Το 2024 προβλέπεται ότι θα είναι μια χρονιά – ρεκόρ για τον παγκόσμιο τουρισμό, με τον τζίρο της βιομηχανίας να ξεπερνάει το προηγούμενο υψηλό, του 2019. Με τις όποιες αμφιβολίες γύρω από την ασφάλεια των ταξιδιών να έχουν πλέον ξεδιαλυθεί, οι τουρίστες επιστρέφουν δυναμικά μετά την πανδημία. Ομως, ακόμη και σε μέρη που υποδέχονταν εκατομμύρια ξένους εδώ και δεκαετίες, οι ταξιδιώτες μοιάζουν πλέον να μην είναι και τόσο καλοδεχούμενοι.
Στην Πάλμα της Μαγιόρκα, το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Μαΐου, με την έναρξη της καλοκαιρινής σεζόν, περίπου 10.000 άτομα βγήκαν στους δρόμους. «Οπου κι αν κοιτάξεις όλοι είναι ξένοι», έγραφε ένα πλακάτ. «Ζούμε από τον τουρισμό, αλλά ο τουρισμός δεν μας αφήνει να ζήσουμε», ήταν ένα άλλο σύνθημα. Το μήνυμα της διαμαρτυρίας ήταν ότι ο τουρισμός κάνει τη ζωή ανυπόφορη για τους ντόπιους, σύμφωνα με το BBC.
Πώς, όμως, στράφηκαν κατά του τουρισμού προορισμοί, που εδώ και πολλά χρόνια ζουν από τους τουρίστες; Η απάντηση είναι σύνθετη.
Δεν είναι μόνο η μεγάλη επιθυμία του κόσμου να ταξιδέψει μετά την πανδημία και τα lockdowns, αλλά και το γεγονός ότι σήμερα πολλοί περισσότεροι άνθρωποι έχουν τα χρήματα να ταξιδέψουν. Κι αυτό φέρνει στο προσκήνιο μεγάλα ερωτήματα σε σχέση με το μέλλον του τουρισμού.
Στις Βαλεαρίδες Νήσους της Ισπανίας, η συσσωρευμένη τουριστική ζήτηση μετά την πανδημία έχει συνεισφέρει στην αύξηση των ενοικίων σε τέτοιον βαθμό, ώστε οι ντόπιοι δεν μπορούν πια να πληρώσουν για να ζήσουν στην ίδια τους την πόλη. Στην Ιμπιζα, ένας σεφ κοιμόταν στο αυτοκίνητό του εδώ και τρία χρόνια. Νοσοκόμες, γιατροί και αστυνομικοί δυσκολεύονται να πληρώσουν ενοίκιο με τους μισθούς τους.
Στα Κανάρια Νησιά ο τουρισμός ευθύνεται για το 35% του ΑΕΠ και το 40% των θέσεων εργασίας. Ομως, καθώς οι μεγάλοι αριθμοί των ταξιδιωτών οδηγούν πολλούς ιδιοκτήτες ακινήτων να τα διαθέσουν για βραχυπρόθεσμες μισθώσεις, οι ντόπιοι βλέπουν τα ενοίκια να εκτινάσσονται, σε μια περιοχή που έχει το χαμηλότερο μέσο εισόδημα σε ολόκληρη την Ισπανία. Εκεί το κόστος ζωής δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα, καθώς οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του τουρισμού μοιάζουν πλέον να λαμβάνουν μη βιώσιμες διαστάσεις. Οι τουριστικές περιοχές με τα πολλά ξενοδοχεία και τις πισίνες χρησιμοποιούν εξαπλάσιο νερό από τις οικιστικές περιοχές. Οι πόροι και οι υποδομές που πιέζονται είναι ανάμεσα στους βασικούς λόγους για τους οποίους 20.000 άτομα βγήκαν στους δρόμους στα τέλη Απριλίου.
Στη Βενετία, οι κάτοικοι πέτυχαν μια μεγάλη νίκη, όταν τα κρουαζιερόπλοια απαγορεύτηκαν στο βιομηχανικό λιμάνι της πόλης. Ομως σήμερα, ο πληθυσμός της Βενετίας έχει πέσει κάτω από τα 50.000 άτομα, έναντι 150.000 που ήταν τη δεκαετία του 1970, κι αυτό γιατί οι Ιταλοί αδυνατούν να καλύψουν το κόστος στέγασης σε μια πόλη όπου, όπως λένε, υπάρχουν περισσότερες κλίνες για τουρίστες παρά για ντόπιους.
Ο κίνδυνος σε πόλεις όπως η Βενετία είναι η μετατροπή τους σε άλλες «Disneyland», καθώς οι κάτοικοι αναγκάζονται να φύγουν, τα σχολεία, τα σούπερ μάρκετ και τα κανονικά μαγαζιά κλείνουν, με την περιοχή να παίρνει τη μορφή ενός ιστορικού θεματικού πάρκου. Ενα μέτρο που εφαρμόζεται σε όλο και περισσότερες περιοχές με πρόβλημα υπερτουρισμού είναι η ρύθμιση της ροής επισκεπτών στις ώρες αιχμής. Αυτό μπορεί να γίνει με τη χρέωση εισιτηρίου για όσους δεν σκοπεύουν να διανυκτερεύσουν στην πόλη (π.χ. τουρίστες κρουαζιέρας), όπως συμβαίνει στη Βενετία. Πολλά διάσημα ιστορικά αξιοθέατα ανεβάζουν τις τιμές των εισιτηρίων για τους τουρίστες.
Αλλωστε, το νέο μότο που υιοθετούν όλο και πιο πολλοί προορισμοί για τον τουρισμό είναι «χαμηλός όγκος, υψηλή αξία», καθώς προσπαθούν να στραφούν σε ταξιδιώτες που θα ξοδέψουν περισσότερα χρήματα και θα είναι πιο ευαισθητοποιημένοι ως προς τον αντίκτυπο της παρουσίας τους σε ένα εύθραυστο περιβάλλον.
