Επιστροφή στις επιθετικές φάσεις του σινοαμερικανικού εμπορικού πολέμου σηματοδοτεί η απόφαση που έλαβε χθες η κυβέρνηση Μπάιντεν να αυξήσει θεαματικά τους δασμούς στις εισαγωγές κινεζικών προϊόντων καθώς εν μέσω προεκλογικής περιόδου ο Αμερικανός πρόεδρος και ο προκάτοχός του, Ντόναλντ Τραμπ, πλειοδοτούν σε σκληρότητα προς την Κίνα. Ανάμεσα στα κινεζικά προϊόντα που θα πληγούν κατά κύριο λόγο είναι τα ηλεκτροκίνητα οχήματα, τα φωτοβολταϊκά, οι μπαταρίες για ηλεκτροκίνητα, ο χάλυβας, το αλουμίνιο και ο ιατρικός εξοπλισμός, και όχι μόνον ο βαρύς εξοπλισμός αλλά ακόμη και σύριγγες και βελόνες. Την ίδια στιγμή, οι ΗΠΑ και χώρες παραδοσιακά σύμμαχοί τους σπεύδουν να εξασφαλίσουν τη μέγιστη δυνατή πρόσβαση σε αποθέματα χαλκού για να εμποδίσουν την Κίνα να κυριαρχήσει σε αυτή την πρώτη ύλη που είναι αναγκαία για τα ηλεκτροκίνητα οχήματα.
Κατόπιν ανάλυσης όλων των εξελίξεων στο μέτωπο των εκατέρωθεν δασμών ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη προκύπτει πως ο φορολογικός συντελεστής που θα επιβάλλεται εφεξής στις εισαγωγές κινεζικών ηλεκτροκίνητων οχημάτων ανέρχεται πλέον στο 102,5%. Παράλληλα, τριπλασιάζεται περίπου ο συντελεστής φόρου που θα επιβληθεί στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου και διπλασιάζονται οι συντελεστές στις εισαγωγές κινεζικών μικροεπεξεργαστών και φωτοβολταϊκών, όπου θα επιβάλλεται πλέον δασμός 50%. Οπως επισημαίνουν παρατηρητές της αγοράς που μίλησαν στα αμερικανικά ΜΜΕ, οι δασμοί έχουν ουσιαστικά συμβολικό χαρακτήρα καθώς πρόκειται να επιβληθούν σε κινεζικά προϊόντα αξίας μόνον 18 δισ. δολ. Σύμφωνα μάλιστα με ανάλυση της Oxford Economics, δεν θα έχουν παρά αμελητέο αντίκτυπο στον πληθωρισμό τον οποίο ενδέχεται να επιταχύνουν κατά μόλις 0,01%.
Μέχρι στιγμής είναι περιορισμένος ο αριθμός των κινεζικών ηλεκτροκίνητων οχημάτων που κυκλοφορούν στις ΗΠΑ. Επικρατεί, ωστόσο, ανησυχία πως με τις χαμηλές τιμές τους, τις οποίες οφείλουν κατά κύριο λόγο στις επιδοτήσεις του Πεκίνου, τα κινεζικά ηλεκτροκίνητα μπορούν να κατακλύσουν την αμερικανική αγορά. Οι κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες πωλούν τα ηλεκτροκίνητα οχήματά τους έναντι μόνον 12.000 δολ. Σε ό,τι αφορά τα φωτοβολταϊκά, τον χάλυβα και το αλουμίνιο, η Κίνα έχει τέτοιο πλεόνασμα παραγωγικής δυνατότητας ώστε θα μπορούσε να καλύψει τη ζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο.
που θα επιβληθεί στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου και διπλασιάζονται οι συντελεστές στις εισαγωγές κινεζικών μικροεπεξεργαστών και φωτοβολταϊκών, όπου θα επιβάλλεται πλέον δασμός 50%. [SHUTTERSTOCK]
Η μάχη του χαλκού
Στο μεταξύ, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει συστηματικά επαφές με επενδυτές που ενδέχεται να αγοράσουν μερίδιο στην εταιρεία ορυχείων της Ζάμπια έναντι 3 δισ. δολ. Ταυτοχρόνως εταιρείες από τα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία και την Ιαπωνία, χώρες φίλα προσκείμενες στην Ουάσιγκτον, έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για την αγορά μεριδίου στη First Quantum Minerals, την καναδική εταιρεία εξορύξεων μετάλλων και κυρίως χαλκού. Στόχος όλων αυτών των κινήσεων είναι να αποτραπεί η κυριαρχία της Κίνας σε μια ακόμη στρατηγικής σημασίας πρώτη ύλη που είναι αναγκαία για την ηλεκτροκίνηση και την πράσινη μετάβαση. Η προσφορά της ΒΗΡ για εξαγορά της Anglo American έναντι 43 δισ. δολ., την οποία απέρριψε η Anglo τη Δευτέρα, ρίχνει φως στην αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση για χαλκό. Αν και η Anglo παράγει μεγάλο φάσμα εμπορευμάτων, μεταξύ των οποίων διαμάντια και νικέλιο, η ΒΗΡ έχει καταστήσει σαφές ότι θεωρεί πολυτιμότερο περιουσιακό στοιχείο όλων τον χαλκό.
Ο φορολογικός συντελεστής στις εισαγωγές κινεζικών ηλεκτροκίνητων οχημάτων ανέρχεται πλέον στο 102,5%.
Σχετικό δημοσίευμα των New York Times επικαλείται πηγές προσκείμενες στην υπόθεση, σύμφωνα με τις οποίες αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης έχουν επικοινωνήσει με στελέχη της Anglo και έχουν εκφράσει την ανησυχία τους ότι σε περίπτωση υλοποίησης της εξαγοράς θα μειωθεί η προσφορά χαλκού. Η αμερικανική κυβέρνηση εκφράζει παράλληλα φόβους για το ενδεχόμενο να πιέσει η Κίνα την ΒΗΡ προκειμένου να πουλήσει μέρος των περιουσιακών της στοιχείων ή να συναινέσει στην πώληση περισσότερου χαλκού στη δεύτερη οικονομία του κόσμου ώστε να διευθετηθούν τυχόν ζητήματα ανταγωνισμού και μονοπωλιακής συμπεριφοράς. Οπως τονίζουν παράγοντες της αγοράς, η ζήτηση για χαλκό αναμένεται να αυξηθεί στο μέλλον καθώς κλείνουν ορισμένα ορυχεία, ενώ άλλα περιορίζουν την παραγωγή τους. Ηδη τα προθεσμιακά συμβόλαια χαλκού έχουν σημειώσει άνοδο 20% από την αρχή του έτους.
Συμφωνίες
Το πρόβλημα για τις ΗΠΑ είναι ότι δεν διαθέτουν ούτε υπουργείο Ορυχείων ούτε κρατικό επενδυτικό ταμείο, αλλά ούτε και σημαντική εγχώρια βιομηχανία εξορύξεων. Αυτό σημαίνει πως η υπερδύναμη είναι από αυτή την άποψη σε μειονεκτική θέση έναντι της Κίνας που μπορεί να κατευθύνει τις κρατικές επιχειρήσεις της στην επένδυση που προτιμά, ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται την εκάστοτε στιγμή οι τιμές των εμπορευμάτων.
Το μόνο που μπορεί να κάνει η Ουάσιγκτον είναι να διοχετεύσει κεφάλαια σε επενδύσεις σχεδιασμένες για την προστασία της εθνικής ασφάλειας. Εν ολίγοις, μπορεί να συνεργαστεί με ιδιωτικές εταιρείες στην εγχώρια αγορά αλλά και στο εξωτερικό καθώς και με φιλικές εταιρείες που διαθέτουν κρατικά επενδυτικά ταμεία ώστε να τα ενθαρρύνει να επενδύσουν σε περιουσιακά στοιχεία κρίσιμα για την εθνική της ασφάλεια. Σύμφωνα, άλλωστε, με παλαιότερο δημοσίευμα της Wall Street Journal, η Ουάσιγκτον διαπραγματευόταν πέρυσι με τη Σαουδική Αραβία με σκοπό τη σύναψη συμφωνιών με τη Δημοκρατία του Κονγκό, στο πλαίσιο των οποίων η Σαουδική Αραβία θα αγόραζε μερίδια σε ορυχεία χαλκού στο Κονγκό και οι αμερικανικές εταιρείες θα τους παραχωρούσαν μέρος των δικαιωμάτων τους στην παραγωγή.
Στην προσπάθειά της να εξασφαλίσει μερίδιο στα αποθέματα χαλκού χωρών της Αφρικής, η Ουάσιγκτον έχει δεσμεύσει περισσότερα από ένα δισ. δολ. για την κατασκευή διαδρόμων, σιδηροδρομικών δικτύων και συστημάτων καθαρής ενέργειας σε Αγκόλα, Κονγκό και Ζάμπια. Πηγές προσκείμενες στις σχετικές συνομιλίες αναφέρουν, άλλωστε, πως στη διάρκεια του περασμένου έτους, η αμερικανική κυβέρνηση ενθάρρυνε τα Αραβικά Εμιράτα να εξετάσουν τη δυνατότητα να επενδύσουν στα ορυχεία της Ζάμπια. Και πράγματι τον Δεκέμβριο η Ζάμπια επέλεξε την εταιρεία International Resources Holding των Αραβικών Εμιράτων ως νέο εταίρο της. Κεντρικό ρόλο στις προσπάθειες των ΗΠΑ να διασφαλίσουν πρόσβαση στα αποθέματα χαλκού διαδραματίζει η ομοσπονδιακή υπηρεσία International Development Finance που συνδράμει στη χρηματοδότηση επενδύσεων σε χώρες του εξωτερικού. Η εν λόγω συμφώνησε πέρυσι να επενδύσει 740 εκατ. δολ. στον τομέα των ορυχείων.
Από την πλευρά τους, οι κινεζικές εταιρείες ορυχείων δεν χάνουν χρόνο και με τη στήριξη του Πεκίνου εξαγοράζουν στρατηγικής σημασία περιουσιακά στοιχεία. Η Κίνα δαπάνησε πέρυσι περισσότερα από 19 δισ. δολ. για επενδύσεις στον τομέα των μετάλλων και των ορυχείων στις χώρες του νέου Δρόμου του Μεταξιού.
Το ύψος αυτών των επενδύσεων αντιπροσωπεύει αύξηση 158% σε σύγκριση με το αντίστοιχο που είχε δαπανήσει το 2022, σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο Φουντάν στη Σαγκάη. Κινεζική εταιρεία ετοιμάζεται, άλλωστε, να εξαγοράσει την Chemaf, βιομηχανία παραγωγής χαλκού και εξορύξεων κοβαλτίου και χαλκού στο Κονγκό. Ενδιαφέρον για την ίδια εταιρεία έχουν εκφράσει τουλάχιστον δύο δυτικές βιομηχανίες μεταξύ των οποίων και η αμερικανική Chilean Cobalt Corp.
Οι εκλογές και η απόφαση Μπάιντεν
Υπεραμυνόμενη της τελευταίας κίνησης της κυβέρνησης Μπάιντεν, η Λάελ Μπρέιναρντ, διευθύντρια του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου του Λευκού Οίκου, τόνισε πως οι δασμοί θα αυξήσουν το κόστος των κινεζικών προϊόντων, εμποδίζοντας το Πεκίνο να κυριαρχήσει στην αγορά των νέων τεχνολογιών και να απειλήσει έτσι την εθνική ασφάλεια και την οικονομική σταθερότητα των ΗΠΑ. Στελέχη της κυβέρνησης επιμένουν πως η απόφαση για την εκτόξευση των δασμών είχε ήδη ληφθεί από τον Νοέμβριο και ανεξάρτητα από οποιονδήποτε υπολογισμό σχετικά με τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει στις προεδρικές εκλογές.
Την ίδια στιγμή, όμως, η Λάελ Μπρέιναρντ, διευθύντρια του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου του Λευκού Οίκου, υπογράμμιζε πως οι δασμοί θα προστατεύσουν τις θέσεις εργασίας στις βιομηχανίες της Πενσιλβάνια και του Μίσιγκαν, των δύο αμερικανικών πολιτειών που εκτιμάται πως θα διακυβεύσουν το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών. Μιλώντας για το θέμα στο Associated Press, η κ. Μπρέιναρντ τόνισε ότι «απλούστατα η Κίνα είναι υπερβολικά μεγάλη για να παίζει το παιχνίδι με τους δικούς της κανόνες».
