Η Βραζιλία, η τρίτη χώρα στον κόσμο σε αποθέματα σπάνιων γαιών μετά την Κίνα και τις ΗΠΑ, προσχωρεί στην πολυμερή προσπάθεια για απεξάρτηση της παγκόσμιας οικονομίας από τα μέταλλα της Κίνας με μεγάλα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Ανάμεσα στα «όπλα» που διαθέτει είναι τα φθηνά εργατικά χέρια αλλά και το εξειδικευμένο προσωπικό, η άφθονη καθαρή υδροηλεκτρική ενέργεια, οι κατάλληλες γεωλογικές συνθήκες, η εγγύτητα στις ενδιαφερόμενες αγορές και η πρώτη μονάδα παραγωγής μαγνητών σπάνιων γαιών στη Λατινική Αμερική.
Αν και ιδρυτικό μέλος των BRICs, της ομάδας χωρών του λεγόμενου «παγκόσμιου Νότου» που συσπειρώνονται υπό την εμφανή επιρροή της Κίνας, η Βραζιλία, μια χώρα με γιγάντια βιομηχανία ορυχείων, ακολουθεί τις προσπάθειες της Δύσης να διασφαλίσει τα αναγκαία μέταλλα για την πράσινη ενέργεια. Φιλοδοξεί να αναδειχθεί σε μία από τις πέντε πρώτες δυνάμεις στην παραγωγή σπάνιων γαιών.
Η ταχύτητα με την οποία θα αναπτύξει η Βραζιλία τα σχέδιά της για την εξόρυξη και εκμετάλλευση σπάνιων γαιών θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό το εγχείρημα της Δύσης, που προσπαθεί να οικοδομήσει μια προηγμένη βιομηχανία του κλάδου ουσιαστικά εκ του μηδενός. Το πρώτο ορυχείο σπάνιων γαιών της Βραζιλίας, η Σέρα Βέρντε, άρχισε να παράγει μόλις φέτος. Χρειάστηκαν 15 χρόνια προετοιμασιών για να αρχίσει να παράγει και αναμένεται να παράγει 5.000 τόνους σπάνιων γαιών στο εγγύς μέλλον και το διπλάσιο μέχρι το 2030. Μιλώντας στο Reuters, ο Θρας Μωραΐτης, διευθύνων σύμβουλος της Serra Verde, τόνισε πως «πρόκειται για έναν τομέα εν τω γεννάσθαι, που θα απαιτήσει συνεχή στήριξη για να καθιερωθεί σε μια άκρως ανταγωνιστική διεθνή αγορά».
Είναι η τρίτη χώρα σε αποθέματα μετά την Κίνα και τις ΗΠΑ.
Οσον αφορά άλλες χώρες που προσπαθούν να αναπτύξουν βιομηχανία εξόρυξης σπάνιων γαιών, όπως η Αυστραλία και το Βιετνάμ, η πρόοδος είναι πολύ αργή. Σύμφωνα με τον Ρεγκ Σπένσερ, αναλυτή της χρηματιστηριακής Canaccord, η Βραζιλία μπορεί να έχει έτοιμα δύο ή τρία ορυχεία σπάνιων γαιών μέχρι το τέλος της δεκαετίας που διανύουμε και να υπερβεί άμεσα την ετήσια παραγωγή της Αυστραλίας. Ηδη η εταιρεία Brazilian Rare Earths βρίσκεται στα πρώτα στάδια ανάπτυξης ενός κοιτάσματος που έχει εντοπίσει στη βορειοανατολική πλευρά της χώρας και το οποίο στηρίζει οικονομικά η Τζίνα Ράινχαρτ, η πλουσιότερη πολίτης της Βραζιλίας.
Το κύριο εμπόδιο που μπορεί να σταθεί τροχοπέδη στις προσπάθειες της Βραζιλίας είναι οι χαμηλές τιμές των σπάνιων γαιών. Τα τελευταία δύο χρόνια οι τιμές των σπάνιων γαιών βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση, καθώς έχουν μειωθεί κατά 70%. Μοιραία οι εταιρείες του κλάδου δυσκολεύονται να αντλήσουν κεφάλαια για την ανάπτυξη ορυχείων και για την επεξεργασία των πολύτιμων αυτών πρώτων υλών. Προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, τον Φεβρουάριο η κυβέρνηση της Βραζιλίας θέσπισε ταμείο με κεφάλαια ύψους 194,53 εκατ. δολ. που θα χρηματοδοτεί σχέδια εξόρυξης και επεξεργασίας μετάλλων στρατηγικής σημασίας, συμπεριλαμβανομένων των σπάνιων γαιών.
Αναλυτές, επενδυτές αλλά και διευθύνοντες σύμβουλοι της βιομηχανίας εκτιμούν πως η παραγωγή θα αυξηθεί σύντομα, καθώς θα τη στηρίξουν οι κυβερνήσεις δυτικών χωρών προσφέροντας κίνητρα. Την ίδια στιγμή, άλλωστε, οι δυτικές χώρες επισπεύδουν τις προσπάθειές τους για εντοπισμό κοιτασμάτων σπάνιων γαιών αλλά και για την εξόρυξη και επεξεργασία τους. Κατά κύριο λόγο οι ΗΠΑ αλλά και οι ευρωπαϊκές χώρες εξαρτώνται από την Κίνα σχεδόν ολοκληρωτικά όσον αφορά τις σπάνιες γαίες, τα μέταλλα και τους μαγνήτες και έχουν θέσει στόχο να οικοδομήσουν μια ανεξάρτητη εφοδιαστική αλυσίδα αυτών των στρατηγικής σημασίας πρώτων υλών μέχρι το 2027. Ο σχετικός προβληματισμός σχετικά με την εξάρτησή τους υπήρχε εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά στάθηκε καθοριστικό το ισχυρότατο έναυσμα που έδωσε η πανδημία, όταν εξαιτίας των lockdowns διεκόπη η προσφορά από την Κίνα.
