Μια «τιτανομαχία» με έπαθλο τα τεράστια ενεργειακά κοιτάσματα της Γουιάνας εξελίσσεται το τελευταίο διάστημα ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες του πλανήτη, τη Chevron και την ΕxxonMobil. To 2015 η τελευταία ανακάλυψε μια πετρελαιοπηγή με τουλάχιστον 11 δισ. βαρέλια «μαύρου χρυσού» στις ακτές της φτωχής νοτιοαμερικανικής χώρας, που πλέον έχει μετατραπεί στην ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία του κόσμου. Σύντομα η εταιρεία και οι εταίροι στην κοινοπραξία που εκμεταλλεύονται το κοίτασμα, η αμερικανική Hess και η κινεζική National Offshore Oil Corporation (Cnooc) ξεκίνησαν τις γεωτρήσεις, ενώ από το 2017 τα κρατικά έσοδα στη Γουιάνα έχουν τριπλασιαστεί, όπως και το μέγεθος της οικονομίας της, σύμφωνα με το ΔΝΤ.
Τον περασμένο Οκτώβριο, ωστόσο, μπήκε με αξιώσεις στο «παιχνίδι» και η Chevron, προσφέροντας 53 δισ. δολάρια για να αγοράσει τη Hess, με στόχο κατά βάση να αποκτήσει έρεισμα στο περίφημο κοίτασμα Stabroek της Γουιάνας, μια από τις πιο προσοδοφόρες ανακαλύψεις πετρελαίου των τελευταίων δεκαετιών. Η Hess, σημειωτέον, κατέχει το 30% του έργου και σήμερα (28.5) οι μέτοχοι της εταιρείας αποφασίζουν για την πρόταση εξαγοράς. Σε συνέντευξή του χθες στους Financial Times o πρόεδρος της Γουιάνας, Ιρφάαν Αλί, δήλωσε ότι θα καλωσόριζε την ένταξη της Chevron στην κοινοπραξία που διαχειρίζεται το υπεράκτιο πετρελαϊκό έργο της χώρας, αξίας 150 δισ. δολαρίων.
Από το 2017, λόγω του κοιτάσματος, τα κρατικά έσοδα της νοτιοαμερικανικής χώρας έχουν τριπλασιαστεί, όπως και το μέγεθος της οικονομίας της.
Η συμφωνία Chevron-Hess, ωστόσο, μετατράπηκε σε σύγκρουση μεταξύ των δύο μεγαλύτερων εταιρειών πετρελαίου των ΗΠΑ, αφού η Exxon υπέβαλε αίτηση διαιτησίας για να διατηρήσει τα δικαιώματά της στο γιγάντιο κοίτασμα πετρελαίου, κίνηση που θα μπορούσε να απειλήσει την προσπάθεια εξαγοράς της Chevron. Η διαμάχη που έχει ξεσπάσει στο Χιούστον, πρωτεύουσα της αμερικανικής πετρελαϊκής βιομηχανίας, προκαλεί αναταράξεις στον κλάδο, που είχε να δει αντίστοιχη σύγκρουση από τη δεκαετία του 1980, όταν μέσα από τη δικαστική διαμάχη η Pennzoil εξώθησε σε πτώχευση την Texaco. «Δεν θα χρησιμοποιούσα τη λέξη νευρικός», είπε ο πρόεδρος της Γουιάνας, όταν ρωτήθηκε από τους F.T. αν ανησυχεί για την πιθανότητα να αποκτήσει η Exxon ένα πιο κυρίαρχο μερίδιο στο έργο. «Είμαστε της άποψης ότι η συνεργασία λειτουργεί καλά», σημείωσε. Ο Ιρφάαν Αλί είπε ότι η πρόταση για την ένταξη ενός σημαντικού νέου εταίρου στην κοινοπραξία είναι θέμα των υφιστάμενων εταίρων, αλλά ότι θα ήταν καλό να δραστηριοποιούνται στη Γουιάνα οι «μεγαλύτεροι φορείς εκμετάλλευσης από τις ΗΠΑ».
Η Exxon έχει δηλώσει ότι δεν σκοπεύει να κάνει αντιπροσφορά για τη Hess. Ωστόσο, ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Ντάρεν Γουντς, είπε ότι η απόκτηση του πλήρους μεριδίου 30% της μικρότερης εταιρείας στο εγχείρημα της Γουιάνας θα ήταν «μια από τις επιλογές» εάν εδραιωθούν οι αξιώσεις της. Οσο για τη σημερινή ψηφοφορία στους κόλπους της Hess προβλέπεται εξαιρετικά αμφίρροπη, καθώς ένας αυξανόμενος αριθμός επενδυτών εκφράζει ανησυχίες για το «ντιλ». Η εταιρεία συμβούλων Institutional Shareholder Services κάλεσε τους επενδυτές να απόσχουν, ζητώντας να σταματήσει η συγχώνευση έως ότου υπάρξουν περισσότερες λεπτομέρειες για τη διαδικασία, ενώ τρεις βασικοί μέτοχοι –οι HBK Capital Management, DE Shaw και Pentwater Capital Management– δήλωσαν ότι δεν θα ψηφίσουν. Τα αμοιβαία κεφάλαια έχουν συνδυασμένη συμμετοχή περίπου 6% στη Hess, ενώ οι μεγαλύτεροι μέτοχοι της εταιρείας –Vanguard, BlackRock και State Street– αρνήθηκαν να πουν πώς θα ψηφίσουν. Ο πρόεδρος της Γουιάνας έχει δεχθεί επικρίσεις για την αποτυχία του να επαναδιαπραγματευθεί τη συμφωνία που υπέγραψε η προηγούμενη κυβέρνηση με την Exxon, τη Hess και την κινεζική Cnooc, μια «ασυνήθιστα γλυκιά συμφωνία», όπως την έχουν χαρακτηρίσει οι ειδικοί. Ο πρόεδρος Αλί παραδέχθηκε ότι το συμβόλαιο «γέρνει υπέρ της Exxon», αλλά η κυβέρνηση αποφάσισε να μην επιδιώξει επαναδιαπραγμάτευση επειδή η «ιερότητα της σύμβασης» είναι σημαντική. Η εμπλοκή σε μια δικαστική μάχη με μια «τεράστια εταιρεία» όπως η Exxon θα ήταν επιζήμια για ολόκληρο τον τομέα του πετρελαίου, πρόσθεσε. Εδώ και δεκαετίες η Exxon και η Chevron είναι φίλοι και εχθροί. Είναι εταίροι σε έργα πολλών δισ. δολαρίων σε μέρη όπως το Καζακστάν και η Αυστραλία. Αλλά οι πετρελαϊκοί γίγαντες έχουν επίσης ανταγωνιστεί σκληρά για μια συρρικνούμενη ομάδα επενδυτών, που είναι πρόθυμοι να «ρίξουν» τα χρήματά τους σε εταιρείες ορυκτών καυσίμων.
