Τους στόχους για την ανώτατη επιτρεπτή ετήσια αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών του προϋπολογισμού της για την επόμενη 4ετία θα εισηγηθεί η Κομισιόν για την Ελλάδα –και τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης– στις 21 Ιουνίου και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης ευελπιστεί ότι δεν θα είναι χαμηλότεροι από 2,5% κατά μέσον όρο, κάτι που θα της επιτρέψει να εφαρμόσει την πολιτική της, προχωρώντας, μεταξύ άλλων, σε μείωση των ασφαλιστικών εισφορών το 2025 και το 2027 κατά μία μονάδα επιπλέον.
Προτού κατακαθήσει η σκόνη των ευρωεκλογών, που προκάλεσε σοκ σε κυβερνήσεις, όχι μόνο στην Ελλάδα, η Κομισιόν προχωρεί με βάση τον προγραμματισμό της στο πρώτο ουσιαστικό βήμα για την εφαρμογή του νέου δημοσιονομικού πλαισίου, που είναι πιθανό να θέσει σε νέα δοκιμασία τις σημερινές ηγεσίες των ευρωπαϊκών χωρών. Η δημοσιονομική πειθαρχία επιστρέφει έπειτα από σχεδόν 5ετή αναστολή των κανόνων του προηγούμενου Συμφώνου Σταθερότητας, λόγω COVID-19.
Οι νέοι κανόνες προβλέπουν 4ετή δημοσιονομικά προγράμματα –με δυνατότητα παράτασης για 3 χρόνια– τα οποία να οδηγούν σε μείωση του χρέους (τουλάχιστον 1% ετησίως για όσες χώρες έχουν χρέος πάνω από 90% του ΑΕΠ τους και 0,5% για όσες έχουν 60%-90% του ΑΕΠ τους). Βασικό κριτήριο θα είναι η αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών και αυτό είναι που θα εισηγηθεί η Κομισιόν σε 10 μέρες. Θα ακολουθήσουν διμερείς διαπραγματεύσεις με όλα τα κράτη-μέλη έως τις 20 Σεπτεμβρίου. Θα είναι τρεις καυτοί μήνες διαπραγματεύσεων, είπε χαρακτηριστικά ο επίτροπος Οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι.
Η επιστροφή στη λιτότητα, έστω και με μέτρο και με ευελιξία (χάρη στην 4ετή περίοδο), δεν αναμένεται να γίνει ενθουσιωδώς δεκτή, ιδίως μετά τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών. Μάλιστα τον Ιούλιο είναι πιθανό να κινηθεί η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για κάποια κράτη-μέλη, όπως η Γαλλία.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε σχετικά καλή θέση στα δημοσιονομικά, παρότι έχει το μεγαλύτερο χρέος στην Ε.Ε. Φέτος ο στόχος που είχε τεθεί από την Κομισιόν δοκιμαστικά για την αύξηση των πρωτογενών δαπανών ήταν 2,6% και στην πραγματικότητα βαδίζει με ρυθμό 2,1%, όπως προβλέπεται και στο Πρόγραμμα Σταθερότητας.
Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης έχει πει ότι οι νέοι κανόνες δεν θα επιτρέπουν έκτακτες παροχές και «δώρα», εκτός αν αυτά χρηματοδοτηθούν από νέους φόρους. Και αυτό ισχύει. Σε περίπτωση υπεραπόδοσης του προϋπολογισμού λόγω συγκυρίας, τα επιπλέον έσοδα πρέπει να φυλάσσονται για τους δύσκολους καιρούς. Ο ίδιος, όμως, έχει επίσης πει ότι μας περιμένουν παροχές 870 εκατ. ευρώ το 2025.
