Αρκεί και μόνον να παρακολουθεί κανείς την εντεινόμενη διελκυστίνδα ανάμεσα στην Κίνα και το σύνολο των δυτικών οικονομιών, Ευρώπης και ΗΠΑ, γύρω από τα ηλεκτροκίνητα οχήματα, για να θεωρήσει πως η επέλαση της ηλεκτροκίνησης είναι προ των πυλών και πως η κυριαρχία του πετρελαίου οδεύει προς το τέλος της.
Οι απόψεις επί του θέματος διίστανται, καθώς πολλοί παράγοντες της αγοράς θεωρούν εξωπραγματικό τον στόχο της απεξάρτησης από το πετρέλαιο στο εγγύς μέλλον. Οπως επισημαίνουν, μεταξύ άλλων, είναι αμφίβολο σε ποιο βαθμό θα μπορέσουν να υποκαταστήσουν τα ρυπογόνα καύσιμά τους τα αεροσκάφη και τα μεγάλα πλοία.
Με δεδομένη, πάντως, τη ζοφερή πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής, η συντονισμένη και παγκόσμια προσπάθεια για απεξάρτηση από τα εξαιρετικά ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα συνεχίζεται, έστω και με κάποιες υπαναχωρήσεις και φαίνεται να προοιωνίζεται το λυκόφως του πετρελαίου.
Το πιστοποιεί και η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ), που προεξοφλεί επικείμενη μείωση της ζήτησης για πετρέλαιο από το τέλος αυτής της δεκαετίας και παράλληλη αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Και το κρατικό επενδυτικό ταμείο της Νορβηγίας, καθώς δεν επενδύει πλέον σε εταιρείες ορυκτών καυσίμων. Η πανίσχυρη πετρελαϊκή βιομηχανία όμως –προπαντός οι αμερικανικοί κολοσσοί του «μαύρου χρυσού»– δεν είναι διατεθειμένη να καταθέσει τα όπλα και μάχεται με όλες τις δυνάμεις της για να παραμείνει κυρίαρχη του παιχνιδιού.
Οι αμερικανικοί πετρελαϊκοί κολοσσοί φτάνουν στο σημείο να κηρύξουν τον πόλεμο σε κυβερνητικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, που κατευθύνουν στις αυτοκινητοβιομηχανίες στα ηλεκτροκίνητα οχήματα. Εμφανίζονται μάλιστα ως υπερασπιστές των δικαιωμάτων των Αμερικανών καταναλωτών, ενώ την ίδια στιγμή αναζητούν πυρετωδώς νέα κοιτάσματα «μαύρου χρυσού» σε καινούργιες ανεκμετάλλευτες περιοχές.
Μεγάλες πετρελαϊκές, από την Exxon και την Total Energies μέχρι την Petronas, σχεδιάζουν νέες εξορύξεις στο Σουρινάμ.
Εχοντας ανακαλύψει σχετικά προσφάτως το «χρυσωρυχείο» της Γουιάνας, όπου η παραγωγή πετρελαίου βρίσκεται ήδη στα 390.000 βαρέλια την ημέρα και αναμένεται να εκτοξευθεί στο 1 εκατ. βαρέλια την ημέρα σε λιγότερο από τρία χρόνια, μεγάλες πετρελαϊκές, από την Exxon και την Total Energies μέχρι την Petronas, έχουν τώρα στραφεί στο γειτονικό Σουρινάμ. Πρόκειται για πρώην αποικία της Ολλανδίας στη Λατινική Αμερική με βαρύ ιστορικό διαφθοράς και εμπορίου ναρκωτικών. Οι πετρελαϊκές εκτιμούν ότι έχουν ανακαλύψει κοιτάσματα με 2,4 δισ. βαρέλια πετρελαίου και ενδεχομένως αποθέματα 12,5 τρισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου.
Ενα κοίτασμα που εντόπισαν η Exxon με την Petronas ετοιμάζεται να προχωρήσει στην παραγωγή πετρελαίου και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Wood Mackenzie θα παράγει 100.000 βαρέλια την ημέρα. Στα τέλη του τρέχοντος έτους αναμένεται, άλλωστε, μεγάλη επένδυση σε κοίτασμα της Σουρινάμ από την Total Energies, που σχεδιάζει να αρχίσει την παραγωγή σε αυτό το 2028. Τα κοιτάσματα της Σουρινάμ θα προστεθούν προφανώς στην πυρετώδη παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ, που έχει αλλάξει τον ενεργειακό χάρτη, καθώς έχει μετατρέψει την υπερδύναμη σε πρώτη σε παραγωγή πετρελαίου στον κόσμο και έχει ουσιαστικά αφαιρέσει από τον ΟΠΕΚ+ τη δυνατότητα να επηρεάζει τις τιμές, όσο κι αν μειώνει την παραγωγή του.
Αποδυνάμωση του ΟΠΕΚ
Για τον πλανήτη είναι ευοίωνη η πρόβλεψη της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (ΙΕΑ) πως στο τέλος της δεκαετίας θα αρχίσει να μειώνεται αισθητά η παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο και θα έχουν στο μεταξύ αυξηθεί σημαντικά οι καθαρές πηγές ενέργειας. Συνοδεύεται, όμως, από μια προειδοποίηση δυσοίωνη για όσους έχουν βασίσει τον πλούτο τους και εν μέρει την επιβίωσή τους στο πετρέλαιο και στον αναντικατάστατο ρόλο που αυτό παίζει στην παγκόσμια οικονομία: ότι όταν αυξάνεται διαρκώς η παραγωγή πετρελαίου, ενώ όλα κατατείνουν σε επικείμενη μείωση της παγκόσμιας ζήτησης για «μαύρο χρυσό», είναι αναμενόμενο να ακολουθήσει πτώση των τιμών του, που θα φέρει τις αμερικανικές βιομηχανίες σχιστολιθικού πετρελαίου, αλλά και τον ίδιο τον ΟΠΕΚ ενώπιον δυσεπίλυτων προβλημάτων, ίσως και ενώπιον υπαρξιακής απειλής.
Η ΙΕΑ εκτιμά πως η παραγωγή του ΟΠΕΚ και της Ρωσίας αυξάνεται κάθε ημέρα κατά 1,4 εκατ. βαρέλια από το περασμένο έτος και θα συνεχίσει έτσι μέχρι το 2030, με το σημαντικότερο μερίδιο να παράγουν η ντε φάκτο ηγετική δύναμη του ΟΠΕΚ, η Σαουδική Αραβία, αλλά και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ιράκ. Σκιαγραφώντας τη σταδιακή αποδυνάμωση του ΟΠΕΚ μαζί και με τη Ρωσία, η ΙΕΑ επισημαίνει πως το συνολικό μερίδιο αγοράς του διεθνούς καρτέλ έχει περιοριστεί στο 48,5% φέτος και είναι το μικρότερο από όταν ο ΟΠΕΚ κατέληξε σε συμφωνία με τη Ρωσία και συνήψε συμμαχία μαζί της.
Το μερίδιο αγοράς του ΟΠΕΚ έχει περιοριστεί στο 48,5%, το μικρότερο από όταν κατέληξε σε συμφωνία με τη Ρωσία.
Η σχετική έκθεση της ΙΕΑ σχεδόν συνέπεσε με την επίθεση που εξαπέλυσαν κατά της Ουάσιγκτον οι πετρελαϊκοί κολοσσοί των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των ExxonMobil και Chevron, μέσω του Αμερικανικού Ινστιτούτου Πετρελαίου, του οποίου αποτελούν μέλη. Υπέβαλαν μήνυση κατά υπηρεσίας της αμερικανικής κυβέρνησης, της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος, και αιτία ήταν οι νέοι κανόνες της με τους οποίους επιβάλλει ουσιαστικά στις αυτοκινητοβιομηχανίες να στραφούν αποφασιστικά στα ηλεκτροκίνητα οχήματα.
Οι μεγάλες πετρελαϊκές και οι συνοδοιπόροι τους συνηθίζουν να υπογραμμίζουν πόσοι υδρογονάνθρακες έχουν χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή των ηλεκτροκίνητων οχημάτων, πόσες εκπομπές καυσαερίων προκαλεί η κατασκευή των μπαταριών που χρησιμοποιούν τα ηλεκτροκίνητα, πόσα παράγωγα πετρελαίου, όπως το πλαστικό, υπάρχουν στα φωτοβολταϊκά πάνελ, αλλά και πόσο γραφίτη, επίσης προϊόν του πετρελαίου, περιέχουν οι μπαταρίες λιθίου και τα ηλεκτρόδια των ηλεκτροκίνητων. Κατά κάποιον τρόπο εμφανίζονται σαν να θέλουν να ανοίξουν τα μάτια των καταναλωτών. Αυτή τη φορά επισήμαναν πως η εντολή για στροφή στα ηλεκτροκίνητα οχήματα θα εξαλείψει τα περισσότερα από τα αυτοκίνητα που κινούνται με αέριο, όπως και τα συμβατικά αυτοκίνητα και αυτό θα αποβεί εις βάρος των εργαζομένων στον μεταποιητικό τομέα των ΗΠΑ.
Σε ανοδική τροχιά οι τιμές του «μαύρου χρυσού»
Πηγή: Reuters
Οι τιμές του πετρελαίου σημείωσαν άνοδο την εβδομάδα που πέρασε, τη μεγαλύτερη των τελευταίων τεσσάρων μηνών, με κορύφωση την Παρασκευή, όταν το Brent έφτασε τα 83,28 δολ. το βαρέλι και το αργό Δυτικού Τέξας τα 79,03 δολ. το βαρέλι. Στη διάρκεια της εβδομάδας, τόσο το Brent όσο και το αμερικανικό αργό σημείωσαν συνολικά άνοδο κατά 4,5%. Αιτία ήταν κυρίως οι αισιόδοξες εκτιμήσεις αφενός του ΟΠΕΚ και αφετέρου της αμερικανικής υπηρεσίας ενέργειας, που επιμένουν πως φέτος η παγκόσμια ζήτηση για «μαύρο χρυσό» θα αυξηθεί σημαντικά. Ειδικότερα, το διεθνές καρτέλ πετρελαίου προβλέπει πως στη διάρκεια του 2024 η παγκόσμια ζήτηση θα αυξηθεί κατά 2,2 εκατ. βαρέλια την ημέρα, αλλά οι εκτιμήσεις της αμερικανικής υπηρεσίας ενέργειας είναι πιο συγκρατημένες.
Αύξηση της ζήτησης για το τρέχον έτος προβλέπει, άλλωστε, ακόμη και η διεθνής υπηρεσία ενέργειας, που επηρέασε αρνητικά την αγορά, προβλέποντας πως στο τέλος της δεκαετίας θα αρχίσει να μειώνεται σταθερά η ζήτηση. Είχε προηγηθεί μια εβδομάδα πτώσης της τιμής του πετρελαίου, όταν ο ΟΠΕΚ+, ο ΟΠΕΚ με σειρά συμμάχων και κυρίως τη Ρωσία, ανακοίνωσε ότι από τον Οκτώβριο θα διακόψει τις προαποφασισμένες μειώσεις στην παραγωγή των μελών του. Το γεγονός ότι και οι τρεις διεθνείς φορείς προβλέπουν αύξηση της ζήτησης για φέτος άλλαξε το κλίμα στην αγορά πετρελαίου που, ωστόσο, άρχισε και πάλι να επηρεάζεται αρνητικά από την απόφαση της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ, της Federal Reserve, να διατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκια του δολαρίου και να αποθαρρύνει με τις ανακοινώσεις της οποιαδήποτε προσδοκία για μείωση του κόστους δανεισμού της υπερδύναμης πριν από τον Δεκέμβριο.
Αιτία οι εκτιμήσεις του ΟΠΕΚ και της αμερικανικής υπηρεσίας ενέργειας, που επιμένουν πως φέτος η παγκόσμια ζήτηση θα αυξηθεί σημαντικά.
Οπως σχολίασε σχετικά η Μπάρμπαρα Λάμπρεχτ, αναλύτρια της Commerzbank, «δεδομένης της αβεβαιότητας που περιβάλλει την εικόνα της οικονομίας για όλες τις μεγάλες οικονομικές ζώνες, προς το παρόν δεν μπορούμε να περιμένουμε πως θα σημειώνουν περαιτέρω άνοδο οι τιμές του πετρελαίου στο εγγύς μέλλον». Σε ό,τι αφορά τη Ρωσία, σύμμαχο του ΟΠΕΚ τα τελευταία περίπου τέσσερα χρόνια, δεσμεύτηκε για μια ακόμη φορά πως θα τηρήσει τις ποσοστώσεις παραγωγής που έχει συμφωνήσει με το διεθνές καρτέλ, αλλά παραδέχθηκε πως τις υπερέβη τον περασμένο μήνα.
Οπως, πάντως, επισήμανε ο Τζον Εβανς, αναλυτής της PVM, «όσες φορές κι αν υποσχεθεί πως θα συμμορφωθεί πλήρως με τις ποσοστώσεις και θα επανορθώσει για όσες φορές τις παραβίασε, η διεθνής αγορά βλέπει όλο και περισσότερο πετρέλαιο και ενδεχομένως κατάρρευση των συμφωνηθέντων». Τις τελευταίες ημέρες, πάντως, το ενδιαφέρον της διεθνούς αγοράς είναι στραμμένο στις συνομιλίες με αντικείμενο την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, καθώς μια σχετική συμφωνία θα λειτουργούσε καθησυχαστικά στη διεθνή αγορά, απομακρύνοντας το ενδεχόμενο διακοπής της προσφοράς πετρελαίου από την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Προειδοποίηση
Αναφερόμενη στην αυξανόμενη παραγωγή πετρελαίου εν μέσω παγκόσμιας στροφής στην πράσινη ενέργεια και σταδιακής μείωσης της ζήτησης για «μαύρο χρυσό», η ΙΕΑ προειδοποίησε μέσα στην εβδομάδα ότι «αυτή η εκτεταμένη παραγωγή πετρελαίου μπορεί να οδηγήσει σε γενικευμένη μείωση των τιμών του και να θέσει ενώπιον μεγάλων προκλήσεων τόσο τους παραγωγούς αμερικανικού σχιστολιθικού πετρελαίου όσο και τον ΟΠΕΚ+».
2,2 εκατ.
βαρέλια την ημέρα λιγότερα παράγει ο ΟΠΕΚ+ από
τις 2 Ιουνίου και μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Αντεπίθεση
Στην αντεπίθεση κατά της επιθετικής στροφής στα ηλεκτροκίνητα οχήματα μπήκε μέσα στην εβδομάδα το Αμερικανικό Ινστιτούτο Πετρελαίου (API), μέλη του οποίου είναι μεταξύ άλλων η ExxonMobil και η Chevron, όταν κατέθεσε αγωγή κατά της Υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος, ισχυριζόμενο πως προσπαθεί να προστατεύσει «τους Αμερικανούς καταναλωτές, τους εργαζομένους στον κατασκευαστικό κλάδο αλλά και να κατοχυρώσει την ενεργειακή ασφάλεια των ΗΠΑ».
42,7 εκατ.
βαρέλια την ημέρα προβλέπεται πως θα είναι η ζήτηση το 2030, όταν η παραγωγή θα αγγίζει τα 113,8 εκατ. βαρέλια.
To β΄ εξάμηνο
Ο αποδυναμωμένος ΟΠΕΚ+ ως προς τη δυνατότητά του να επηρεάζει τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου, επισήμανε στην αρχή της εβδομάδας πως «ο τομέας των υπηρεσιών θα αποτελέσει τον κύριο παράγοντα που θα δίνει δυναμική ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη και συνεπώς να τονώνει τη ζήτηση για πετρέλαιο το δεύτερο εξάμηνο του 2024, ιδιαιτέρως χάρη στη στήριξη από τη βιομηχανία του τουρισμού και των ταξιδιών».
