Οι επενδυτές φοβούνται ότι μια επικείμενη αλλαγή κυβέρνησης στο Παρίσι ως αποτέλεσμα των επικείμενων εθνικών εκλογών ίσως επιδεινώσει τα δημοσιονομικά προβλήματα της Γαλλίας λόγω μιας σειράς μη χρηματοδοτούμενων μέτρων. Το δημοσιονομικό οικοδόμημα στη γείτονα Ιταλία τρίζει ήδη λόγω δαπανηρών φοροαπαλλαγών. Η επιβράδυνση της ανάπτυξης και το πιθανό πολιτικό χάος στη Γαλλία απειλούν την εκεχειρία των αγορών με τη Ρώμη. Η πρωθυπουργός της χώρας, Τζόρτζια Μελόνι, υπενθυμίζει στους εκλογείς ότι το προβληματικό παιδί της Ευρωζώνης εμφανίζει αναπτυξιακό ρυθμό ταχύτερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Αφ’ ης στιγμής η Μελόνι ανέλαβε τα ηνία τον Οκτώβριο του 2022, το ΑΕΠ της Ιταλίας αυξήθηκε κατά 4% το 2022 και 0,9% πέρυσι, ήτοι άνω του 3,4% και 0,4% αντιστοίχως στις 20 χώρες της Ευρωζώνης αθροιστικά. Εκ πρώτης όψεως πρόκειται για αξιοσημείωτο επίτευγμα. Σε τελική ανάλυση, η εξάρτηση της Ιταλίας από το εισαγόμενο φυσικό αέριο την έκανε να παρασυρθεί από ένα σοκ στις τιμές της ενέργειας μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Εντούτοις, η θλιβερή αλήθεια, όπως εξήγησε το ΔΝΤ, είναι ότι το προφανές οικονομικό θαύμα της Ρώμης οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στα υπερβολικά φορολογικά κίνητρα που δρομολογήθηκαν το 2020 από την αριστερή κυβέρνηση του πρωθυπουργού Τζουζέπε Κόντε. Η Ρώμη δεσμεύτηκε να καλύψει το 110% του κόστους της ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων ώστε να καταστούν αποδοτικότερα, ενώ η ανακαίνιση των προσόψεων πρόσφερε φοροαπαλλαγές ύψους 90% επί του κόστους.
Παρά τις υπερβάσεις, ο Μάριο Ντράγκι, διάδοχος του Κόντε και τέως πρόεδρος της ΕΚΤ, δεν «δολοφόνησε» το σχέδιο. Επιπλέον, δεδομένων των γενναιόδωρων όρων τους, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τα φορολογικά κίνητρα βρήκαν μεγάλη απήχηση και ο υπουργός Οικονομίας Τζανκάρλο Τζορτζέτι παραδέχθηκε ότι έως πέρυσι τον Απρίλιο το συνολικό κόστος των κινήτρων οικοδομικής αναβάθμισης είχε εκτοξευθεί στα 219 δισ. ευρώ, σχεδόν στο 10% του ΑΕΠ, και είχε κατά πολύ υπερβεί τα σχεδόν 35 δισ. ευρώ που αρχικά είχε υπολογίσει η κυβέρνηση Κόντε.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι οι ιδιοκτήτες κατοικιών είχαν ελάχιστα κίνητρα να διαπραγματευτούν χαμηλότερες τιμές με εργολάβους. Οι εκπτώσεις φόρου οδήγησαν κιόλας σε έκρηξη της οικοδομικής δραστηριότητας. Το 2021 και το 2022 ο κλάδος στην Ιταλία διογκώθηκε 20,6% και 10,7% αντιστοίχως, έχοντας μακράν την ταχύτερη ανάπτυξη από οποιαδήποτε συνιστώσα του ΑΕΠ.
Η Μελόνι άργησε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Οι φοροελαφρύνσεις θα καταργηθούν σταδιακά μέχρι το τέλος του 2025, αλλά ο λογαριασμός τους θα εξοφλείται επί πολλά χρόνια. Εν τω μεταξύ, εξαιτίας των ελαττωμένων φορολογικών εσόδων και της αναιμικής ανάπτυξης, το δημόσιο χρέος της Ιταλίας εκτινάχθηκε πάνω από 100 δισ. ευρώ, σε σχεδόν 3 τρισ. ευρώ το 2023, κι αναμένεται να φτάσει σχεδόν στο 140% του ΑΕΠ έως το 2026, από περίπου 137% το 2023, σύμφωνα με τις επίσημες προβλέψεις. Μέχρι πρόσφατα οι διεθνείς επενδυτές ελάχιστα ασχολούνταν με τον ακριβό καλλωπισμό των προσόψεων των ιταλικών κτιρίων, ο οποίος διεκπεραιώθηκε εις βάρος μέτρων στήριξης των σχολείων και των νοσοκομείων ή πρωτοβουλιών για ενδυνάμωση του αποστεωμένου εταιρικού τομέα της Ιταλίας.
Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η Μελόνι παρουσίασε μια δική της ωραιοποιημένη εικόνα, αλλά η αναταραχή στη Γαλλία θα επαναφέρει τις αμφιβολίες των επενδυτών. Προ των ευρωεκλογών η διαφορά στις αποδόσεις γερμανικών και ιταλικών 10ετών τίτλων έφθανε τις 130 μ.β. έναντι των 300 μ.β. στο παρελθόν, όταν είχαν θορυβηθεί οι επενδυτές, αλλά μετά την προκήρυξη πρόωρων εκλογών στη Γαλλία αυτό το χάσμα έχει εκτιναχθεί σε περίπου 150 μονάδες βάσης.
