Η κλιματική αλλαγή θα επιδεινώσει την αύξηση των δαπανών για την υγεία που ήδη αναμένεται λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, επισημαίνει η Allianz Research, προειδοποιώντας παράλληλα πως τα συστήματα υγείας των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωπα με την «τέλεια καταιγίδα» έως το 2035. Με τον συνολικό αριθμό των ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να αναμένεται στην επόμενη δεκαετία να αυξηθεί σε 152 εκατ., από περίπου 130 εκατ. σήμερα, το κατά κεφαλήν κόστος υγείας θα αυξηθεί κατά τουλάχιστον 12%-14% μέχρι το 2035, όπως εκτιμά η Allianz. Στην Ελλάδα η αύξηση τοποθετείται στο 10%-16%.
Οι άμεσες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής περιλαμβάνουν αυξημένους τραυματισμούς ή ασθένειες λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων όπως πλημμύρες, καταιγίδες και κυκλώνες, δασικές πυρκαγιές ή κύματα καύσωνα. Οπως μάλιστα επισημαίνει η Allianz, η έκθεση στον καύσωνα των ατόμων ηλικίας 65 ετών σχεδόν διπλασιάστηκε τη δεκαετία του 2010-2020 πριν από τα πρόσφατα έτη-ρεκόρ θερμότητας, με το τρέχον έτος να αναμένεται να καταγραφεί νέο ρεκόρ. Επιπλέον, ενώ τα θερμότερα νερά στη Βόρεια Ευρώπη ενθαρρύνουν την εξάπλωση των βακτηρίων, ο Νότος θα επηρεαστεί από την αύξηση των ασθενειών που μεταδίδονται από κουνούπια όπως η ελονοσία, ο δάγκειος πυρετός ή ο ιός του Δυτικού Νείλου, λόγω της ανόδου της θερμοκρασίας, όπως επισημαίνει η Allianz.
Η κλιματική αλλαγή ήδη ευθύνεται για 157.000 πρόωρους θανάτους στις ευρωπαϊκές χώρες μεταξύ του 2000 και του 2023, με τους περισσότερους από αυτούς (151.100) να οφείλονται στα κύματα καύσωνα, όπως σημειώνει.
Ευάλωτη η χώρα μας
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Allianz, οι όλο και πιο συχνοί καύσωνες και μόνο θα μπορούσαν να αυξήσουν την κατά κεφαλήν δαπάνη για την υγεία στην Ε.Ε. κατά 4,9% κατά μέσον όρο έως το 2035 σε σχέση με το 2023, με τη χαμηλότερη να είναι στην Ιρλανδία (+2%) και την υψηλότερη στην Ελλάδα (+5%). Σημειώνεται πως με βάση τις εκτιμήσεις της Allianz, το κατά κεφαλήν κόστος υγείας στην Ελλάδα πέρυσι διαμορφώθηκε στις 2.000 ευρώ περίπου.
Ωστόσο, σε συνδυασμό με τη γήρανση του πληθυσμού, η δαπάνη υγείας αναμένεται να αυξηθεί κατά μέσον όρο 12% στην Ε.Ε., με τη χαμηλότερη αύξηση να συναντάται στη Δανία (+7,2%) και την υψηλότερη στην Πολωνία (+14%). Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η αύξηση στο κόστος υγείας, προσθέτοντας στις δαπάνες λόγω καύσωνα και τις δαπάνες λόγω γήρανσης, εκτιμάται πως θα είναι διπλάσια, στο 10%.
Εως και 16% ενδέχεται να αυξηθούν οι κατά κεφαλήν δαπάνες υγείας στην Ελλάδα μέχρι το 2035.
Σε ένα σενάριο «υψηλού αντικτύπου», όπως το ονομάζει η Allianz, όπου το 50% του πληθυσμού ηλικίας 75 ετών και άνω σε μια χώρα θα χρειαστεί να νοσηλευτεί, η κατά κεφαλήν δαπάνη στην Ε.Ε. θα αυξηθεί κατά 14% σε μέσο όρο έως το 2035, ενώ σε χώρες όπως η Πολωνία, η Ελλάδα και η Ισπανία η αύξηση θα είναι πολύ υψηλότερη, γύρω στο 16%.
Εάν στα παραπάνω προστεθεί ο αυξανόμενος αριθμός ατυχημάτων λόγω θερμικού στρες, μιας πιθανής αύξησης των μολύνσεων από βακτήρια στη Βόρεια Ευρώπη και των ασθενειών στη Νότια Ευρώπη κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής περιόδου των διακοπών, τα συστήματα υγείας ενδέχεται να αντιμετωπίσουν την «τέλεια καταιγίδα», όπως σημειώνει χαρακτηριστικά η Allianz. Οι μεμονωμένες άμεσες επιπτώσεις μπορεί να είναι διαχειρίσιμες, αλλά ένας πιθανός συνδυασμός πολλών παραγόντων θα μπορούσε εύκολα να φέρει τα συστήματα υγείας στα όριά τους. Σε ένα μέσο σενάριο, η αύξηση των ποσοστών νοσηλείας θα αντιστοιχούσε σε 29,7 εκατ. επιπλέον εσωτερικούς ασθενείς, ενώ στο δυσμενές σενάριο θα ήταν επιπλέον 43,3 εκατ., οι περισσότεροι ηλικιωμένοι.
Αγχος, παχυσαρκία
Υπάρχουν επίσης και λιγότερο ορατές έμμεσες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη: Το άγχος που σχετίζεται με τη ζέστη και η επιδείνωση της ποιότητας του ύπνου, οι μειωμένες υπαίθριες δραστηριότητες λόγω ακραίων θερμοκρασιών που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω αύξηση της παχυσαρκίας. Τα προβλήματα ψυχικής υγείας και η παχυσαρκία είναι επίσης παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη άνοιας σε μεγαλύτερες ηλικίες, όπως επισημαίνεται. Αυτό το έμμεσο κόστος της κλιματικής αλλαγής μπορεί να προσθέσει άλλο 3% στο κατά κεφαλήν κόστος υγείας μακροπρόθεσμα.
«Πρασίνισμα» πόλεων
Οπως καταλήγει η ανάλυση της Allianz, o πολεοδομικός σχεδιασμός παίζει βασικό ρόλο σε όλα τα παραπάνω: οι χώροι πρασίνου, τα ανακλαστικά υλικά και οι δομικές τροποποιήσεις μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της θερμότητας στις πόλεις. Η χρήση κλιματισμού πάντως είναι δίκοπο μαχαίρι, καθώς συμβάλλει στις εκπομπές και επιδεινώνει το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας. Σε αυτό το πλαίσιο, εναλλακτικά μέτρα, όπως το πρασίνισμα των πόλεων, θα πρέπει να αποτελούν την κορυφαία προτεραιότητα.
