Ακόμη και μετά τη θέσπιση του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος, η σύσταση ατομικής επιχείρησης παραμένει ο καλύτερος τρόπος για να… ξεγλιστρήσει κάποιος από τις υψηλές κρατήσεις για φόρους και ασφαλιστικές εισφορές και αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο στο α΄ τρίμηνο του 2024 –και με το νέο καθεστώς φορολόγησης σε πλήρη εφαρμογή– οι ιδρύσεις νέων ατομικών επιχειρήσεων κατέγραψαν υψηλό τριετίας φτάνοντας στις 24.650.
Μπορεί λοιπόν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ να αποτυπώνουν πολύ μεγάλη αύξηση στον αριθμό των νέων εταιρειών (συνολικά έφτασαν στις 39.000 από 34.000 πέρυσι και 27.000 πρόπερσι), όμως η επεξεργασία των στοιχείων δείχνει ότι αυτή η αύξηση κρύβει το ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον για μικροεπιχειρηματική δραστηριότητα, ελεύθερο επάγγελμα ή ενασχόληση στον πρωτογενή τομέα. Δεν είναι τυχαίο ότι από τις δεκάδες χιλιάδες νέες εταιρείες που ιδρύονται κάθε τρίμηνο, οι κατά κανόνα μεγαλύτερου μεγέθους και αυξημένων κεφαλαιακών απαιτήσεων ανώνυμες εταιρείες περιορίζονται σε 450-600 ανά τρίμηνο, αντιπροσωπεύοντας ποσοστό της τάξεως του 1,1%-1,5% ως ποσοστό των συνολικών ενάρξεων.
Τα στοιχεία με τις ενάρξεις του α΄ τριμήνου είναι τα πρώτα που δημοσιεύονται μετά την ενεργοποίηση του νέου νόμου για το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα της εφορίας, το οποίο ουσιαστικά αφορά τις ατομικές επιχειρήσεις. Το γεγονός ότι οι ενάρξεις είναι οι περισσότερες που έχουν καταγραφεί από το α΄ τρίμηνο του 2021, δείχνει ότι προς το παρόν τουλάχιστον, δεν έχει υπάρξει αρνητική επίδραση από την αλλαγή του φορολογικού συστήματος. Αυτό έχει πολλές ερμηνείες:
1. Παρά τη θέσπιση του ελάχιστου εισοδήματος (άρα και του ελάχιστου) φόρου, η άσκηση ατομικού επαγγέλματος εξασφαλίζει χαμηλότερες κρατήσεις για φόρους και για ασφαλιστικές εισφορές συγκριτικά με τη μισθωτή εργασία. Οταν για μεικτό εισόδημα 13.000 ευρώ, ο αυτοαπασχολούμενος επιβαρύνεται με 3.500 ευρώ τον χρόνο και ο αντίστοιχος μισθωτός με 5.087 ευρώ (μαζί με τις εργοδοτικές εισφορές), τότε όποιος μπορεί να εισπράττει την αμοιβή του με «μπλοκάκι» έχει ισχυρό κίνητρο να το κάνει.
Μάλιστα, από του χρόνου που θα καταργηθεί πλήρως το τέλος επιτηδεύματος, η ψαλίδα θα ανοίξει ακόμη περισσότερο. Γιατί προκύπτει αυτό; Διότι ο επαγγελματίας μπορεί να αφαιρεί από τα ακαθάριστα έσοδά του τις επαγγελματικές δαπάνες (κάτι που δεν μπορεί να κάνει ο μισθωτός) και γιατί ο επαγγελματίας μπορεί να επιλέξει το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών που θα πληρώνει κατεβάζοντας τον πήχυ ακόμη και στα 250 ευρώ τον μήνα αν δεν ενδιαφέρεται για το ύψος της σύνταξης που θα λάβει στο τέλος του εργασιακού βίου.
Για μεικτό εισόδημα 13.000 ευρώ, ο αυτοαπασχολούμενος επιβαρύνεται με 3.500 ευρώ τον χρόνο και ο αντίστοιχος μισθωτός με 5.087 ευρώ.
2. Η μεγάλη άνθηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων οδήγησε και στη νομοθετική υποχρέωση όποιος εκμεταλλεύεται περισσότερα από τρία ακίνητα να εισπράττει τις αμοιβές μέσω επιχείρησης. Ομως, ακόμη και αυτοί που εκμεταλλεύονται λιγότερα από 3 ακίνητα επιλέγουν αρκετά συχνά τη λύση της ατομικής επιχείρησης ακριβώς για να μπορούν να εκπίπτουν (νόμιμα) τις δαπάνες που προκύπτουν κατά την εκμετάλλευση του ακινήτου (προμήθειες, έξοδα διαχείρισης, καθαρισμός κ.λπ.).
3. Τα κίνητρα στους συνταξιούχους για να συνεχίσουν να εργάζονται οδηγούν και αυτά στις συστάσεις νέων ατομικών επιχειρήσεων. Ειδικά οι αυτοαπασχολούμενοι συνταξιούχοι (γιατροί, μηχανικοί κ.λπ.) κρατούν πλέον ανοικτή μια ατομική επιχείρηση και επιβαρύνονται μόνο με προσαύξηση 50% επί της ασφαλιστικής εισφοράς, κάτι που μπορεί να μεταφράζεται και σε λιγότερα από 150 ευρώ τον μήνα.
Το ελάχιστο εισόδημα ουσιαστικά επηρεάζει μόνο αυτούς που δηλώνουν κέρδη κάτω από 10.000-12.000 ευρώ τον χρόνο. Αν μάλιστα πρόκειται για νέο επαγγελματία, δεν υπάρχει καν η εφαρμογή του τεκμηρίου για τα πρώτα χρόνια επαγγελματικής δραστηριότητας. Με τη θέσπιση του συντελεστή του 9%, ο επαγγελματίας γνωρίζει ότι ακόμη και αν φορολογηθεί για κέρδη 10.000 ευρώ, η ατομική επιχείρηση θα του κοστίσει 900 ευρώ φόρο καθώς πλέον δεν θα υπάρχει από το νέο έτος και η επιβάρυνση του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος. Βέβαια, η πλήρης εικόνα για το πόσο φόρο παράγει το νέο σύστημα θα σχηματιστεί μετά την εκκαθάριση των φετινών δηλώσεων. Φαίνεται πάντως ότι τα τεκμήρια από μόνα τους δεν θα αποτελέσουν «φραγμό» στη σύσταση νέων ατομικών επιχειρήσεων.
Από το σύνολο των 24.650 ατομικών επιχειρήσεων που δημιουργήθηκαν στο α΄ τρίμηνο, οι 5.536 αφορούσαν αγρότες, οι 3.865 ελεύθερους επαγγελματίες, οι 1.487 ατομικά επαγγέλματα και περίπου 1.800 αφορούσαν υπηρεσίες εστίασης και καταλυμάτων.
