Πριν από έξι μήνες οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες του κόσμου ήταν προετοιμασμένες για μια κίνηση η οποία θα χαροποιούσε οποιονδήποτε ελπίζει να αγοράσει ένα σπίτι, να διευθύνει μια επιχείρηση ή να χρησιμοποιήσει πιστωτική κάρτα. Μια παγκόσμια στροφή σε χαμηλότερα επιτόκια θα καθιστούσε φθηνότερο τον δανεισμό και τα δάνεια περισσότερα διαθέσιμα σε όλους τους κλάδους.
Οι μειώσεις των επιτοκίων στις ΗΠΑ αποτελούν «θέμα συζήτησης για το κοινό αλλά και για μας», δήλωσε ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed) Τζερόμ Πάουελ σε συνέντευξη Τύπου πέρυσι τον Δεκέμβριο. Τότε οι επενδυτές έδειχναν χαρούμενοι και ζαλισμένοι από την προοπτική της χαλαρής νομισματικής πολιτικής. Οι διεθνείς οργανισμοί, όπως το ΔΝΤ, ανησυχούσαν μήπως η διοίκηση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ αποδυθεί σε έναν αγώνα ταχύτητας στην περικοπή του κόστους δανεισμού και υπονομεύσει τις προσπάθειες χαλιναγώγησης του πληθωρισμού.
Πάντως, η από κοινού χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, που φαινόταν επικείμενη στα τέλη του 2023, έχει σε μεγάλο βαθμό ακινητοποιηθεί, διότι πλέον οι κεντρικές τράπεζες βρίσκονται ενώπιον ενός πληθωρισμού περισσότερο άκαμπτου από το αναμενόμενο, καθώς και της ανθεκτικότερης οικονομικής ανάπτυξης και της αύξησης των μισθών. Βέβαια, ορισμένες μετριοπαθείς κινήσεις έχουν γίνει ήδη, συμπεριλαμβανομένων των αρχικών περικοπών αυτόν τον μήνα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Τράπεζα του Καναδά.
Πάντως, οι ανωτέρω κινήσεις μπορούν να εκληφθούν ως εκπλήρωση μιας υπόσχεσης η οποία δόθηκε όταν ο πληθωρισμός φαινόταν να υποχωρεί γρήγορα. Εκτοτε η διάθεση στη Φρανκφούρτη, στο Λονδίνο, στην Ουάσιγκτον και αλλού έχει μεταβληθεί, από την παραίνεση «βάλτε τις μηχανές μπροστά» σε κάτι σαν «κάντε κράτει». Αφού το κόστος δανεισμού διογκώθηκε πολύ γρήγορα, το 2022 και το 2023, ώστε να ελεγχθεί ο πληθωρισμός, η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής ήταν συνεπακόλουθη, κατά τον Τζερόμ Πάουελ στη συνέντευξη Τύπου την περασμένη εβδομάδα, όταν φάνηκε ότι τα στελέχη της Fed αναμένουν μόνο μία μείωση των 25 μονάδων βάσης έως το τέλος της χρονιάς, από τις τρεις που ανέμεναν τον Μάρτιο και τον Δεκέμβριο.
Οι περισσότεροι οικονομολόγοι που συμμετείχαν σε έρευνα του Reuters προβλέπουν σήμερα μόνο μία ή δύο μειώσεις επιτοκίων φέτος αντί των τεσσάρων του Δεκεμβρίου, προτού ο Πάουελ εκπλήξει τις αγορές, προτείνοντας σχετικά σύντομα μια στροφή σε χαμηλότερα επιτόκια. Τώρα, οικονομολόγοι που συμμετείχαν σε έρευνα του Reuters προ εξαμήνου, περίμεναν ότι η Τράπεζα της Αγγλίας θα αναμένει το τρίτο τρίμηνο να μειώσει το κόστος δανεισμού, σύμφωνα με τις τρέχουσες σχεδόν ομόφωνες προσδοκίες για μια κίνηση τον Αύγουστο. Κι ενώ ο γενικός δείκτης πληθωρισμού εξασθενεί, τείνοντας προς τον στόχο του 2% της Τράπεζας της Αγγλίας, τον Απρίλιο ο δείκτης των υπηρεσιών ήταν σαφώς υψηλότερος του αναμενομένου. Η δε ετήσια αύξηση των μισθών 6% τον Μάιο παρέμεινε σχεδόν διπλάσια του επιπέδου που συνάδει με τον στόχο. Η Τράπεζα της Αγγλίας εκτιμάται ότι στην τελευταία της συνεδρίαση προ των εκλογών του Ιουλίου δεν θα παρέμβει στα επιτόκια.
Τέλος, αναφορικά με την ΕΚΤ, επαληθεύθηκαν οι πρότερες προβλέψεις, μια και οι οικονομολόγοι σωστά ανέμεναν μία περικοπή τον Ιούνιο. Εντούτοις, και πάλι οι υπολογισμοί της αγοράς έχουν δραστικά τροποποιηθεί, διότι αρχικά προέβλεψε μειώσεις 140 μονάδων βάσης φέτος από τον Μάρτιο και μετά, ενώ σήμερα μόλις και μετά βίας προσβλέπει σε ακόμη μία κίνηση.
