Αν και οι μεγάλες εισηγμένες εταιρείες συμμορφώθηκαν με τις νέες νομικές και ρυθμιστικές προβλέψεις εταιρικής διακυβέρνησης αναφορικά με τον αριθμό των ανεξάρτητων μελών στα διοικητικά συμβούλια αλλά και την κατ’ ελάχιστον 25% συμμετοχή γυναικών σε αυτά, η ουσιαστική αλλαγή νοοτροπίας φαίνεται ότι θα χρειαστεί ακόμα χρόνο.
Αυτό προκύπτει μεταξύ άλλων και από το γεγονός ότι σε πολλά διαφορετικά διοικητικά συμβούλια συμμετέχουν οι ίδιες γυναίκες και από το γεγονός ότι η πλειοψηφία των εταιρειών προσαρμόστηκε απλώς στα προβλεπόμενα από τον νόμο όρια. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αφήνει αιχμές για προσχηματική εφαρμογή των προβλέψεων εταιρικής διακυβέρνησης και όχι για πραγματική αλλαγή.
Σύμφωνα με έρευνα της Επιτροπής, της αρχής που είναι επιφορτισμένη με τον έλεγχο της εφαρμογής των νέων κανόνων εταιρικής διακυβέρνησης, «οι εισηγμένες εταιρείες έχουν εναρμονιστεί με τις διατάξεις του νόμου και έχει ενισχυθεί η κουλτούρα της εταιρικής διακυβέρνησης που αυτές επιβάλλουν, στην κατεύθυνση της ενίσχυσης των αρχών της διαφάνειας, της αναλογικότητας και της συμπερίληψης, παράγοντες που συμβάλλουν στην αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη λειτουργία της αγοράς και στην ενίσχυση της προστασίας και της εμπιστοσύνης των μετόχων και των επενδυτών».
Ωστόσο στην έρευνα η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αναφέρει ότι «η επιμέρους ανάλυση κατέδειξε ότι τα ανωτέρω ενδέχεται να είναι περισσότερο αποτέλεσμα της υποχρεωτικότητας που επιβάλλουν οι σχετικές διατάξεις του νόμου, παρά της υιοθέτησης από τις εταιρείες, και δη από τις εταιρείες που ανήκουν στην κατηγορία μεγάλης κεφαλαιοποίησης, του πνεύματος του νόμου για την εταιρική διακυβέρνηση». Αυτό, συνεχίζει η έρευνα της Επιτροπής, επειδή «σχεδόν το 70% των εταιρειών διαθέτουν στα Δ.Σ. τους τον ελάχιστο εκ του νόμου απαιτούμενο αριθμό ανεξάρτητων μη εκτελεστικών μελών και επιπλέον, μόνο σε ένα 30% του συνόλου των εταιρειών η συμμετοχή των γυναικών στα Δ.Σ. υπερβαίνει την αναλογία του 1/3».
Απαντώντας σε σχετικό ερώτημα της «Κ», η αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Αναστασία Στάμου, στις αρμοδιότητες της οποίας εμπίπτουν τα θέματα εταιρικής διακυβέρνησης, σημειώνει πως ναι μεν «η θεσμική επιλογή για τη νομοθέτηση της εταιρικής διακυβέρνησης των εισηγμένων εταιρειών, μέσω συστήματος υποχρεωτικών ρυθμίσεων και όχι αυτορρύθμισης, ήταν ορθή τόσο σε επίπεδο αρχών, όσο και σε επίπεδο υλοποίησης και ότι συνολικά, η εφαρμογή του νόμου είναι επιτυχής», πλην όμως «η εφαρμογή καλής εταιρικής διακυβέρνησης ως εργαλείο για την επίτευξη ενός ενάρετου κύκλου στην οικονομία, φαίνεται πως απαιτεί συνεχή προσπάθεια».
Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αφήνει αιχμές για προσχηματική εφαρμογή των προβλέψεων εταιρικής διακυβέρνησης και όχι για πραγματική αλλαγή.
Συμπληρώνει δε ότι καθώς οι περισσότερες εταιρείες περιορίζονται στα ελάχιστα απαιτούμενα, «φαίνεται είτε ότι δεν κατανοούν πλήρως το πνεύμα του νόμου, είτε ότι δεν αξιοποιούν πλήρως τις δυνατότητες για τη δημιουργία αξίας μέσω της καλής εταιρικής διακυβέρνησης». Η Αναστασία Στάμου εκτιμά επίσης ότι αυτό ενδέχεται να οφείλεται στο ότι βρισκόμαστε στην πρώτη φάση εφαρμογής του νόμου που αποτελεί περίοδο προσαρμογής και περαιτέρω ενδοσκόπησης. «Για τον λόγο αυτό, ως Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αναμένουμε στο εξής βελτίωση των στατιστικών, μέσω της εμπέδωσης της κουλτούρας της εταιρικής διακυβέρνησης στην οποία συμβάλλουμε με τη στρατηγική και τις ενέργειές μας», εξηγεί.
Μία επιπλέον παρατήρηση που καταγράφεται στη μελέτη της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς είναι ότι αν και «παρατηρήθηκε διαχρονικά μικρή αύξηση στις ανεξάρτητες επιτροπές ελέγχου, ωστόσο η αύξηση αυτή, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των εταιρειών διαθέτουν τριμελείς επιτροπές ελέγχου όπως κατ’ ελάχιστον ορίζουν οι σχετικές διατάξεις του νόμου, υποδηλώνει μία τάση η οποία δύναται να είναι και αντιστρέψιμη στο μέλλον».
Σε σύνολο 130 εταιρειών, 79, ήτοι το 60%, διαθέτουν Δ.Σ. από 6 έως 9 μέλη, 36 εταιρείες, 28%, διαθέτουν Δ.Σ. με 10 ή περισσότερα μέλη, ενώ μόνο 15 εταιρείες, 12%, διαθέτουν Δ.Σ. με 5 ή λιγότερα μέλη. Σημειώνεται ότι όλες οι εταιρείες μεγάλης κεφαλαιοποίησης διαθέτουν Δ.Σ. άνω των δέκα μελών (πλην μιας).
Η συντριπτική πλειοψηφία, ήτοι 129 από τις 130, διαθέτει στο Δ.Σ. της τον ελάχιστο απαιτούμενο αριθμό ανεξάρτητων μη εκτελεστικών μελών. Το σύνολο των 130 εταιρειών συμμορφώνεται με τις διατάξεις του ν. 4706/2020 ως προς την επαρκή εκπροσώπηση του φύλου μειοψηφίας, και συγκεκριμένα, τη συμμετοχή των γυναικών στα Δ.Σ.
