Ρουτίνα έχουν αποτελέσει τα τελευταία χρόνια οι καθυστερήσεις στις πτήσεις όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι ενδεικτικό ότι, πέρυσι, στις 43 χώρες που ανήκουν στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια της Αεροναυτιλίας (Eurocontrol), τρεις στις δέκα πτήσεις καθυστέρησαν να αφιχθούν κατά περισσότερο από 15 λεπτά, ενώ το 2023 κατά μέσον όρο τα αεροπλάνα αναχωρούσαν 17,8 λεπτά αργότερα συγκριτικά με την προγραμματισμένη ώρα. Στην Ελλάδα, κατά το φετινό καλοκαίρι στα δύο μεγαλύτερα αεροδρόμια, «Ελευθέριος Βενιζέλος» και «Μακεδονία», όπου οι πτήσεις αυξάνονται συνεχώς και άρα η χωρητικότητα των αεροδρομίων συμπιέζεται, αναμένονται σημαντικές καθυστερήσεις.
Στην Αθήνα, στα τέλη Μαΐου οι ακριβείς αναχωρήσεις αεροσκαφών αφορούσαν μόνο το 58,3% του συνόλου, με το αντίστοιχο ποσοστό για τις αφίξεις να διαμορφώνεται στο 54,3%. Την Κυριακή 9 Ιουνίου, το ποσοστό ακριβούς αναχώρησης και άφιξης πτήσεων είχε διαμορφωθεί σε περίπου 69% και 67%. Την ίδια ημέρα, στη Θεσσαλονίκη και στο Ηράκλειο το 66,7% και 52,6% των πτήσεων αναχώρησαν εγκαίρως αντίστοιχα, με το 68,5% και 63% να αφικνείται εγκαίρως.
Επίσης, στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος», χθες, ο μέσος χρόνος καθυστερημένης αναχώρησης πτήσεων άγγιξε τα 45 λεπτά, ενώ την Κυριακή 372 πτήσεις ή το 81% του συνόλου δεν αναχώρησαν στην ώρα τους, σύμφωνα με πλατφόρμα παρακολούθησης της κίνησης αεροσκαφών. Στο «Μακεδονία» της Θεσσαλονίκης, την Κυριακή, 42 πτήσεις ή το 45% του συνόλου δεν αναχώρησαν εγκαίρως, ενώ, χθες, ο μέσος χρόνος καθυστέρησης έφτασε στα 29 λεπτά.
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, η πολύ αυξημένη κυκλοφορία αεροσκαφών, που οδηγεί στη μείωση της χωρητικότητας των αεροδρομίων, είναι μία από τις βασικές αιτίες για τις καθυστερήσεις. Αυτό γίνεται αντιληπτό εάν ληφθεί υπόψη ότι στο «Ελ. Βενιζέλος», κατά το πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου οι πτήσεις ενισχύθηκαν κατά 14,1%, σε 92,3 χιλ., συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια που διαχειρίζεται η Fraport Greece, οι πτήσεις από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Απρίλιο αυξήθηκαν, σε ετήσια βάση σύγκρισης, κατά 6,7%, σε 35,7 χιλ.
Μικρότερο από 70% το ποσοστό των αεροπλάνων που αναχωρούν ή φθάνουν εγκαίρως σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Τις καθυστερήσεις τροφοδοτεί και η έλλειψη ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας. Σύμφωνα με την Ενωση Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας Ελλάδας (ΕΕΕΚΕ), το ποσοστό υποστελέχωσης του κλάδου αγγίζει μεσοσταθμικά το 20% και αυξάνεται στο 40% στο Κέντρο Ελέγχου Αθηνών – Μακεδονίας. Κατά τον φορέα, ακόμη κι αν σήμερα γίνονταν όλες οι απαραίτητες προσλήψεις, θα χρειάζονταν δύο έως πέντε χρόνια προκειμένου οι νεοεισερχόμενοι ελεγκτές να είναι επιχειρησιακά αξιοποιήσιμοι. Πάντως, η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας δρομολογεί την προκήρυξη διαγωνισμού για την πρόσληψη 96 ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η απουσία ελεγκτών αποτελεί βασική αιτία και για τις καθυστερήσεις στα αμερικανικά αεροδρόμια.
Επίσης, η έλλειψη εργαζομένων στην επίγεια εξυπηρέτηση αεροσκαφών (handling) συμβάλλει στην καθυστέρηση των πτήσεων, με εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο τομέα να επιδιώκουν να διαχειριστούν την απουσία χεριών με προσλήψεις μεταναστών.
Οι καθυστερήσεις δεν φέρνουν αντιμέτωπες τις αεροπορικές μόνο με τα αιτήματα διεκδίκησης αποζημίωσης από τους επιβάτες, αλλά προκαλούν και οικονομικές απώλειες που προέρχονται από τo κόστος καυσίμου και τις υπερωρίες ή τις ενδεχόμενες δαπάνες διανυκτέρευσης των πληρωμάτων αεροσκαφών. Σύμφωνα με στοιχεία για το 2022 που προέρχονται από διεθνείς φορείς, το κόστος για κάθε πτήση που έχει καθυστερήσει εκτιμάται πως αγγίζει τα 100 ευρώ ανά λεπτό.
Στην Ευρώπη
Σύμφωνα με το Eurocontrol, το 2023 οι καθυστερημένες πτήσεις ήταν περισσότερες συγκριτικά με το 2022 και πολύ περισσότερες έναντι της περιόδου πριν εκδηλωθεί η πανδημία της COVID-19. Πέρυσι, παρότι η μέση καθυστέρηση των αναχωρήσεων (17,8 λεπτά) παρέμεινε σταθερή, συγκριτικά με το 2022, ο μέσος όρος καθυστερημένων αφίξεων ενισχύθηκε κατά 0,2 λεπτά, στα 16,2 λεπτά. Η μικρότερη βραδυπορία που καταγράφουν, σχεδόν πάντα, οι αφίξεις σχετίζεται με το γεγονός ότι οι αεροπορικές έχουν τη δυνατότητα να απορροφούν μέρος της καθυστέρησης κατά το στάδιο της αναχώρησης. Μία πτήση, κατά τους ειδικούς, ενδέχεται να μην είναι στην ώρα της επειδή καθυστέρησε να αφιχθεί το αμέσως προηγούμενο αεροσκάφος (επακόλουθη καθυστέρηση) ή για λόγους που αφορούν τη διαχείριση αποσκευών και τον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας.
Την ίδια στιγμή, το 2023 οι καθυστερήσεις που σχετίζονταν με τη δραστηριότητα της αερομεταφοράς και άπτονταν της επίγειας εξυπηρέτησης, της διαχείρισης εμπορευμάτων ή τεχνικών ζητημάτων, αντιπροσώπευαν, κατά μέσον όρο, 4,5 λεπτά της συνολικής καθυστέρησης. Οι αντίξοες καιρικές συνθήκες έχουν τη δική τους συμβολή στις καθυστερήσεις, που υπολογίζεται σε 0,6 λεπτά επί του συνόλου των 17,8 λεπτών. Αλλωστε, στο παρελθόν, προτού το αεροδρόμιο «Μακεδονία» ιδιωτικοποιηθεί, ήταν συχνό φαινόμενο η καθυστέρηση πτήσεων λόγω ομίχλης.
Και οι απεργίες συμβάλλουν στις καθυστερήσεις, όπως και σε ακυρώσεις πτήσεων. Αυτή την εβδομάδα, οι Ευρωπαίοι αερομεταφορείς προετοιμάζονται για νέες «αναταράξεις» λόγω της προγραμματισμένης, από σήμερα έως και τις 13 Ιουνίου, απεργίας των Γάλλων ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας, η οποία ματαιώθηκε λόγω των επικείμενων εθνικών εκλογών που προκήρυξε, αιφνιδίως, ο Γάλλος πρόεδρος Εμ. Μακρόν. Η απεργία, όμως, των Γάλλων ελεγκτών, τον περασμένο Απρίλιο, κατάφερε να προκαλέσει την ακύρωση χιλιάδων πτήσεων στην Ευρώπη.
