Μεγαλύτερη και ταχύτερη διείσδυση μονάδων αποθήκευσης στο ηλεκτρικό σύστημα επιδιώκει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, επανασχεδιάζοντας διαγωνισμούς και επιδοτήσεις για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των περικοπών πράσινης ενέργειας, τις ώρες που η παραγωγή των ΑΠΕ υπερκαλύπτει τη ζήτηση.
Ο σχεδιασμός που αναμένεται να πάρει τη μορφή νομοθετικής ρύθμισης στηρίζεται στη λογική του περιορισμού των επιδοτήσεων που έχουν εγκριθεί για έργα αποθήκευσης από το Ταμείο Ανάκαμψης και το REPowerEU έτσι ώστε να δοθεί κίνητρο σε περισσότερους επενδυτές για την ανάπτυξη έργων. Στο πλαίσιο αυτό φαίνεται να έχει οριστικοποιηθεί η απόφαση για την κατάργηση λειτουργικής ενίσχυσης στους επόμενους διαγωνισμούς. Η στήριξη των νέων έργων θα περιοριστεί σε επιδότηση του κόστους επένδυσης (CAPEX) σε ένα χαμηλό ποσοστό της τάξης του 30%-40% που μένει να οριστικοποιηθεί. Το ποσοστό αυτό θα αποτελεί τη βάση εκκίνησης για τα δημοπρατούμενα έργα στους διαγωνισμούς που θα ακολουθήσουν και κριτήριο επιλεξιμότητας αν και το ΥΠΕΝ εξετάζει εναλλακτικά ή και σε συνδυασμό ως κριτήριο επιλεξιμότητας τον χρόνο ηλέκτρισης του έργου (δηλαδή της σύνδεσής του με το δίκτυο).
Τα έργα που θα προχωρήσουν βάσει του νέου σχεδιασμού θα λειτουργούν με όρους αγοράς, αναλαμβάνοντας πλήρως το ρίσκο της επένδυσης. Στην περίπτωση που μία μονάδα ΑΠΕ προσθέσει μπαταρία πίσω από τον μετρητή, η αποθηκευμένη ενέργεια όταν διατίθεται στο σύστημα θα πωλείται στην τρέχουσα χονδρεμπορική τιμή. Αντίστοιχα, μονάδα τύπου Standalone θα αντλεί έσοδα αποθηκεύοντας ενέργεια σε ώρες που η τιμή στην αγορά είναι χαμηλή και διαθέτοντάς την στο σύστημα σε ώρες αιχμής της ζήτησης που οι τιμές είναι υψηλές.
Βάσει της νέας αυτής φιλοσοφίας θα επανασχεδιαστούν και οι δημοπρασίες της ΡΑΑΕΥ που έχουν προγραμματιστεί στο πλαίσιο της ενίσχυσης από το Ταμείο Ανάκαμψης με συνολικά κονδύλια ύψους 200 εκατ. ευρώ.
Βάσει του νέου σχεδιασμού, τα νέα έργα θα λειτουργούν με όρους αγοράς και οι επενδυτές θα αναλαμβάνουν πλήρως το ρίσκο της επένδυσης.
Μέχρι στιγμής έχουν πραγματοποιηθεί δύο δημοπρασίες από τη ΡΑΑΕΥ για συνολική ισχύ 700 μεγαβάτ και εκκρεμεί ένας ακόμη για ισχύ 300 μεγαβάτ, ο οποίος θα προχωρήσει με τα νέα δεδομένα μόλις οριστικοποιηθούν και νομοθετηθούν. Τα έργα των προηγούμενων διαγωνισμών έλαβαν επενδυτική και λειτουργική ενίσχυση, η οποία είχε οριστεί (ανώτατη) στις 115.000 ευρώ/μεγαβατώρα/έτος και με το κλείσιμο μειώθηκε στα 49.748 ευρώ/μεγαβατώρα/έτος (-56,74%) στην πρώτη δημοπρασία και στα 47.680 ευρώ/μεγαβατώρα/έτος (-58,54%). Η τρίτη διαγωνιστική διαδικασία της ΡΑΑΕΥ για μονάδες αποθήκευσης, βάσει του αρχικού προγραμματισμού, αφορά τις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης.
Με το άνοιγμα που επιχειρείται στους επενδυτές το ΥΠΕΝ επιδιώκει να μετριάσει το πρόβλημα υπερπαραγωγής ΑΠΕ σε περιόδους χαμηλής ζήτησης που σήμερα αντιμετωπίζεται με περικοπές ενέργειας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, το πρώτο τετράμηνο του 2024 περικόπηκαν 308 γιγαβατώρες ΑΠΕ, εκ των οποίων οι 49 τον Μάρτιο και οι υπόλοιπες 259 τον Απρίλιο, ποσότητα που ξεπέρασε τις συνολικές περικοπές του 2023. Εκτίμηση της αγοράς είναι ότι οι περικοπές πράσινης ενέργειας θα φτάσουν φέτος την 1 τεραβατώρα και θα αυξάνονται με εκθετικό ρυθμό τα επόμενα χρόνια αν δεν ληφθούν μέτρα. Η μετατόπιση της ζήτησης στις ώρες που η παραγωγή των ΑΠΕ ανεβαίνει με την εγκατάσταση μπαταριών στο σύστημα, αλλά και επιπλέον μέτρα που σχεδιάζει το ΥΠΕΝ, όπως για παράδειγμα η μετατόπιση του νυχτερινού τιμολογίου τις μεσημεριανές ώρες, θα περιορίσουν τα προβλήματα των περικοπών ενέργειας, αλλά δεν θα τα επιλύσουν όσο εξακολουθεί να αυξάνεται η διείσδυση των ΑΠΕ αλλά η ζήτηση παραμένει καθηλωμένη.
Το επενδυτικό ενδιαφέρον για νέα έργα ΑΠΕ και αποθήκευση, παρά τις περικοπές και τις μηδενικές τιμές, παραμένει αμείωτο. Στην «ουρά» για να πάρουν όρους σύνδεσης αναμένουν έργα ΑΠΕ συνολικής ισχύος περί τα 44 γιγαβάτ, όταν ήδη στο σύστημα είναι εγκατεστημένα 12,5 γιγαβάτ και οι εθνικοί στόχοι για το 2030 αναφέρονται σε συνολική ισχύ 23,5 γιγαβάτ. Οι άδειες που έχει δώσει η ΡΑΑΕΥ για έργα αποθήκευσης ξεπερνούν σε ισχύ τα 64 γιγαβάτ όταν οι στόχοι του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα αναφέρονται σε ισχύ 3,1 γιγαβάτ από μπαταρίες το 2030.
