Την προσοχή της ελληνικής κυβέρνησης στην έγκαιρη υλοποίηση των έργων και μεταρρυθμίσεων του Ταμείου Ανάκαμψης εφιστά η Κομισιόν στα χθεσινά κείμενα του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για τις μακροοικονομικές ανισορροπίες, καλώντας την να βελτιώσει τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης προς αυτή την κατεύθυνση, ώστε να αξιοποιηθεί σωστά η μεγάλη αυτή επενδυτική ευκαιρία για τη χώρα.
H αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του κράτους στους ιδιώτες, η έλλειψη εργατικού δυναμικού, το υψηλό έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και η αργή διαδικασία εκκαθάρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων από τους servicers είναι επιπλέον πηγές προβληματισμού, που καταγράφει η Κομισιόν στα ανωτέρω κείμενα, όπως και στην αξιολόγηση της Ελλάδας, στο πλαίσιο της μεταπρογραμματικής παρακολούθησής της, που δόθηκε επίσης χθες στη δημοσιότητα. Στα θετικά στοιχεία καταγράφονται οι δημοσιονομικές επιδόσεις.
«Η διατήρηση μιας συνετής δημοσιονομικής στάσης και η συνέχιση της έγκαιρης εφαρμογής του Ταμείου Ανάκαμψης παραμένουν κρίσιμες για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και τη διασφάλιση της εξισορρόπησης της οικονομίας, περιλαμβανομένης της εξωτερικής της θέσης», σημειώνει η Κομισιόν, αναφερόμενη στις μακροοικονομικές ανισορροπίες της χώρας – οι οποίες μειώθηκαν, δεν είναι πλέον υπερβολικές, αλλά παραμένουν ανισορροπίες.
Η Επιτροπή αναγνώρισε ότι η Ελλάδα είναι μεταξύ των πρώτων χωρών ως προς την αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά τόνισε, στο κείμενο της έκθεσης για την Ελλάδα, ότι «θα απαιτηθούν περαιτέρω προσπάθειες για την έγκαιρη ολοκλήρωσή του». Κατέγραψε μάλιστα και συγκεκριμένα εμπόδια: τις αργές δικαστικές διαδικασίες, εξαιτίας των οποίων καθυστερούν οι εκδικάσεις των προσφυγών κατά των αναθέσεων έργων και κατά συνέπεια και τα ίδια τα έργα, τις αργές μεταβιβάσεις των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, τον αδύναμο συντονισμό μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών, όταν εμπλέκονται περισσότερα από ένα υπουργεία. Με άλλα λόγια, η δημόσια διοίκηση συνολικά πρέπει να αναβαθμιστεί για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της έγκαιρης ολοκλήρωσης του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η Επιτροπή επισημαίνει ότι το ποσοστό των επενδύσεων παραμένει πολύ χαμηλότερα από το αντίστοιχο της Ε.Ε.
Το Ταμείο Ανάκαμψης αφορά, εξάλλου, η μία από τις τέσσερις συστάσεις στο σχετικό κείμενο των συστάσεων της Κομισιόν προς την Ελλάδα. Καλεί την Ελλάδα να «ενισχύσει τη διοικητική της ικανότητα για να διαχειριστεί τους πόρους της Ε.Ε., να επιταχύνει τις επενδύσεις και να διατηρήσει τη δυναμική στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων».
Οι άλλες τρεις συστάσεις αφορούν τα εξής:
• Την έγκαιρη υποβολή του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού διαρθρωτικού σχεδίου, βάσει των νέων δημοσιονομικών κανόνων, το οποίο να προβλέπει: περιορισμένη αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών, ώστε να υποχωρεί το χρέος, ένα πιο φιλικό προς τις επενδύσεις φορολογικό σύστημα, το οποίο σημαίνει ενίσχυση της σταθερότητάς του και αυτονομία των φορολογικών αρχών, ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης, μείωση των εξωτερικών ανισορροπιών και ενίσχυση των παραγωγικών επενδύσεων, μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, περιλαμβανομένων αυτών που κατέχουν οι servicers και βελτίωση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, ώστε να μειωθεί το ποσοστό των μη επιτυχημένων.
• Τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, μέσω της βελτίωσης των δεξιοτήτων, της ενίσχυσης της διαχείρισης των κρατικών περιουσιακών στοιχείων και της βελτίωσης του θεσμικού πλαισίου για την περιβαλλοντική αδειοδότηση.
• Τη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, μέσω της απανθρακοποίησης των μεταφορών και την ενίσχυση της διαχείρισης των φυσικών καταστροφών.
Προκλήσεις: Χαμηλές επενδύσεις και αποταμιεύσεις, υψηλή κατανάλωση.
Η Επιτροπή θέτει, εξάλλου, στην «εις βάθος αξιολόγησή» της για τις μακροοικονομικές ανισορροπίες κι ένα ευρύτερο θέμα επενδύσεων, πέραν του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς επισημαίνει ότι το ποσοστό τους παραμένει πολύ χαμηλότερα από το αντίστοιχο της Ε.Ε., ενώ η παραγωγικότητα, παρότι αυξήθηκε από το 2020, παραμένει από τις χαμηλότερες στην Ε.Ε., με το ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας, σε μονάδες αγοραστικής δύναμης, να βρίσκεται στο 57,4% του μέσου όρου της Ε.Ε. το 2023. Η δυνητική ανάπτυξη εκτιμάται μόλις στο 0,7% το 2023. Το ποσοστό των επενδύσεων στο ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες το 2025, με την εφαρμογή του Ταμείου Ανάκαμψης.
Για τις αποταμιεύσεις επισημαίνει ότι ήταν αρνητικές: των νοικοκυριών στο -2,7% του ΑΕΠ την περίοδο 2017-2022, έναντι 3,6% στην Ευρωζώνη και 2,9% στην Ε.Ε. και του συνόλου του ιδιωτικού τομέα στο -0,5% έναντι 5,8% στην Ευρωζώνη και 3,6% στην Ε.Ε. Σημειώνει εδώ ότι οι στατιστικές μπορεί να μην είναι ακριβείς λόγω του μεγάλου ποσοστού της σκιώδους οικονομίας, για την οποία επικαλείται εκτίμηση της Τράπεζας της Ελλάδος ότι φτάνει το 20,9%.
Αντίθετα, η κατανάλωση είναι η υψηλότερη στην Ε.Ε. συνεχώς από το 2007, πάνω από 16 μονάδες υψηλότερα από τον μέσο όρο και πάνω από 8 μονάδες από τις συγκρίσιμες Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία.
