Ανοιξε ο δρόμος για την εφαρμογή της εξαήμερης εργασίας σε επιχειρήσεις 24ωρης λειτουργίας και σε αυτές που αντιμετωπίζουν εξαιρετικά αυξημένο φόρτο εργασιών, καθώς το πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη» έθεσε σε λειτουργία τη δυνατότητα προδήλωσης του συγκεκριμένου μέτρου.
Τυπικά, βάσει των ανακοινώσεων του υπουργείου Εργασίας, η εφαρμογή της εξαήμερης εργασίας θα ξεκινήσει από την 1η Ιουλίου, κυρίως για επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας με εναλλασσόμενες βάρδιες. Βάσει του νόμου που ψηφίστηκε πέρυσι το καλοκαίρι, οι εν λόγω εργοδότες θα μπορούν μονομερώς να επιβάλλουν στους εργαζομένους τους εργασία κατά την έκτη ημέρα της εβδομάδας, με προσαύξηση ημερομισθίου κατά 40%. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, στο σύστημα «Εργάνη» δημιουργήθηκαν τα απαιτούμενα έντυπα δήλωσης απασχόλησης έκτης ημέρας, αλλά και η απολογιστική υποβολή ψηφιακών ωραρίων και υπερωριών.
Αναλυτικά, σύμφωνα με τον νόμο 5053/23, επιτρέπεται η απασχόληση κατά την 6η ημέρα της εβδομάδας με υποχρεωτική προδήλωση της εργασίας αυτής στην «Εργάνη ΙΙ», ενώ ο εργαζόμενος θα δικαιούται ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 40% για την έκτη ημέρα απασχόλησης.
Προσοχή. Η απασχόληση των εργαζομένων, κατά την πρόσθετη ημέρα, δεν δύναται να υπερβαίνει τις 8 ώρες και δεν επιτρέπεται η πραγματοποίηση υπερεργασίας και υπερωριακής απασχόλησης. Σε περιπτώσεις που επιχειρήσεις ή εκμεταλ-λεύσεις έχουν νυχτερινές βάρδιες πενθημέρου (00.00-06.00), δεν επιτρέπεται η απασχόλησή τους έκτη μέρα κατά τη νυχτερινή βάρδια.
Οι εργοδότες που εμπίπτουν στις διατάξεις του νόμου υποχρεούνται να καταχωρίζουν τα στοιχεία των χρονικών ορίων εργασίας των εργαζομένων τους που θα απασχοληθούν κατά την έκτη ημέρα, στη δήλωση οργάνωσης του χρόνου εργασίας πριν από την ανάληψη υπηρεσίας από τους εργαζομένους.
Οπως εξηγεί μιλώντας στην «Κ» ο εργατολόγος – δικηγόρος Γιάννης Καρούζος με τα άρθρα 25 και 26 του νόμου 5053/2023, τα οποία προσέθεσαν τα άρθρα 182Γ και 182Β αντίστοιχα στον Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου, εισάγεται η δυνατότητα απασχόλησης την έκτη ημέρα της εβδομάδας σε επιχειρήσεις που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, στις ακόλουθες περιπτώσεις:
– Σε επιχειρήσεις εκ φύσεως συνεχούς λειτουργίας (24 ώρες / 7 ημέρες) με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών (άρθρο 25).
– Σε επιχειρήσεις που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας, αλλά είναι δυνατόν να λειτουργούν κατά τις ημέρες Δευτέρα έως και Σάββατο επί είκοσι τέσσερις (24) ώρες, όταν αντιμετωπίζουν εξαιρετική και απρόβλεπτη ιδιαίτερη αύξηση του φόρτου εργασίας (άρθρο 26).
Σύμφωνα με τον κ. Καρούζο, και παρά τον θόρυβο που έχει δημιουργηθεί όλο το προηγούμενο διάστημα, στις εν λόγω ρυθμίσεις δεν υπάγονται οι απασχολούμενοι σε ξενοδοχειακές και επισιτιστικές επιχειρήσεις, καθώς και οι υπάλληλοι του δημόσιου τομέα και των δημόσιων επιχειρήσεων που αμείβονται με τις διατάξεις του ενιαίου μισθολογίου.
Βέβαια, ως προς τις επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών, η διάταξη του άρθρου 25 του νόμου 5053/2023 δεν θέτει καμία προϋπόθεση για την προσφυγή σε εργασία την έκτη ημέρα. Αντίθετα, οι επιχειρήσεις που δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας, αλλά είναι δυνατόν να λειτουργούν κατά τις ημέρες Δευτέρα έως και Σάββατο επί 24 ώρες, μπορούν να προσφύγουν στην έκτη ημέρα απασχόλησης μόνον όταν αντιμετωπίζουν εξαιρετική και απρόβλεπτη ιδιαίτερη αύξηση του φόρτου εργασίας.
Σύμφωνα πάντως με τον κ. Καρούζο, η εξαήμερη απασχόληση δεν μπορεί να αποτελέσει τον κανόνα επιτρέποντας στις επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών να μετατρέπουν σε τακτική βάση και μονομερώς το πενθήμερο σύστημα εργασίας σε εξαήμερο. Συνεπώς, θα πρέπει να ξεκαθαριστεί από το υπουργείο Εργασίας, υπό ποιες προϋποθέσεις όλες οι επιχειρήσεις, και των άρθρων 25 και 26, μπορούν να προσφεύγουν στη λύση αυτή.
Επίσης, ο γνωστός εργατολόγος επισημαίνει στην «Κ» πως ήδη έχει προκύψει η εξής αντινομία: το άρθρο 186 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (ΚΑΕΔ), το οποίο δεν έχει καταργηθεί, ορίζει πως «η εργασία που παρέχεται την έκτη ημέρα της εβδομάδας, κατά παράβαση του συστήματος πενθήμερης εργασίας, ανεξάρτητα από τις προβλεπόμενες κυρώσεις, αμείβεται με το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 30%». Ετσι, η προσαύξηση, σε περίπτωση παράνομης απασχόλησης την έκτη ημέρα κατά παράβαση του πενθημέρου είναι μικρότερη (30%) σε σχέση με την προσαύξηση σε περίπτωση νόμιμης απασχόλησης κατά την έκτη ημέρα (40%), όπως αυτή ορίζεται από τις διατάξεις του νόμου 5053/2023.
Τέλος, ο κ. Καρούζος επισημαίνει ότι τα άρθρα 25 και 26 του ν. 5053/2023 αφορούν συγκεκριμένες επιχειρήσεις, ενώ η διάταξη του άρθρου 186 ΚΑΕΔ αφορά όλες τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους με πενθήμερο σύστημα εβδομαδιαίας εργασίας. Ως εκ τούτου, η απασχόληση κατά την έκτη ημέρα ρυθμίζεται πλέον συνδυαστικά από τα άρθρα 182Β και Γ, καθώς και το άρθρο 186 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου.
Στο πλαίσιο αυτό, θεωρεί σκόπιμη μια νέα νομοθετική παρέμβαση, η οποία θα ρυθμίζει συνολικά το ζήτημα της εργασίας την έκτη ημέρα, αποφεύγοντας αντιφάσεις και προβλέποντας μεγαλύτερο ποσοστό προσαύξησης της αμοιβής ως αποζημίωση για όλες τις περιπτώσεις παράνομης απασχόλησης την έκτη ημέρα, σε σχέση με την οφειλόμενη αμοιβή για νόμιμη απασχόληση.
