Στα σκαριά βρίσκονται άμεσες και έμμεσες προσπάθειες απεξάρτησης από το αμερικανικό δολάριο, το οποίο κυριαρχεί επί δεκαετίες στις διεθνείς συναλλαγές και στο παγκόσμιο εμπόριο, ουσιαστικά χωρίς κανέναν αντάξιο αντίπαλο. Ηχηρή υπέρμαχος της αποδολαριοποίησης ήταν ανέκαθεν η ομάδα των BRICS, η οποία αν και μέχρι στιγμής δεν έχει επιτύχει κάποιο ισχυρό «χτύπημα» στο αμερικανικό νόμισμα, ενδέχεται να βρει πιο ώριμες συνθήκες στη σύνοδο του Οκτωβρίου στη Ρωσία. Στο τραπέζι έχει πέσει ήδη η ιδέα της δημιουργίας ενός κοινού νομίσματος για τις συμμετέχουσες χώρες, δηλαδή τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, την Κίνα, τη Νότιο Αφρική, το Ιράν, την Αίγυπτο, την Αιθιοπία και τα ΗΑΕ.
Παρότι η ιδέα αυτή έχει χαρακτηριστεί έως και «ντροπιαστική» από οικονομολόγους, τα μέλη της ομάδας είναι πιθανό να έχουν περισσότερα κίνητρα στη σύνοδο των BRICS τον Οκτώβριο στο Καζάν. Η στάση των ΗΠΑ και των εταίρων τους απέναντι στις κινεζικές εξαγωγές έχει σκληρύνει, ενώ η Ουάσιγκτον πρόκειται να επιβάλει επιπλέον κυρώσεις στις τράπεζες που διαχειρίζονται πληρωμές από και προς τη Ρωσία, ακόμη και αν γίνονται σε τοπικά νομίσματα.
Πάντως, χρειάζονται πολλά χρόνια για να δημιουργηθεί ένα κοινό νόμισμα των BRICS. Μεγαλύτερη πρόοδος έχει γίνει στο πεδίο των συναλλαγών με ψηφιακά νομίσματα. Ειδικότερα, η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) δημιούργησε μια πλατφόρμα ψηφιακών νομισμάτων, που μέχρι το 2022 επέτρεπε σε πιλοτικό στάδιο άμεσες πληρωμές και διασυνοριακές συναλλαγές σε ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών που συμμετείχαν, όπως η Κίνα, το Χονγκ Κονγκ, τα ΗΑΕ και η Ταϊλάνδη.
Εκτοτε, δεν έχει εξελιχθεί κάπως η συγκεκριμένη πλατφόρμα. Πρόσφατα, όμως, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ έκανε λόγο για τα θετικά ενός συστήματος ψηφιακών νομισμάτων, αν και οι ρωσικές τράπεζες δεν συμμετέχουν πια στο δίκτυο της BIS μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Σε κάθε περίπτωση, πλην των ρωσικών συμφερόντων ένα τέτοιο σύστημα θα εξυπηρετούσε και την Κίνα, η οποία έχει ανοίξει νέα μέτωπα στον εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ. Αν περισσότερες κεντρικές τράπεζες πράγματι θελήσουν να συμμετάσχουν σε ένα κεντρικοποιημένο σύστημα ψηφιακών νομισμάτων, τότε θα απειληθεί ένας βασικός πυλώνας της κυριαρχίας του δολαρίου στα διεθνή αποθεματικά: οι πληρωμές εκτός της Ευρωζώνης. Σύμφωνα με ανάλυση του Κρίστοφερ Γκράνβιλ, εκτελεστικού διευθυντή διεθνούς πολιτικής έρευνας στη συμβουλευτική TS Lombard, το αμερικανικό δολάριο αποτέλεσε το 60% των διεθνών πληρωμών εκτός Ευρωζώνης το 2023. Το μερίδιο του δολαρίου στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική σκηνή φτάνει στο 80%, ενώ αποτελεί το 60% των παγκόσμιων αποθεματικών σε ξένα νομίσματα.
Το δολάριο είναι αδιαμφισβήτητα «βασιλιάς» των νομισμάτων, αλλά μια πλατφόρμα ξένων ψηφιακών νομισμάτων είναι πιθανό να το αποδυναμώσει, ακόμη κι αν χρησιμοποιηθούν αντ’ αυτού λιγότερο σημαντικά συστημικά νομίσματα. Βέβαια, παρά τις έντονες συζητήσεις που γίνονται γύρω από το θέμα των ψηφιακών νομισμάτων από κεντρικές τράπεζες, θα είναι πολύ δύσκολο να γίνουν πραγματικότητα.
