Τη δύσκολη άσκηση της εξεύρεσης λύσης που θα επιτρέψει την προσοδοφόρο για το Δημόσιο αξιοποίηση των ελληνικών κοιτασμάτων νικελίου, αλλά και την οικονομικότερη απορρύπανση του εργοστασίου της ΛΑΡΚΟ στη Λάρυμνα, σε περίπτωση που καταρρεύσει η διαγωνιστική διαδικασία για την πώλησή της, επιχειρεί να λύσει η κυβέρνηση σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Παράλληλα έχει δρομολογηθεί ήδη λύση για το μέλλον των μέχρι πρότινος εργαζομένων στη μεταλλευτική βιομηχανία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εξέλειψαν οι αντιδράσεις από φορείς και σωματεία.
Τα δύο σενάρια
Επί του παρόντος, δύο είναι τα σενάρια που βρίσκονται στο τραπέζι: είτε ο διαγωνισμός θα συνεχιστεί κανονικά εφόσον εξακολουθήσουν να παραμένουν δεσμευμένοι σ’ αυτόν οι υποψήφιοι επενδυτές και το επιτρέψουν οι σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας που εκκρεμούν είτε θα κηρυχθεί άγονος και θα ξεκινήσει νέα διαδικασία η οποία, ωστόσο, λόγω ευρωπαϊκών δεσμεύσεων θα αφορά μόνο μεταλλευτικά δικαιώματα, εκτιμούν ορισμένες καλά πληροφορημένες πηγές. Η δεύτερη περίπτωση, όμως, αφήνει το υψηλότατο κόστος της απορρύπανσης στο Δημόσιο.
Η χώρα διαθέτει πράγματι σοβαρά κοιτάσματα νικελίου, των οποίων όμως η επεξεργασία με τη χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας, όπως γινόταν μέχρι πριν από μερικά χρόνια, είναι δαπανηρή και οικονομικά μη βιώσιμη – σύμφωνα με αρκετές εκτιμήσεις. Ως εναλλακτική προτείνεται πλέον διεθνώς η υδρομεταλλουργία η οποία δύναται να δώσει ως προϊόν πρώτη ύλη απαραίτητη για την κατασκευή μπαταριών, η ζήτηση για τις οποίες κλιμακώνεται διεθνώς, μαζί με την ηλεκτροκίνηση και την ενεργειακή μετάβαση.
Στην τρέχουσα συγκυρία έχουν κατοχυρωθεί δύο διαγωνισμοί, ένας για τα ανά τη χώρα μεταλλεία της ΛΑΡΚΟ και ένας για την εκμίσθωση του εργοστασίου της Λάρυμνας, από την Ειδική Διαχείριση και το ΤΑΙΠΕΔ αντίστοιχα, αμφότεροι στην κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – AD Holdings. Η κοινοπραξία, επιχειρώντας να διασφαλιστεί από απρόβλεπτες μελλοντικές οικονομικές επιβαρύνσεις που σχετίζονται με αντίστοιχες περιβαλλοντικές, που έχουν συμβεί κατά το παρελθόν, επιχείρησε –και επιχειρούσε μέχρι πρότινος πριν από την έκδοση προσωρινής διαταγής από ελληνικό δικαστήριο– να διασφαλίσει τα σχετικά δικαιώματά της, ζητώντας την υλοποίηση συγκεκριμένων δεσμεύσεων και ενεργειών από την πλευρά του Δημοσίου.
Η προσφυγή στο ΣτΕ
Εν τω μεταξύ, ο έτερος υποψήφιος που συμμετείχε στους διαγωνισμούς και αποκλείστηκε από αυτούς προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, η απόφαση του οποίου ακόμη εκκρεμεί. Τα τελευταία χρόνια η ΛΑΡΚΟ έχει ήδη σταματήσει να παράγει οτιδήποτε και οι περί τους 1.000 εργαζομένους της αποζημιώθηκαν και απολύθηκαν, όπως προβλέπεται, από την Ειδική Διαχείριση. Εξακολούθησαν όμως να απασχολούνται και να αμείβονται από την Ειδική Διαχείριση με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, με χρηματοδότηση από τον δημόσιο προϋπολογισμό.
Παράλληλα δε, το ελληνικό Δημόσιο, για όσο διάστημα δεν πωλείται ή δεν κλείνει η ΛΑΡΚΟ, συνεχίζει να καταβάλει πρόστιμα που απορρέουν από αποφάσεις των ευρωπαϊκών οργάνων για παράνομες κρατικές επιδοτήσεις. Μόνο κατά την τελευταία τετραετία, οπότε και τέθηκε σε καθεστώς Ειδικής Διαχείρισης, έχουν ξοδευτεί πάνω από 100 εκατ. από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Τώρα και ενώ ακόμη αναμένεται η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για την προσφυγή που έχει κάνει η ιρλανδικών συμφερόντων CMI, οι συμβασιούχοι αιτήθηκαν και έλαβαν προσωρινή διαταγή από ελληνικό δικαστήριο κατά της συνέχισης των διαδικασιών του διαγωνισμού έως ότου εκδοθεί η απόφαση του ΣτΕ. Ετσι, καμιά επίσημη ανταλλαγή εγγράφων ή ολοκλήρωση ενεργειών μεταξύ ΤΑΙΠΕΔ, Ειδικής Διαχείρισης, αρμόδιων υπουργείων και προτιμητέου επενδυτή δεν μπορεί να λάβει χώρα.
Η προσωρινή διαταγή έχει προθεσμία έως τις 18 Ιουνίου, μετά δηλαδή από τις ευρωεκλογές. Εν τω μεταξύ, προ δεκαημέρου κοινή υπουργική απόφαση για δύο προγράμματα της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), που έχουν σχεδιαστεί αποκλειστικά για τους εργαζομένους της ΛΑΡΚΟ, οι συμβάσεις των οποίων έληξαν την Κυριακή 12 Μαΐου, προβλέπουν με βάση ηλικιακά κριτήρια απασχόληση σε φορείς του Δημοσίου, δήμους και περιφέρειες για 2 ή 7 χρόνια. Στους μεν άνω των 55 ετών δίνεται η δυνατότητα να εργαστούν έως 7 έτη σε δήμους και περιφέρειες, προκειμένου να συμπληρώσουν τις αναγκαίες προϋποθέσεις για συνταξιοδότηση, στους δε κάτω των 54 ετών παρέχεται εργασία για 2 έτη σε φορείς του δημόσιου τομέα.
Οι εργαζόμενοι συναντήθηκαν μάλιστα με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη τη Δευτέρα, παρουσία των υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη και Επικρατείας Ακη Σκέρτσο. Στη συνάντηση αυτή ο πρωθυπουργός επισήμανε ότι η κυβέρνηση ασφαλώς και θα σεβαστεί την προσωρινή διαταγή που εκδόθηκε και η οποία επιτάσσει τη συνέχιση του σημερινού καθεστώτος ως προς την απασχόληση των εργαζομένων έως τις 18 Ιουνίου, αλλά εν τω μεταξύ η κυβέρνηση θα συνεχίσει τις προσπάθειες έτσι ώστε να ξεπεραστούν οι δυσκολίες για την επιτυχή ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Σε κάθε περίπτωση, από την πλευρά της κυβέρνησης κατέστη σαφές ότι επιδίωξη είναι η εξεύρεση βιώσιμης λύσης μέσω αξιόπιστων ιδιωτών επενδυτών, χωρίς όμως παράταση του καθεστώτος των κυλιομένων συμβάσεων ορισμένου χρόνου, που δεν προσφέρει πραγματική προοπτική για τους εργαζομένους και έρχεται σε αντίθεση τόσο με τις δυνατότητες του προϋπολογισμού όσο και με αντίστοιχα προγράμματα που έχουν υιοθετηθεί πρόσφατα από την κυβέρνηση για παρόμοιες περιπτώσεις.
