Σε μείωση των επιτοκίων για πρώτη φορά σε πέντε χρόνια, και κατά 25 μονάδες βάσης, προχώρησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όπως και αναμενόταν ευρέως, έπειτα από την παραμονή τους σε ιστορικά υψηλά επίπεδα για εννέα μήνες. Ωστόσο άφησε τις αγορές στο σκοτάδι για την επόμενη κίνησή της, δεδομένης της αυξανόμενης αβεβαιότητας για τον πληθωρισμό μετά μια απότομη επιβράδυνση τους τελευταίους μήνες. Αλλωστε η Κριστίν Λαγκάρντ, ενώ είχε ουσιαστικά δεσμευτεί εδώ και αρκετό διάστημα για τη μείωση του Ιουνίου, δήλωσε κάθετα ότι αυτή τη φορά η ΕΚΤ δεν δεσμεύεται εκ των προτέρων για την ταχύτητα και το timing των ενδεχόμενων περαιτέρω μειώσεων.
Ειδικότερα, η ΕΚΤ μείωσε το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων στο 3,75%, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης στο 4,25% και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης στο 4,5%, ακολουθώντας τις κεντρικές τράπεζες του Καναδά, της Σουηδίας και της Ελβετίας, οι οποίες επίσης άρχισαν να χαλαρώνουν τη νομισματική πολιτική τους. Η απόφαση ήταν σχεδόν ομόφωνη, με μοναδικό διαφωνούντα τον Αυστριακό κεντρικό τραπεζίτη Ρόμπερτ Χόλζμαν.
Η μείωση έρχεται έπειτα από 10 συνεχείς αυξήσεις μεταξύ του Ιουλίου 2022 και του Σεπτεμβρίου 2023 κατά 425 μ.β. συνολικά. Οπως σημείωσε η επικεφαλής της ΕΚΤ, από τον Σεπτέμβριο του 2023 ο πληθωρισμός έχει μειωθεί κατά περισσότερες από 2,5 ποσοστιαίες μονάδες και οι προοπτικές για τον πληθωρισμό έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Ο υποκείμενος πληθωρισμός έχει επίσης υποχωρήσει, ενισχύοντας τις ενδείξεις ότι οι πιέσεις στις τιμές έχουν εξασθενήσει, και οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό έχουν μειωθεί σε όλους τους ορίζοντες. Η νομισματική πολιτική έχει διατηρήσει περιοριστικές τις συνθήκες χρηματοδότησης, ενώ ο περιορισμός της ζήτησης και η σταθεροποίηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό έχουν συμβάλει σημαντικά στην επαναφορά του πληθωρισμού σε χαμηλότερα επίπεδα. Ολα αυτά ήταν αρκετά για να ξεκινήσουν οι μειώσεις επιτοκίων.
Η κεντρική τράπεζα σημείωσε πως «θα συνεχίσει να ακολουθεί μια προσέγγιση που βασίζεται στα εκάστοτε διαθέσιμα στοιχεία και να λαμβάνει αποφάσεις από συνεδρίαση σε συνεδρίαση».
Οσον αφορά τη συνέχεια, η Κρ. Λαγκάρντ τόνισε πως δεν μπορεί να επιβεβαιώσει ότι η ΕΚΤ ξεκίνησε έναν κύκλο χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής. «Γνωρίζουμε την κατεύθυνση που θα ακολουθήσουν τα επιτόκια, αλλά χρειάζονται περισσότερα στοιχεία για να είμαστε βέβαιοι», είπε χαρακτηριστικά, θέτοντας αμφιβολίες για το πόσο γρήγορα θα γίνει η επόμενη κίνηση. Η κεντρική τράπεζα σημείωσε πως «θα συνεχίσει να ακολουθεί μια προσέγγιση που βασίζεται στα εκάστοτε διαθέσιμα στοιχεία και να λαμβάνει αποφάσεις από συνεδρίαση σε συνεδρίαση για τον καθορισμό της κατάλληλης έκτασης και διάρκειας της συσταλτικής μεταβολής της νομισματικής πολιτικής». Οπως τόνισε, «το διοικητικό συμβούλιο δεν δεσμεύεται εκ των προτέρων για συγκεκριμένη πορεία των επιτοκίων».
Σύμφωνα με αναλυτές, η επόμενη μείωση θα καθυστερήσει κάποιους μήνες δεδομένου ότι και οι εκτιμήσεις για την πορεία του πληθωρισμού το 2024-2025 αναθεωρήθηκαν προς τα πάνω. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις προβολές εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος, ο ονομαστικός πληθωρισμός αναμένεται πλέον να διαμορφωθεί κατά μέσον όρο σε 2,5% το 2024 από 2,3% πριν, σε 2,2% από 2% πριν από το 2025, ενώ η πρόβλεψη για το 2026 παραμένει στο 1,9%. Ο δομικός πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε 2,8% το 2024 από 2,6% πριν, στο 2,2% το 2025 από 2,1% πριν, ενώ το 2026 εκτιμάται ότι θα κινηθεί στο 2,0%.
Παράλληλα, ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης αναμένεται να επιταχυνθεί φέτος σε 0,9% από 0,6% που είχε προβλεφθεί τον Μάρτιο, στο 1,4% το 2025 από 1,5% πριν και στο 1,6% το 2026 (αμετάβλητο). Κάποιοι αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένων του μέλους του διοικητικού συμβουλίου Ιζαμπελ Σνάμπελ και του επικεφαλής της ολλανδικής κεντρικής τράπεζας Κλάας Νοτ, έχουν άλλωστε ήδη κάνει λόγο για παύση τον Ιούνιο, υποδηλώνοντας ότι το επόμενο παράθυρο ευκαιρίας για μείωση θα είναι ο Σεπτέμβριος.
Οικονομολόγοι προβλέπουν άλλες δύο μειώσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ φέτος, πιθανότατα τον Σεπτέμβριο και τον Δεκέμβριο, ενώ οι αγορές τιμολογούν μεταξύ μίας και δύο ακόμη κινήσεων – μια μεγάλη αλλαγή από την αρχή του έτους, όταν αναμένονταν περισσότερες από πέντε μειώσεις. Σύμφωνα ωστόσο με τον επικεφαλής οικονομολόγο της Pantheon Macroeconomics, Κλάους Βίστεσεν, ακόμη και η μείωση τον Σεπτέμβριο δεν μπορεί να είναι βέβαιη. «Τα στοιχεία για την αύξηση των μισθών το πρώτο τρίμηνο και τα καυτά νούμερα για τον πληθωρισμό του Μαΐου προβλημάτισαν την ΕΚΤ. Εάν υπάρξουν περισσότερα ανάλογα στοιχεία στη συνέχεια, δεν θα υπάρχει περιθώριο για νέα μείωση επιτοκίων τον Σεπτέμβριο».
