Το ξένο κεφάλαιο επιστρέφει αρκετά δυναμικά στους τίτλους της Τουρκίας, μετά τη στροφή που κάνει εδώ και ένα χρόνο η κεντρική τράπεζα και γενικότερα το οικονομικό επιτελείο της γειτονικής χώρας αυξάνοντας το κόστος του δανεισμού και εφαρμόζοντας πιο ορθόδοξες πολιτικές. Οι εισροές ξένων επενδυτικών κεφαλαίων σε ομόλογα του τουρκικού δημοσίου και η άνοδος του χρηματιστηρίου δεν βοηθούν όμως τα τουρκικά νοικοκυριά, που αγωνίζονται να επιβιώσουν, καθώς οι αυξήσεις των επιτοκίων καθιστούν ακριβότερα τα δάνεια αλλά δεν έχουν κατορθώσει να ανακόψουν τον πληθωρισμό.
Μόνον μέσα στον Μάιο εισέρρευσαν 6,5 δισ. δολ. στα ομόλογα του τουρκικού δημοσίου στο νόμισμα της χώρας, ενώ το χρηματιστήριο έχει συγκεντρώσει κέρδη 40% από την επανεκλογή του Ερντογάν. Οι περισσότεροι επενδυτές εμπιστεύονται τις εκτιμήσεις του υπουργού Οικονομικών πως οι πληθωριστικές πιέσεις θα αποκλιμακωθούν τους επόμενους μήνες και οι τιμές θα υποχωρήσουν ραγδαία στα τέλη του έτους.
Ο κόσμος όμως εξακολουθεί να υποφέρει στην Τουρκία, επειδή ο πληθωρισμός, που είχε αρχίσει να αποκλιμακώνεται, έφτασε και πάλι αισίως στο 76% τον Μάιο. Η δυσπραγία των τουρκικών νοικοκυριών οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ακρίβεια των τροφίμων, οι τιμές των οποίων έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 50% από τις αρχές του 2022. Με τις αυξήσεις των επιτοκίων, άλλωστε, σε συνδυασμό με τον πληθωρισμό, το τελευταίο έτος το κόστος εξυπηρέτησης των στεγαστικών δανείων έχει αυξηθεί κατά 72%. Ως εκ τούτου οι καθημερινοί άνθρωποι στην Τουρκία κυριολεκτικώς μάχονται με την ακρίβεια και δεν συμμερίζονται την αισιοδοξία της κεντρικής τράπεζας που επιμένει εδώ και πολλούς μήνες ότι προς τα τέλη του έτους ο πληθωρισμός θα περιοριστεί στο ήμισυ του σημερινού ποσοστού.
Μιλώντας στο Bloomberg, η Ελίφ Μπουλούτ χαρακτηρίζει τον εαυτό της «παράπλευρη απώλεια» των δεινών της τουρκικής οικονομίας και της «υποτιθέμενης», όπως τη χαρακτηρίζει η ίδια, ανάκαμψής της. Είναι απλή εργαζόμενη στη γειτονική χώρα και μία από τους εκατομμύρια Τούρκους που θεωρητικά θα έχουν τη δυνατότητα να πάρουν πρόωρη σύνταξη, σύμφωνα με τις προεκλογικές υποσχέσεις του Τούρκου προέδρου. Ομως η ζωή της είναι εξαιρετικά δύσκολη, όπως αποκάλυψε η ίδια στο Bloomberg.
Μόνον μέσα στον Μάιο εισέρρευσαν 6,5 δισ. δολ. στα ομόλογα του τουρκικού δημοσίου.
Η Μπουλούτ έχει αναγκαστεί να εργάζεται 10 ώρες την ημέρα προσπαθώντας να συγκεντρώσει λίγα έσοδα περισσότερα από τον κατώτερο μισθό και να αντεπεξέλθει στις συνεχείς αυξήσεις των τιμών. «Εμείς αναγκαζόμαστε πάντα να καταπίνουμε το πικρό χάπι», τονίζει η Μπουλούτ, που ζει στην πρωτεύουσα της Τουρκίας, την Αγκυρα, και προσθέτει κατηγορηματικά ότι δεν πιστεύει «αυτά τα ψεύδη περί της λεγόμενης μεταστροφής και ανάκαμψης της οικονομίας, δεν βλέπω τίποτε τέτοιο, ίσως το βλέπουν μόνον οι ξένοι επενδυτές».
Οπως τονίζει χαρακτηριστικά ο Ντέιβιντ Αουστερβέιλ, υπεύθυνος επενδύσεων χαρτοφυλακίου στις αναδυόμενες αγορές στην επενδυτική Van Eck Associates Corp, «οι επενδυτές είναι σαφώς πιο εύκολο να πειστούν από τον μέσο πολίτη της χώρας, καθώς οι πολίτες υφίστανται το πρόβλημα του πληθωρισμού». Διευκρινίζει μάλιστα πως «χρειάζεται περισσότερος χρόνος για να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη του λαού μιας χώρας και ο πληθωρισμός έχει εξελιχθεί σε έντονα πολιτικό ζήτημα πλέον». Εξάλλου, ακόμη και κατά γενική ομολογία οικονομολόγων και αναλυτών, η Τουρκία έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει, παρά την επιθετική στροφή σε περιοριστική νομισματική πολιτική.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, τα πρώτα χρόνια δηλαδή της θητείας του Ερντογάν στο τιμόνι της Τουρκίας, περίπου το 30% του τουρκικού πληθυσμού βγήκε από τη φτώχεια. Μεγάλο μέρος αυτού του κόσμου κατόρθωσε να αποκτήσει το βιοτικό επίπεδο της μεσαίας τάξης και να το διατηρήσει περίπου τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Το πρόβλημα είναι όμως ότι, με τις εξελίξεις των τελευταίων ετών στην τουρκική οικονομία, όσοι Τούρκοι επωφελήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια, όταν τα επιτόκια ήταν σε αδικαιολόγητα χαμηλά επίπεδα, σήμερα κινδυνεύουν να εξοντωθούν οικονομικά.
Ο λόγος δεν είναι άλλος από την αύξηση του κόστους δανεισμού, που συνεπάγεται και πολύ υψηλότερο κόστος εξυπηρέτησης των στεγαστικών δανείων. Μέσα στους τελευταίους περίπου 12 μήνες, τα επιτόκια της τουρκικής λίρας έχουν φτάσει στο 50%, από το 8,5% στο οποίο βρίσκονταν τον Μάιο του περασμένου έτους. Παράλληλα, όμως, έχει υποχωρήσει περαιτέρω η τουρκική λίρα, που για μια ακόμη χρονιά από την αρχή του έτους έχει υποτιμηθεί κατά περισσότερο από 8% έναντι του δολαρίου.
Οι επενδυτές επιστρέφουν μεν στους τουρκικούς τίτλους, αλλά χωρίς να έχουν ενισχύσει την τουρκική λίρα. Και παρά τις αλλεπάλληλες υποσχέσεις των κυβερνητικών στελεχών πως τα χειρότερα έχουν μείνει πίσω τους, τα περισσότερα τουρκικά νοικοκυριά όχι μόνον δεινοπαθούν, αλλά δηλώνουν στις δημοσκοπήσεις πως προεξοφλούν περαιτέρω άνοδο του πληθωρισμού.
