• Η διάσπαση του συνολικού τιμήματος συναλλαγής σε τιμολόγια καθαρής αξίας μικρότερης των 500 ευρώ συνιστά τεχνητή διευθέτηση. Κατά τον φορολογικό έλεγχο σε προσωπική εταιρεία διαπιστώθηκε ότι έλαβε περισσότερα του ενός φορολογικά στοιχεία με αξία μικρότερη των 500 ευρώ, την ίδια ημέρα και από τον ίδιο προμηθευτή, τα οποία, επιπλέον, έφεραν και συνεχόμενη αρίθμηση.
Κατά συνέπεια, ο φορολογικός έλεγχος έκρινε ότι πρόκειται για ενιαίες συναλλαγές που σκοπίμως είχαν διασπασθεί σε μικρότερες ώστε αυτές να μην ξεπερνούν τα 500 ευρώ, και ως εκ τούτου να εκφεύγουν των διατάξεων περί μη έκπτωσης των δαπανών, εφόσον η εξόφλησή τους δεν έχει γίνει με τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμών, και συνεπώς η πρακτική αυτή αποτελεί τεχνητή διευθέτηση. Η εν λόγω εταιρεία προσέφυγε ενώπιον της ΔΕΔ για την ακύρωση των σχετικών πράξεων του φορολογικού ελέγχου, η τελευταία ωστόσο απέρριψε την προσφυγή επιβεβαιώνοντας έτσι το σκεπτικό και τις διαπιστώσεις του φορολογικού ελέγχου (ΔΕΔ Α 796/2024).
• Υποκρυπτόμενη δωρεά μεταξύ αδελφών κρίθηκε για λόγους φορολογίας τριγωνική συναλλαγή μεταξύ μελών της ίδιας οικογένειας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η αδελφή προέβη σε δωρεά προς τη μητέρα της και εκείνη σε γονική δωρεά προς τoν αδελφό. Η διοίκηση καταλόγισε εις βάρος του αδελφού φόρο δωρεάς δεύτερης κατηγορίας, εκείνον δηλαδή που θα του καταλογιζόταν αν η δωρεά είχε γίνει απευθείας μεταξύ των αδελφών. Η γονική παροχή χρηματικού ποσού τραπεζικά από τον γονέα απαλλάσσεται έως του ποσού των 800.000 ευρώ. Ο προσφεύγων ισχυρίστηκε ενώπιον της ΔΕΔ ότι οι δύο συμβάσεις δεν είχαν σχέση μεταξύ τους και ότι ο ισχυρισμός της διοίκησης στηρίζεται μόνο στο χρονικό πλαίσιο στο οποίο πραγματοποιήθηκαν οι δύο συμβάσεις.
Ωστόσο η ΔΕΔ απέρριψε τον ισχυρισμό του προσφεύγοντος, καθώς στις περιπτώσεις διαδοχικών δωρεών, προκειμένου να αποδειχθεί καταστρατήγηση του νόμου, εξετάζονται οι πραγματικές συνθήκες, η σκοπιμότητα και το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε μεταξύ των δύο περιουσιακών μετακινήσεων. Συγκεκριμένα, χρονικό διάστημα μικρότερο των έξι μηνών είναι αρκετά πιθανό να υποδεικνύει, μαζί και με άλλα κατά περίπτωση στοιχεία, καταστρατήγηση. Με δεδομένο ότι στην εν λόγω περίπτωση, όπως φαίνεται από τις τραπεζικές κινήσεις, η καταβολή των ποσών έλαβε χώρα την ίδια ημέρα, απέρριψε τον ισχυρισμό και δέχτηκε ότι πρόκειται στην πραγματικότητα για μια τριγωνική δωρεά.
• Εισήχθη περιορισμός στους μετασχηματισμούς εταιρειών με αρνητικά ίδια κεφάλαια. Σύμφωνα με προϊσχύουσα διάταξη νόμου, από το 2021, ήταν δυνατός ο μετασχηματισμός εταιρειών ακόμη και σε περιπτώσεις όπου οποιαδήποτε εταιρεία ή όλες οι εταιρείες που μετέχουν σε αυτόν διέθεταν αρνητικά ίδια κεφάλαια (αρνητική καθαρή θέση) πριν ή μετά την ολοκλήρωση της αναδιοργάνωσης. Με πρόσφατο νόμο (ν. 5111/2024) καταργήθηκε η εν λόγω διάταξης και τέθηκε έτσι περιορισμός σε αυτούς τους μετασχηματισμούς.
Το σκεπτικό του νομοθέτη ήταν ότι παρόλο που οι διατάξεις του νόμου περί μετασχηματισμού εταιρειών δεν θέτουν ρητά ως προϋπόθεση για τη συντέλεση του μετασχηματισμού οι μετέχουσες εταιρείες να έχουν θετική καθαρή θέση, με μόνη εξαίρεση αυτή που αφορά μετασχηματισμούς εταιρειών που έχουν λυθεί ή κηρυχθεί σε πτώχευση, η προϊσχύουσα διάταξη δημιουργούσε ασυνέπεια ως προς τις προϋποθέσεις μετασχηματισμού εταιρειών. Πρόκειται για ορθή νομοτεχνικά ρύθμιση που έρχεται σε συμφωνία και με το ευρωπαϊκό δίκαιο.
• Το μέρος αποζημίωσης που δεν εισπράχθηκε δεν αποτελεί φορολογητέο εισόδημα. Πρόσφατα το ΣτΕ επικύρωσε απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, που έκρινε ότι η φορολογική αρχή εσφαλμένα συνυπολόγισε στο σύνολο των ακαθάριστων κερδών εταιρείας το μέρος επιδικασθείσας αποζημίωσης που δεν εισπράχθηκε. Συγκεκριμένα, το δικαστήριο κατέρριψε το επιχείρημα της Αρχής ότι ο φιλικός διακανονισμός για τη μείωση της εν λόγω απαίτησης αποζημίωσης, που έπεται της έκδοσης της σχετικής δικαστικής απόφασης, συνιστά εκχώρηση απαίτησης.
Η αυθαίρετη κρίση της Αρχής περί εκχώρησης έρχεται σε αντίθεση με τις διατάξεις του νόμου, δεδομένου ότι δεν μεσολάβησε η βασική προϋπόθεση έγγραφης συμφωνίας μεταβίβασης της απαίτησης προς τρίτο πρόσωπο. Το δικαστήριο, μάλιστα, υποστήριξε ότι είναι δυνατή η συμβιβαστική επίλυση της διαφοράς και μετά την έκδοση δικαστικής απόφασης, ότι το ποσό που δεν εισπράχθηκε δεν αποτελεί εισόδημα και επομένως δεν τίθεται προς φορολόγηση. Τελικώς κατέληξε στο ότι δεν εντάσσεται στη δικαστική αρμοδιότητα η αυτεπάγγελτη παρέμβαση στην κρίση της φορολογικής αρχής, διότι αυτό θα συνιστούσε παραβίαση των κανόνων του φορολογικού δικαίου (ΣτΕ 1441/2023).
Πηγή: Grant Thornton
