Οι οικονομίες του Νότου αποτελούν τα τελευταία χρόνια τη «μηχανή» της ανάπτυξης στην Ευρωζώνη, ωστόσο κατά την Oxford Economics αυτό το story σύντομα θα εξασθενήσει, καθώς οφείλεται σε προσωρινούς και ειδικούς παράγοντες. Μάλιστα εκτιμά πως μόνο η Ελλάδα θα συνεχίσει να ξεχωρίζει, με τις υπόλοιπες οικονομίες της περιφέρειας να επιστρέφουν σύντομα στην «κανονικότητα».
Από τα τέλη του 2019 η αύξηση του ΑΕΠ των χωρών του Νότου έχει ξεπεράσει την υπόλοιπη Ευρωζώνη κατά περίπου 2%. Η υπεραπόδοση οφείλεται κυρίως στην ισχυρή αύξηση των επενδύσεων και στον σχετικά ελαφρύτερο αντίκτυπο της ενεργειακής κρίσης στην περιφέρεια, όπως εξηγεί η Oxford Economics. Η άνοδος των τιμών της ενέργειας προκάλεσε σχετικά χαμηλότερους ρυθμούς πληθωρισμού στις νότιες οικονομίες, ενώ οι μεταποιητικές χώρες επλήγησαν περισσότερο. Αν και η ισχυρότερη κρατική στήριξη λόγω της αναστολής των δημοσιονομικών κανόνων και το πρόγραμμα NextGenEU έπαιξε ρόλο στο story ανάπτυξης του Νότου, ωστόσο μια πιο προσεκτική ανάλυση δείχνει ότι παράγοντες που είναι συγκεκριμένοι για κάθε χώρα έχουν παίξει σημαντικό ρόλο, επισημαίνει ο οίκος.
Στην Ιταλία, για παράδειγμα, οι επενδύσεις ήταν ο κύριος παράγοντας ανάπτυξης. Στην Ισπανία οι εξαγωγές υπηρεσιών και η κατανάλωση αντιπροσώπευαν τα δύο τρίτα της αύξησης του ΑΕΠ το 2023 και στην Πορτογαλία οι καταναλωτικές δαπάνες αντιπροσώπευαν περίπου το ήμισυ της αύξησης του ΑΕΠ από το τέλος του 2019.
Στην Ελλάδα η ιδιωτική κατανάλωση ήταν ο κύριος συντελεστής της ανάπτυξης, ενώ οι καθαρές εξαγωγές ήταν ένα σημαντικό «βάρος». Το 2023 οι εξαγωγές υπηρεσιών σε πραγματικούς όρους ήταν 10% χαμηλότερες από το 2019, παρά το γεγονός ότι το ισοζύγιο των ταξιδιωτικών υπηρεσιών βελτιώθηκε μέτρια. Η αύξηση των επενδύσεων σε κατοικίες ήταν θεαματική (+92%), αλλά εν μέρει οφειλόταν στο πρόγραμμα Golden Visa. Το σημείο εκκίνησης ήταν επίσης πολύ χαμηλό – το 2019 οι επενδύσεις στην Ευρωζώνη εξακολουθούσαν να είναι 12 φορές υψηλότερες από ό,τι στην Ελλάδα.
H Oxford Economics πιστεύει ότι η υπεραπόδοση της Νότιας Ευρώπης θα εξασθενήσει τα επόμενα χρόνια για τέσσερις λόγους. Πρώτον, οι οικονομίες της Νότιας Ευρώπης ήταν σε ιδιαίτερα αδύναμη θέση πριν από την πανδημία, έπειτα από μια δεκαετία ασθενούς ανάπτυξης και σχετικά αυστηρών δημοσιονομικών πολιτικών. Αν και η έναρξη από μια χαμηλότερη βάση δεν αποτελεί εγγύηση για ισχυρότερες επιδόσεις, είναι πιθανό ότι μέρος της πρόσφατης υπεραπόδοσης σχετίζεται με αυτό και είναι απλώς κυκλική.
Δεύτερον, η ενεργειακή κρίση έπληξε περισσότερο τις οικονομίες που βασίζονται πολύ στον μεταποιητικό τομέα. Ο οίκος πιστεύει ότι η ανάπτυξη στον Βορρά θα ανακάμψει, καθώς ο παγκόσμιος βιομηχανικός κύκλος αλλάζει, διαγράφοντας ορισμένα από τα «κέρδη» που έχει καταγράψει ο Νότος.
Τέλος, η επανεισαγωγή των δημοσιονομικών κανόνων θα περιορίσει σημαντικά τη δυνατότητα στήριξης της οικονομίας για τις κυβερνήσεις που έχουν το μικρότερο δημοσιονομικό περιθώριο.
