Εάν έχουν δίκιο οι χρηματοπιστωτικές αγορές, τα επιτόκια θα παραμείνουν υψηλά για πολύ καιρό. Η επάνοδος του πληθωρισμού σημαίνει ότι τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια ανήκουν στην Ιστορία και οι διεθνείς κεφαλαιαγορές διατυπώνουν τώρα ένα σενάριο, όπου ακόμη και το ουδέτερο επιτόκιο που εξισορροπεί την οικονομία μακροπρόθεσμα, έπειτα από συνυπολογισμό του πληθωρισμού, κινείται ανοδικά. Οι συναλλασσόμενοι προβλέπουν στο περίπου 4% τα αμερικανικά επιτόκια έως το 2030, ήτοι πολύ υψηλότερα από τις προσδοκίες των αξιωματούχων της Fed για 2,6%. Στην Ευρωζώνη θα διαμορφωθούν γύρω στο 2,5%.
Υπάρχουν πέντε παράγοντες που θα καθορίσουν τα επιτόκια μακροπρόθεσμα. Ο πρώτος αφορά τις τεράστιες επενδυτικές ανάγκες, είτε κλιματικές είτε στρατιωτικές, οι οποίες λόγω κόστους δανεισμού θα διατηρήσουν τον κρατικό δανεισμό υψηλά. Οι οικονομολόγοι συζητούν για τον αντίκτυπο του διογκούμενου χρέους, αλλά ορισμένοι αναμένουν ότι οι ανάγκες των δαπανών θα αυξήσουν τα επιτόκια.
Τα δημοσιονομικά ελλείμματα των προηγμένων οικονομιών στο 5,6% της παραγωγής το 2023 ήταν σχεδόν διπλάσια από το 3% του 2019 και θα παραμείνουν αυξημένα στο 3,6% το 2029, εκτιμά το ΔΝΤ. Ο δεύτερος έχει να κάνει με τα δημογραφικά μεγέθη, που συνιστούν μια από τις σοβαρότερες αιτίες αβεβαιότητας για τα πίο μακροπρόθεσμα επιτόκια. Υπάρχει συναίνεση ότι η υπεραποταμίευση, η οποία βοηθήθηκε από τη συσσώρευση προ της συνταξιοδότησης στις πλούσιες χώρες, έχει μειώσει τα επιτόκια. Το 16% του παγκόσμιου πληθυσμού θα είναι άνω των 65 ετών το 2050 από 10% το 2022, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Η αναλογία συνταξιούχων προς εργαζομένους αυξάνεται εις βάρος των τελευταίων και ίσως προκληθεί εκτίναξη επιτοκίων.
Τρίτη αιτία είναι η κλιματική αλλαγή και ο υπολογισμός των οικονομικών της επιπτώσεων, εφόσον η πράσινη μετάβαση απαιτεί τεράστιες επενδύσεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν τα επιτόκια. Τα σχετικά αναφέρει η Ιζαμπέλ Σνάμπελ, μέλος της ΕΚΤ, συγκρίνοντας με τα κεφάλαια για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τέταρτος παράγοντας είναι η αύξηση της παραγωγικότητας με γνώμονα την τεχνητή νοημοσύνη. Οπότε, θα τονωθεί η ανάπτυξη των ΗΠΑ κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες και κατά 0,3 μονάδες των άλλων προηγμένων οικονομιών έως το 2034, κατά την Goldman Sachs, που βλέπει ανοδική πίεση στα επιτόκια, ειδικά εάν η υιοθέτηση τεχνητής νοημοσύνης είναι εμπροσθοβαρής.
Και, τέλος, η πανδημία, οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Γάζα και οι εμπορικές εντάσεις ΗΠΑ – Κίνας υποδηλώνουν μεγαλύτερο κίνδυνο κλονισμού της προσφοράς στο μέλλον και ενίσχυση του κόστους δανεισμού.
