Για τρίτη συναπτή χρονιά φέτος επικρατεί ανησυχία στην αγορά αερίου σχετικά με το τι μπορεί να φέρει το καλοκαίρι, μια εποχή που άλλοτε ήταν γεμάτη ηρεμία. Καθώς η ενεργειακή κρίση έχει προκαλέσει μακροπρόθεσμη ζημιά, επικρατεί ανησυχία στην αγορά για μια σειρά από κινδύνους που θα μπορούσαν να προκαλέσουν και πάλι πρόβλημα στην προσφορά του καυσίμου. Το πόσο επίμονα θα επιδιώξει η Uniper τις αποζημιώσεις από την Gazprom αλλά και οποιοσδήποτε παράγοντας θα μπορούσε να προκαλέσει αντιδράσεις από τη Ρωσία, όπως το ενδεχόμενο να επιβάλει η Ε.Ε. κυρώσεις στο LNG της Ρωσίας, τυχόν προβλήματα στην προσφορά από τη Νορβηγία ή από κάποιον εξ όσων αναδείχθηκαν τελευταία σε σημαντικούς ενεργειακούς προμηθευτές της Ευρώπης, είναι παράγοντες που ενδέχεται να αποσταθεροποιήσουν την αγορά φυσικού αερίου.
Την περασμένη εβδομάδα δικαστήριο της Σουηδίας επιδίκασε στη γερμανική εταιρεία ενέργειας Uniper αποζημίωση άνω των 13 δισ. ευρώ για τη διακοπή της ροής ρωσικού αερίου και όσα αυτή προκάλεσε στη συνέχεια. Δεδομένου ότι η Gazprom είναι μάλλον απίθανο να καταβάλει την αποζημίωση και δεν έχουν απομείνει δικά της περιουσιακά στοιχεία στην Ευρώπη για να κατασχεθούν, ίσως αναλάβουν να μην πληρώσουν τη ρωσική εταιρεία όσες ευρωπαϊκές εξακολουθούν να παίρνουν ρωσικό αέριο όπως π.χ. η αυστριακή OMV AG. Στην περίπτωση αυτή η Gazprom θα τους διακόψει την παροχή του καυσίμου.
Επιπλέον, αν η Ε.Ε. επιβάλει κυρώσεις στις μεταφορτώσεις ρωσικού LNG μέσω των ευρωπαϊκών λιμανιών, κανείς δεν ξέρει πώς μπορεί να αντιδράσει η Novatek PJSC που πρέπει να κάνει στάσεις εντός της Ευρώπης και να αλλάζει πλοία για να μπορεί να μεταφέρει το καύσιμο από την Αρκτική σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Δεν έχει ληφθεί ακόμη σχετική απόφαση αλλά είναι σε εξέλιξη έντονη συζήτηση ανάμεσα στα κράτη-μέλη για τις λεπτομέρειες του νέου πακέτου κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Κάτι τέτοιο θα περιέπλεκε τα πράγματα καθώς το ρωσικό LNG πιθανώς θα παγιδευόταν εντός της Ε.Ε. εφόσον θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να μεταφερθεί οπουδήποτε αλλού.
Μείζονα αποσταθεροποιητικό παράγοντα μπορεί να αποτελέσει, άλλωστε, οποιαδήποτε ξαφνική διακοπή στην προσφορά από τη Νορβηγία, τη χώρα που συνιστά τον κύριο προμηθευτή της Ευρώπης σε αέριο εφόσον έχει εκλείψει το ρωσικό. Η αγορά παρακολουθεί ανήσυχη κάθε ανακοίνωση του νορβηγικού δικτύου διανομής καθώς την έχει κατά καιρούς αιφνιδιάσει με μη προγραμματισμένες διακοπές στη ροή του καυσίμου ή με αλλαγές στο πρόγραμμα των εργασιών.
Το ενδεχόμενο να επιβάλει η Ε.Ε. κυρώσεις στο LNG της Ρωσίας θα προκαλέσει ισχυρές αναταράξεις.
Προ ημερών, υπήρξε πρόβλημα στη λειτουργία αγωγού και διέκοψε τη λειτουργία μεγάλης μονάδας επεξεργασίας στη Βόρεια Θάλασσα. Το αποτέλεσμα ήταν άμεση εκτόξευση των τιμών του καυσίμου, που κατέστησε σαφές πόσο ευαίσθητη είναι η αγορά σε κάθε διακοπή της προσφοράς. Και τον Σεπτέμβριο αναμένεται μια σειρά εργασιών που γίνονται κάθε χρόνο στη Νορβηγία, αλλά θα μπορούσαν να αποτελέσουν πρόβλημα αν κάτι πάει στραβά ακριβώς πριν από τη χειμερινή περίοδο και την αυξημένη ζήτηση για θέρμανση. Μέχρι στιγμής, πάντως, η εικόνα της αγοράς σε καμία περίπτωση δεν θυμίζει την αστάθεια και την αβεβαιότητα που επικρατούσε το καλοκαίρι του 2022, καθώς η Ευρώπη επέδειξε γρήγορα ανακλαστικά και μερίμνησε σε πρώτη φάση να περιορίσει τους αποσταθεροποιητικούς παράγοντες και να διασφαλίσει επάρκεια του καυσίμου.
Ωστόσο σε πολλά άλλα μέρη του πλανήτη θα μπορούσαν να παρουσιαστούν προβλήματα, ικανά να δημιουργήσουν ανεπάρκεια προσφοράς φυσικού αερίου στην Ευρώπη και να εκτοξεύσουν και πάλι στα ύψη τις τιμές ιδιαιτέρως αν τύχει να συμπέσουν με κύματα καύσωνα. Οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, που έχουν επίσης αναδειχθεί σε καθοριστικής σημασίας προμηθευτή της Ευρώπης σε LNG, βρίσκονται τώρα στην αρχή της περιόδου των τυφώνων που έχουν κατά καιρούς προκαλέσει διακοπή στην προσφορά ενέργειας. Και ήδη σχηματίζεται κυκλώνας στον κόλπο του Μεξικού.
Σαν να μη φτάνουν όλα αυτά, εκπνέει στο τέλος του 2024 η ισχύς της συμφωνίας που έχουν συνάψει η Μόσχα με το Κίεβο για τη μεταφορά ρωσικού αερίου μέσα από το έδαφος της Ουκρανίας με απώτερο προορισμό την Ευρώπη. Αν δεν ανανεωθεί η συμφωνία, τότε θα διακοπεί η ροή του καυσίμου σε χώρες όπως η Αυστρία και η Σλοβακία που αγοράζουν από τη Μόσχα περίπου 15 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου τον χρόνο. Και τέλος έχει επιβραδυνθεί τελευταία η ταχύτητα με την οποία αναπληρώνει η Ευρώπη τους ταμιευτήρες φυσικού αερίου. Τα επίπεδα πληρότητας είναι αυτή τη στιγμή υψηλότερα από τα συνήθη για την εποχή και τα αποθέματα λειτουργούν ως ασφαλιστική δικλίδα σε περίπτωση διακοπής στην προσφορά. Προς το παρόν, η Ευρώπη αισιοδοξεί ότι θα έχει πλήρεις τους ταμιευτήρες της πριν από την έναρξη της χειμερινής περιόδου.
