Ταχύτερη και από την Κίνα ήταν η ανάπτυξη που καταγράφηκε στην Τουρκία κατά την έναρξη της χρονιάς, στο τελευταίο πιθανότατα θετικό δείγμα πριν από μια αναμενόμενη επιβράδυνση λόγω των επιθετικών αυξήσεων στα επιτόκια. Το ΑΕΠ αυξήθηκε ετησίως κατά 5,7% το πρώτο τρίμηνο, ελαφρώς χαμηλότερα από τη μέση πρόβλεψη των αναλυτών που συμμετείχαν σε έρευνα του Bloomberg, αλλά υψηλότερα από το 4% των προηγούμενων τριών μηνών. Τα στοιχεία έδειξαν επίσης ότι ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ έφτασε στο 2,4% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο.
Η τουρκική οικονομία παρέμεινε αλώβητη παρά το γεγονός ότι η κεντρική τράπεζα έχει αυξήσει τα επιτόκια στο 50%, σε μια πρωτοφανή εκστρατεία νομισματικής σύσφιγξης που κορυφώθηκε στο τέλος του πρώτου τριμήνου. Η ανθεκτικότητα της οικονομίας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην κατανάλωση των νοικοκυριών, η οποία αυξήθηκε κατά 7,3% σε ετήσια βάση. «Ηταν ο κύριος μοχλός ανάπτυξης την τελευταία περίοδο», δήλωσε ο Χαλούκ Μπουρουμτσεκτσί, οικονομολόγος στο Burumcekci Consultancy στην Κωνσταντινούπολη. Τα στοιχεία είναι ενδεικτικά της έλλειψης προόδου που έχει σημειωθεί ως προς την εξισορρόπηση της ζήτησης, πρόσθεσε.
Ο μετριασμός της κατανάλωσης αποτελεί πρόκληση για την Τουρκία, καθώς πολλοί Τούρκοι επιτάχυναν τις δαπάνες τους εν αναμονή της πτώσης του νομίσματος μετά τις τοπικές εκλογές του Μαρτίου. Και με τα νοικοκυριά να αναμένουν σχεδόν τριψήφιο πληθωρισμό μέχρι το τέλος του έτους, οι αγοραστές προχώρησαν σε αγορές που θα έκαναν ούτως ή άλλως, αλλά πιθανώς σε υψηλότερες τιμές. Η σχετικά γενναιόδωρη δημοσιονομική πολιτική δεν βοήθησε να αναχαιτιστεί η ζήτηση για καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες που είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους ο πληθωρισμός πλησιάζει στο 75%. Οι κρατικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 3,9% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του περασμένου έτους. Καθώς πλησίαζαν οι δημοτικές εκλογές, για παράδειγμα, η κυβέρνηση αύξησε τον κατώτατο μισθό κατά 50% στην αρχή του έτους για να αντισταθμίσει το υψηλό κόστος διαβίωσης, απόφαση που συνέβαλε καθοριστικά στην ανθεκτικότητα των δαπανών των νοικοκυριών.
Αναμένεται ότι η οικονομία θα αισθανθεί τον αντίκτυπο της πιο περιοριστικής νομισματικής πολιτικής από το τρέχον τρίμηνο μέχρι και το 2025.
«Αποδίδουμε την αύξηση των δαπανών το πρώτο τρίμηνο στις προσδοκίες για μια απότομη διολίσθηση του νομίσματος μετά τις κάλπες της 31ης Μαρτίου. Η λίρα υποχώρησε περισσότερο από 20% έναντι του δολαρίου, μετά τις εκλογές. Τα νοικοκυριά πιθανότατα επιτάχυναν την κατανάλωση στο α΄ τρίμηνο του ’24, εν μέσω φόβων για παρόμοιο χτύπημα στην αγοραστική δύναμη μετά την ψηφοφορία του Μαρτίου». Η μέτρηση του παλμού της εγχώριας ζήτησης είναι ολοένα και πιο σημαντική για τους επενδυτές που επιστρέφουν μαζικά στην αγορά χρέους της Τουρκίας, παρασυρμένοι από τα περιουσιακά στοιχεία υψηλής απόδοσης και την προοπτική μιας απότομης επιβράδυνσης του πληθωρισμού. Ελάχιστα στοιχεία ωστόσο μέχρι στιγμής δείχνουν κάμψη της διάθεσης των καταναλωτών.
Η αύξηση των λιανικών πωλήσεων κυμαίνεται γύρω στο 20% και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και σχεδόν ένα χρόνο. Μια έρευνα σε νοικοκυριά αυτόν τον μήνα από το Πανεπιστήμιο Koc με έδρα την Κωνσταντινούπολη διαπίστωσε ότι ο πληθωρισμός θα τελειώσει το έτος στο 92%, σε ποσοστό υπερδιπλάσιο δηλαδή από τις προβλέψεις της ίδιας της κεντρικής τράπεζας. Η πτώση του πληθωρισμού εξαρτάται πλέον από τον καλύτερο συντονισμό μεταξύ της νομισματικής και της δημοσιονομικής πολιτικής και φυσικά από την υπομονή του ίδιου του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, εάν η οικονομία αντιστραφεί.
Ωφελημένος πολιτικά από το «φθηνό χρήμα» ο Ερντογάν άλλαξε απότομα πορεία πριν από ένα χρόνο και άφησε μια ομάδα τεχνοκρατών στο τιμόνι της οικονομίας. Μια ισχυρότερη δέσμευση για χαλάρωση του πληθωρισμού ανοίγει το έδαφος για ισχυρότερες δημοσιονομικές προσαρμογές για τη μείωση του ελλείμματος και την παράκαμψη μιας ενδιάμεσης αύξησης των μισθών τους επόμενους μήνες. Το τι θα συμβεί στη συνέχεια είναι άγνωστο, όλα δείχνουν ωστόσο δύσκολες μέρες για την οικονομία της γείτονος. «Αναμένουμε ότι η οικονομία θα αισθανθεί τον αντίκτυπο της πιο περιοριστικής νομισματικής πολιτικής από το τρέχον τρίμηνο μέχρι και το 2025. Αναμένουμε ότι το υψηλό κόστος δανεισμού, σε συνδυασμό με την πιο σφιχτή δημοσιονομική πολιτική, θα οδηγήσει σε πτώση τον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης στο 3,2% συνολικά το 2024», δηλώνει η οικονομολόγος Σέλβα Μπαχάρ Μπαζίκι.
Bloomberg
