Οι νέες τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης έχουν τεράστιες δυνατότητες για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και τη βελτίωση παροχής δημοσίων υπηρεσιών, αλλά η απόλυτη ταχύτητα και η κλίμακα του μετασχηματισμού εγείρουν επίσης ανησυχίες για την απώλεια θέσεων εργασίας και την οξυμένη ανισότητα. Δεδομένης της αβεβαιότητας, λοιπόν, σχετικά με το πώς θα εξελιχθεί η τεχνητή νοημοσύνη, οι κυβερνήσεις οφείλουν να ακολουθήσουν μια ευέλικτη προσέγγιση, ώστε να προετοιμάζονται και οι ίδιες για σενάρια πιθανών μεγάλων αναταράξεων.
Νέα έκθεση του ΔΝΤ αναφέρει ότι η δημοσιονομική πολιτική μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ισότιμη κατανομή των ευεργετημάτων και των ευκαιριών ειδικά της γενετικής τεχνητής νοημοσύνης, όπερ προϋποθέτει σημαντική αναβάθμιση στα συστήματα κοινωνικής προστασίας και φορολογίας σε όλο τον κόσμο. Αν και η τεχνητή νοημοσύνη δυνητικά θα τόνωνε συνολικά την απασχόληση και τους μισθούς, παράλληλα θα ωθούσε μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού εκτός παραγωγής για μακρά διαστήματα, οδηγώντας σε μια οδυνηρή μετάβαση.
Τα διδάγματα από τα προηγούμενα κύματα αυτοματισμού και η μοντελοποίηση του ΔΝΤ υποδηλώνουν ότι η πιο γενναιόδωρη επιδοματική πολιτική για την προστασία έναντι ανεργίας θα μετρίαζε τον αρνητικό αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης στους εργαζομένους, επιτρέποντας στους εκτοπισθέντες να βρουν θέσεις εργασίας που ταιριάζουν καλύτερα στις δεξιότητές τους. Οι περισσότερες χώρες έχουν περιθώρια να επεκτείνουν την κάλυψη της ασφάλισης ανεργίας και να εξετάσουν μορφές ασφάλισης μισθών.
Ταυτόχρονα, η τομεακή κατάρτιση, οι θέσεις μαθητείας και τα προγράμματα αναβάθμισης δεξιοτήτων θα μπορούσαν να διαδραματίσουν μεγαλύτερο ρόλο στην προετοιμασία των εργαζομένων για τις θέσεις εργασίας την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Θα χρειαστούν ολοκληρωμένα προγράμματα κοινωνικής αρωγής για τους εργαζομένους που αντιμετωπίζουν μακροχρόνια ανεργία ή μειωμένη τοπική ζήτηση εργατικού δυναμικού λόγω της αυτοματοποίησης του κλάδου ή της διακοπής λειτουργίας του.
Σίγουρα θα υπάρξουν σημαντικές διαφορές στον τρόπο με τον οποίο η τεχνητή νοημοσύνη επηρεάζει τις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, κι επομένως στον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να ανταποκριθούν οι αρμόδιοι χάραξης πολιτικής εκεί. Ενώ οι εργαζόμενοι σε τέτοιες χώρες είναι λιγότερο εκτεθειμένοι στην τεχνητή νοημοσύνη, προστατεύονται επίσης λιγότερο από προνοιακά προγράμματα, όπως η κάλυψη της ανεργίας, λόγω των μεγαλύτερων άτυπων τομέων στις οικονομίες τους. Καινοτόμες προσεγγίσεις που αξιοποιούν τις ψηφιακές τεχνολογίες μπορούν να διευκολύνουν τη διευρυμένη κάλυψη των προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας σε αυτές τις χώρες.
Μήπως, συν τοις άλλοις, θα έπρεπε η τεχνητή νοημοσύνη να φορολογηθεί για να μετριαστούν οι κλυδωνισμοί στην αγορά εργασίας, να καταβληθεί το κόστος από τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης ή να εξεταστεί μια ενδεχόμενη φορολογία στα ρομπότ για να αποθαρρύνονται οι επιχειρήσεις να τα χρησιμοποιούν προς αντικατάσταση εργαζομένων; Κάτι τέτοιο δεν συνιστάται. Ενας ειδικός φόρος στην τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να μειώσει την ταχύτητα των επενδύσεων και της καινοτομίας, καταπνίγοντας τα κέρδη της παραγωγικότητας. Θα ήταν επίσης δύσκολο να εφαρμοστεί στην πράξη και, εάν δεν είχε σαφή στόχευση, θα ζημίωνε παρά θα ωφελούσε. Τις τελευταίες δεκαετίες, ορισμένες προηγμένες χώρες έχουν κλιμακώσει τις εταιρικές φορολογικές ελαφρύνσεις στο λογισμικό και στο υλικό υπολογιστών σε μια προσπάθεια να προωθήσουν την καινοτομία.
* Διοικητικά / επιστημονικά στελέχη του ΔΝΤ. Το άρθρο δημοσιεύεται στο ιστολόγιο του ΔΝΤ.
