Με τα σημερινά δεδομένα ο γαιάνθρακας θεωρείται καταδικασμένος, ενώ πολλά χρηματοπιστωτικά και ασφαλιστικά ιδρύματα καθώς και επενδυτές έχουν αποστασιοποιηθεί ή έχουν εγκαταλείψει το ορυκτό καύσιμο που τον παράγει. Οπότε οι εξορυκτικοί όμιλοι διαμαρτύρονται ότι δεν μπορούν να εξασφαλίσουν βασική χρηματοδότηση ή μια οικονομικά προσιτή. Ωστόσο, σε μια άλλη γωνιά της βιομηχανίας, οι θερμοκρασίες είναι υψηλότατες και αφορούν τον οπτάνθρακα ή τη μεταλλουργική ποικιλία εκείνη η οποία χρησιμοποιείται στην παραγωγή χάλυβα. Οι ευρισκόμενοι στην πλευρά των πωλήσεων ξέρουν πως είναι ένα διαμάντι κάτω από τον αυξανόμενο όγκο συγχωνεύσεων και εξαγορών του κλάδου εξόρυξης. Από την άλλη, όσοι αγοράζουν αποδύονται σε έναν αγώνα δρόμου ενάντια στις εναλλακτικές λύσεις χαμηλών εκπομπών για να δικαιολογήσουν τις στρατηγικές τους.
Η παρατεταμένη λάμψη της μαύρης πέτρας είναι καλά νέα για τον Ντάνκαν Γουόνμπλαντ, τον νέο επικεφαλής της Anglo American. Οι δραστηριότητές της στον γαιάνθρακα στην Αυστραλία πιθανότατα θα αυτονομηθούν συντόμως στο πλαίσιο της ευρείας αναδιάρθρωσης δραστηριοτήτων, ώστε να αποτραπεί η εξαγορά της από την ανταγωνίστρια ΒΗP, η οποία την προσέγγισε με προσφορά 49 δισ. δολαρίων. Οι πρόσφατες επιχειρηματικές κινήσεις φανερώνουν πως θα υπάρξουν κι άλλοι μνηστήρες. Η Glencore τελεί σε διαδικασία εξαγοράς του 77% των δραστηριοτήτων στον γαιάνθρακα της Teck Resources, στο πλαίσιο συμφωνίας η οποία αποτιμά την επιχείρηση στα 9 δισ. δολάρια ή υπερτετραπλάσια από τα εκτιμώμενα προ φόρων και αποσβέσεων έσοδα το 2025, σύμφωνα με το LSEG.
Στην Αυστραλία, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ του συνόλου των εξαγωγών οπτάνθρακα διεθνώς, παρατηρείται εντονότερη κινητικότητα. Η κοινοπραξία των BHP – Mitsubishi, λόγου χάριν, πώλησε δύο ορυχεία της, για περίπου τριπλάσια έσοδα προ φόρων και αποσβέσεων ή 3,2 δισ. δολάρια, στη Whitehaven Coal. Ο οπτάνθρακας, τώρα, έχει ως χαρακτηριστικό κάτι μοναδικό, τουλάχιστον προς το παρόν. Παρέχει τη θερμότητα και τον γαιάνθρακα που απαιτούνται για να μετατρέψουν οι υψικάμινοι το σιδηρομετάλλευμα σε λιωμένο σίδηρο, που χρησιμοποιείται για την παραγωγή περίπου του 70% των 1,8 δισ. τόνων χάλυβα παγκοσμίως τον χρόνο. Τα υπόλοιπα προέρχονται από παλιοσίδερα που έχουν μετασκευαστεί σε ειδικούς φούρνους, όπως εκείνοι που βρίσκονταν στο επίκεντρο του σχεδίου της ιαπωνικής χαλυβουργίας Nippon Steel με στόχο την απόκτηση της αμερικανικής United States Steel.
Αυτή η διαδικασία χαμηλότερης ενέργειας, βάσει της οποίας οι κλίβανοι καταναλώνουν λιγότερο ή καθόλου γαιάνθρακα, προβλέπεται να καλύπτει το 50% της αγοράς έως το 2050. Η πιο βρώμικη μέθοδος θα επεκτείνεται στην Ινδία και σε άλλα μέρη της Νοτιοανατολικής Ασίας, όπου η παραγωγή θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 50% στο ίδιο διάστημα, σύμφωνα με τους αναλυτές της Wood Mackenzie. Ο οπτάνθρακας, υπεύθυνος για το μεγαλύτερο μέρος της ρύπανσης που προέρχεται από το μέταλλο, το κάνει αυτό μόνο με το 1/5 της εξορυχθείσας χωρητικότητας. Η σημαντική περιεκτικότητά του σε μεθάνιο σημαίνει ότι οι τοξίνες, που εκπέμπονται μόνο από ορύγματα, είναι σχεδόν τρεις φορές υψηλότερες από ό,τι με τον θερμικό άνθρακα, κατά τη Wood Mackenzie.
Δεν υπάρχουν επί του παρόντος λειτουργικές εναλλακτικές λύσεις με τον ίδιο τρόπο που η ηλιακή, η αιολική και άλλες ανανεώσιμες πηγές αντικαθιστούν τους σταθμούς παραγωγής ενέργειας ορυκτών καυσίμων. Ωστόσο, πολλά υπάρχουν στα σκαριά, όπως το πράσινο υδρογόνο που χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από τον όμιλο σιδηρομεταλλεύματος Fortescue, η ανταγωνίστρια Rio Tinto μελετά τη χρήση βιομάζας και ενέργειας μικροκυμάτων και, τέλος, η Boston Metal –με την υποστήριξη των BHP, ArcelorMittal και BMW μεταξύ άλλων– στοχεύει στην εμπορευματοποίηση της διαδικασίας ηλεκτρόλυσης τετηγμένου οξειδίου.
