενδύσεις –που αθροίζουν από 1.500 έως 4.000 ευρώ ως αρχική επένδυση και απαιτούν από 2.500 έως 3.300 ευρώ ετησίως– μπορεί να έχουν μια απόδοση επένδυσης (ROI) από μία έως πέντε φορές μέσα στο πρώτο έτος.
Παρά τα σημαντικά βήματα που γίνονται προς αρκετές κατευθύνσεις, η ψηφιακή ωριμότητα της χώρας εξακολουθεί να υστερεί.
Στην περίπτωση ενός πιο εξελιγμένου, μεσαίας δυναμικής καταστήματος λιανικής που οδεύει προς ένα προηγμένο στάδιο ωριμότητας στο ηλεκτρονικό εμπόριο, η ανάγκη επικεντρώνεται περισσότερο στη βελτιστοποίηση της υπάρχουσας αλληλεπίδρασης με τους πελάτες και την αύξηση της αξίας που προκύπτει από αυτήν.
– Ποιοι είναι οι λόγοι που ώθησαν την McKinsey να εκπονήσει αυτή τη μελέτη για το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ελλάδα; Γιατί επιλέξατε να εστιάσετε στους κλάδους του λιανεμπορίου και του τουρισμού;
– Η ψηφιακή ωριμότητα μιας χώρας, μέρος της οποίας είναι και το ηλεκτρονικό εμπόριο, συμβάλλει με τρόπο καταλυτικό στην οικονομική ανάπτυξη, διασφαλίζοντας αύξηση της παραγωγικότητας και υψηλό επίπεδο ικανοποίησης των καταναλωτών. Ταυτόχρονα είναι καθοριστική για την εξέλιξη των μικρότερων επιχειρήσεων, που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 90% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, καθώς αποτελεί όχημα για τη βελτίωση της παραγωγικότητάς τους και την ανάπτυξή τους, τόσο σε μέγεθος όσο και σε κερδοφορία. Ωστόσο, παρά τα σημαντικά βήματα που γίνονται προς αρκετές κατευθύνσεις, η ψηφιακή ωριμότητα της χώρας και ο βαθμός διείσδυσης του ηλεκτρονικού εμπορίου εξακολουθούν να υστερούν. Αποφασίσαμε να επικεντρωθούμε στο λιανεμπόριο και στον τουρισμό αφενός λόγω της σημασίας τους για την Ελλάδα και αφετέρου γιατί σε αυτούς τους κλάδους το ηλεκτρονικό εμπόριο έχει μεγάλη επίδραση.
Μείωση κόστους, αύξηση κερδών με εφαρμογές AI
– Αναφέρατε ότι η Ελλάδα έχει πρόσφατα κάνει βήματα προόδου όσον αφορά την ψηφιακή της ωριμότητα. Ποια είναι τα βήματα αυτά και σε ποιο στάδιο βρίσκεται τώρα η χώρα;
– Είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα, κυρίως από το 2018 και ύστερα, έχει κάνει σημαντικά βήματα προς την ψηφιακή της ανάπτυξη και ενδυνάμωση. Ωστόσο, παρά τις εξελίξεις, εξακολουθεί να υστερεί στον τομέα της ψηφιακής ωριμότητας. Σύμφωνα με τον Δείκτη Ψηφιακής Μακροοικονομίας (DMI) της McKinsey, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 22η θέση ως προς τη συνολική της ψηφιακή ωριμότητα και στην 24η ως προς την υιοθέτηση του ηλεκτρονικού εμπορίου μεταξύ των κρατών της Ευρωπαϊκής Ενωσης των «27», για την περίοδο 2021-2023. Συγκεκριμένα, ανάμεσα στις χώρες της Νότιας Ευρώπης η Ελλάδα βρίσκεται πάνω από την Πορτογαλία, ελαφρώς κάτω από την Ιταλία και σημαντικά κάτω από την Ισπανία. Παρά το γεγονός ότι, για το 2022, το ηλεκτρονικό εμπόριο σε όγκο πωλήσεων αντιπροσώπευε περίπου το 10% του ΑΕΠ μας, σε επίπεδο τζίρου παραμένει αρκετά χαμηλότερα από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενώ η διείσδυσή του διαφέρει σημαντικά ανά κλάδο.
– Ποιο ρόλο διαδραματίζει η υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης στη βελτίωση της κερδοφορίας και της αποτελεσματικότητας στους τομείς του λιανικού εμπορίου και του τουρισμού, και πώς μπορούν οι ελληνικές επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν τέτοιες εφαρμογές;
– Μέσα από εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης οι επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν σημαντικά το λειτουργικό κόστος, με την αυτοματοποίηση εργασιών ρουτίνας να οδηγεί σε υψηλότερη αποδοτικότητα και χαμηλότερα ποσοστά σφαλμάτων, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της κερδοφορίας σε ανταγωνιστικές αγορές. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι το 30% με 70% των εταιρειών που κάνουν χρήση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης σε τομείς marketing, πωλήσεων, καθώς και στην ανάπτυξη προϊόντων ή υπηρεσιών, έχουν αναφέρει αύξηση των κερδών τους. Αντίστοιχα, η εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης στη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας και στις λειτουργίες εξυπηρέτησης πελατών αποδείχθηκε επωφελής για τον μεγαλύτερο αριθμό εταιρειών, με το 52% και το 45% αντίστοιχα να διαπιστώνουν μείωση κόστους.
– Ποιες είναι οι βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα στις προσπάθειές της για ψηφιοποίηση και πώς μπορεί η χώρα να επιταχύνει;
– Η αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρει το ηλεκτρονικό εμπόριο απαιτεί συντονισμένες ενέργειες από τις επιχειρήσεις, το κράτος και την κοινωνία. Οι προσπάθειες αυτές μπορούν να επικεντρωθούν σε τέσσερις τομείς: ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού, πρωτοβουλίες για την καλλιέργεια εμπιστοσύνης των καταναλωτών, ανάπτυξη σύγχρονων δεξιοτήτων και, τέλος, παροχή κινήτρων που στηρίζουν την υιοθέτηση του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Η αυτοματοποίηση εργασιών ρουτίνας στις επιχειρήσεις οδηγεί σε υψηλότερη αποδοτικότητα και χαμηλότερα ποσοστά σφαλμάτων, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της κερδοφορίας.
Οσον αφορά την ενημέρωση, μια συνηθισμένη πρακτική είναι οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού και οι πρωτοβουλίες για την αποδαιμονοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών μέσα από την ανάδειξη των πλεονεκτημάτων τους. Για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης, μια πρακτική είναι αυτή της θέσπισης δικαιωμάτων πελατών. Σε αυτά τα δικαιώματα συμπεριλαμβάνονται ο σωστός χειρισμός των online παραπόνων, η άμεση επιστροφή χρημάτων, η αποζημίωση σε περίπτωση λάθους, η τήρηση των συμφωνημένων προθεσμιών και η προστασία των προσωπικών δεδομένων. Σχετικά με την ανάπτυξη σύγχρονων δεξιοτήτων και δυνατοτήτων, η Ελλάδα μπορεί να συνεργαστεί με άλλες χώρες της Ε.Ε. για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εμπειρίας, ενισχύοντας παράλληλα το ψηφιακό περιεχόμενο σε πανεπιστήμια και σχολεία.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα έχει εισαγάγει κίνητρα για τον επαναπατρισμό ταλέντων και θα μπορούσε, επίσης, να αναπτύξει ένα πρόγραμμα αναβάθμισης δεξιοτήτων και επανεκπαίδευσης. Τέλος, αρκετές χώρες προσφέρουν φορολογικά κίνητρα για έσοδα από πωλήσεις μέσω Διαδικτύου από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Επιπλέον ενθαρρύνουν τη λειτουργία νεοσύστατων επιχειρήσεων και προωθούν τόσο την έρευνα όσο και την ανάπτυξη νέων ψηφιακών τεχνολογιών.
