Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μπορεί να διαδραματίσει ένα ρόλο στο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής, αλλά υπάρχει ένα όριο. Πάντως, είναι διαρκής η συζήτηση σχετικά με το πόσο εκτεταμένη θα είναι η συμμετοχή του και ποια μορφή θα λάβει. Υπάρχουν δύο προσεγγίσεις και η μία τάσσεται υπέρ τού να περιοριστεί η εστίασή του στην κλιματική αλλαγή σε ό,τι είναι απολύτως απαραίτητο για την εκτέλεση της βασικής εντολής του.
Υπό το πρίσμα αυτό, οι άμεσες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής για τους δημοσιονομικούς, νομισματικούς, χρηματοοικονομικούς και εξωτερικούς λογαριασμούς των χωρών-μελών και για την παγκόσμια οικονομία είναι σε μεγάλο βαθμό υπόθεση του ΔΝΤ. Αρα, μπορεί να ερευνήσει, να αξιολογήσει και να συμβουλεύσει σχετικά με διάφορα εργαλεία πολιτικής στους ανωτέρω τομείς, ώστε οι χώρες να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή. Το να βοηθήσει τις χώρες να οικοδομήσουν τη θεσμική ικανότητα για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή τέτοιων πολιτικών θα ήταν επίσης σημαντικό επακόλουθο. Η υπόθεση της δέσμευσης του ΔΝΤ γίνεται λιγότερο σαφής για αυτό το στρατόπεδο εάν επεκταθεί και σε συμβουλές σχετικά με πολιτικές ή μηχανισμούς για την επιβράδυνση της κλιματικής αλλαγής ή εάν αναλάβει το έργο της εξεύρεσης ιδιωτικών κεφαλαίων για τον μετριασμό των επιπτώσεων.
Οσοι βρίσκονται στο άλλο στρατόπεδο εκκινούν από εντελώς διαφορετική αφετηρία. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει ήδη τις ζωές δισεκατομμυρίων ανθρώπων και συνιστά υπαρξιακή απειλή για τις μελλοντικές γενιές. Ετσι, υποστηρίζει αυτή η ομάδα, εναπόκειται σε κάθε οργανισμό να κάνει ό,τι μπορεί για να την αντιμετωπίσει. Εάν αυτό συνεπάγεται αλλαγή στην εστίαση, στα επιχειρηματικά μοντέλα ή στην εργαλειοθήκη του ΔΝΤ, τότε πρέπει να αντιμετωπισθεί, αλλά όχι να είναι η αιτία να μείνει στο περιθώριο. Οπότε, το ΔΝΤ αποτελεί έναν σχετικά παραγκωνισμένο παίκτη στην παγκόσμια σκηνή. Αλλωστε η ιστορία του βρίθει περιπτώσεων όπου ως οργανισμός προσαρμόστηκε για να ανταποκριθεί στις μεταβαλλόμενες ανάγκες και προτεραιότητες των μελών του, υποστηρίζει αυτή η ομάδα.
Το ΔΝΤ έχει ήδη λάβει μέτρα σχετικά με την ανάπτυξη πλαισίων και εργαλείων για την ενσωμάτωση πτυχών της κλιματικής αλλαγής στο έργο επιτήρησης, τεχνικής βοήθειας και δανεισμού, αλλά πολλά τεχνικά ζητήματα παραμένουν ανεξερεύνητα. Το ΔΝΤ θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιήσει τη δύναμη συσπείρωσής του και να καλέσει σε παγκόσμια δράση και χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ισως ο καλύτερος τρόπος για να προχωρήσει είναι να «διασχίσει το ποτάμι φτιάχνοντας ένα μονοπάτι πέτρα πέτρα», όπως λένε οι Κινέζοι, δηλαδή ένα βήμα τη φορά.
* Ο κ. Μασούντ Αχμεντ είναι πρόεδρος του Κέντρου Παγκόσμιας Ανάπτυξης. Το άρθρο δημοσιεύεται στο περιοδικό του ΔΝΤ.
