«Καθώς η χώρα μας δρέπει τους καρπούς της πολιτικής σταθερότητας αλλά και της επενδυτικής βαθμίδας, ο κλάδος των εξαγορών και συγχωνεύσεων συνεχίζει την έντονη δραστηριότητά του με καύσιμο το ουσιαστικό, αυξημένο και έμπρακτο επενδυτικό ενδιαφέρον. Ταυτόχρονα, οι ιδιωτικοποιήσεις αναμένεται να ξεπεράσουν τα 6 δισ. ευρώ μέσα στο 2024». Αυτό σημειώνει μιλώντας στην «Καθημερινή» o Γιώργος Μακρυπίδης, εταίρος και επικεφαλής Συγχωνεύσεων και Εξαγορών της PwC Ελλάδας. Επισημαίνει πως ιδιαίτερη κινητικότητα σημειώνεται στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών και της τεχνολογίας, ενώ κατακόρυφα αυξάνεται και το ενδιαφέρον για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Οσο για τους λόγους που διαμορφώνουν την εικόνα αυτή, ο Γ. Μακρυπίδης εκτιμά πως «μετά την κρίση, οι ελληνικές εταιρείες έγιναν ανθεκτικότερες και υπό προϋποθέσεις μπορούν να προσφέρουν υψηλότερες αποδόσεις σε μια χώρα που επανέκτησε πλέον την επενδυτική βαθμίδα, με ένα ισχυρό νόμισμα και με μια εκλαμβανόμενη πολιτική σταθερότητα, στοιχεία που συντελούν στην αλλαγή εικόνας της ελληνικής οικονομίας, και στην προσέλκυση επενδυτικού ενδιαφέροντος για τις ελληνικές επιχειρήσεις». Σημειώνεται ότι η PwC Ελλάδας αναδείχθηκε πρώτος χρηματοοικονομικός σύμβουλος πανελλαδικά για τον κλάδο των συγχωνεύσεων και εξαγορών για δεύτερη συνεχή χρονιά και πρώτος χρηματοοικονομικός σύμβουλος παγκοσμίως στον ίδιο τομέα για τέταρτη συνεχή χρονιά.
– Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη σας, το 2023 καταγράφηκε αριθμός-ρεκόρ εξαγορών και συγχωνεύσεων. Πού οφείλεται αυτό και τι σημαίνει για την οικονομία;
– Το 2023 ολοκληρώθηκαν οι περισσότερες σε αριθμό συναλλαγές που έχουν καταγραφεί σε βάθος 15ετίας. Μέσα σε ένα χρόνο πραγματοποιήθηκαν συνολικά 116 συναλλαγές, δηλαδή 22 περισσότερες σε σχέση με το 2022. Αντίστοιχα, σε επίπεδο ύψους συναλλαγών, οι ελληνικές επιχειρήσεις προσείλκυσαν κεφάλαια ύψους 8,4 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 5,9 δισ. ευρώ προέκυψαν από εξαγορές και συγχωνεύσεις, τα 601 εκατ. ευρώ αφορούσαν εκδόσεις εταιρικών ομολόγων, 345 εκατ. ευρώ αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και 1,6 δισ. έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις, με τα συνολικά έσοδα από τις αποεπενδύσεις του ΤΧΣ να ξεπερνούν τα 2,8 δισ. ευρώ.
Η επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας είχε επίσης επίδραση στο ευρύτερο επενδυτικό ενδιαφέρον και στην προσέγγιση μικρότερων ιδιωτών επενδυτών για τοποθετήσεις μικρότερου ρίσκου και δυνητικών αποδόσεων, όπως παρατηρείται από την κινητικότητα στο Χρηματιστήριο, τόσο με τη μορφή IPOs ή αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου, όσο και μέσω εκδόσεων εταιρικών ομολόγων.
– Ποια είναι η εκτίμησή σας για το 2024;
– Με βάση τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας αλλά και τις εκτιμήσεις της αγοράς, θεωρούμε ότι θα παραμείνει αμείωτο το ενδιαφέρον για συναλλαγές εξαγορών και συγχωνεύσεων και το 2024. Η επενδυτική όρεξη από το εξωτερικό σε συνδυασμό με την εξωστρέφεια των ελληνικών κεφαλαίων δημιουργούν τις προϋποθέσεις για συναλλαγές που θα είναι αντίστοιχες και πιθανώς υψηλότερες από αυτές του 2023. Καθώς η χώρα μας δρέπει τους καρπούς της πολιτικής σταθερότητας αλλά και της επενδυτικής βαθμίδας, ο κλάδος των εξαγορών και συγχωνεύσεων συνεχίζει την έντονη δραστηριότητά του με καύσιμο το ουσιαστικό, αυξημένο και έμπρακτο επενδυτικό ενδιαφέρον. Ταυτόχρονα, οι ιδιωτικοποιήσεις αναμένεται να ξεπεράσουν τα 6 δισ. ευρώ μέσα στο 2024
– Ποιοι είναι οι κλάδοι που προσελκύουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον και γιατί;
– Οι περισσότερες συναλλαγές, 28, πραγματοποιήθηκαν στον κλάδο Τηλεπικοινωνιών, ΜΜΕ και τεχνολογίας, ενώ ακολούθησε ο κλάδος της ενέργειας και των ΑΠΕ με 22, 12 των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, 11 των τροφίμων και ποτών, 9 των μεταφορών, 8 των υπηρεσιών, 8 της βιομηχανίας και 6 της λιανικής. Παράλληλα, έντονη ήταν η επενδυτική δραστηριότητα από εταιρείες ιδιωτικών κεφαλαίων, καθώς το 25% της συνολικής αξίας των συναλλαγών πραγματοποιήθηκε από Private Equity. Αναφορικά με την αξία των συναλλαγών ανά κλάδο, στην κορυφή της επενδυτικής δραστηριότητας βρέθηκαν η ενέργεια και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με 22 συναλλαγές αξίας 2,6 δισ. ευρώ, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες με 12 συναλλαγές αξίας 2 δισ. ευρώ, οι τηλεπικοινωνίες, τα ΜΜΕ και η τεχνολογία με 28 συναλλαγές αξίας 600 εκατ. ευρώ και τα τρόφιμα και ποτά με 11 συναλλαγές αξίας 500 εκατ. ευρώ.
– Παρατηρούμε κατακόρυφη αύξηση του ενδιαφέροντος για έργα ΑΠΕ. Πού οφείλεται αυτό;
– Την τελευταία πενταετία το ενδιαφέρον για εξαγορές και συγχωνεύσεις στον κλάδο των ΑΠΕ εκτινάχθηκε, συμβαδίζοντας με την ευρύτερη ανάγκη μετάβασης σε καθαρότερες πηγές ενέργειας. Η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια. Το ενδιαφέρον είναι πως παρουσιάζονται αρκετές εξαγορές στον κλάδο από ελληνικές επιχειρήσεις σε τρίτες χώρες, όπως η απόκτηση των ρουμανικών θυγατρικών της Enel από τη ΔΕΗ ή οι επενδύσεις της HELLENiQ ENERGY στη Ρουμανία και στην Κύπρο. Οι κινήσεις αυτές δίνουν ένα θετικό τόνο επενδυτικής εξωστρέφειας ύστερα από αρκετά χρόνια.
– Πόσο επηρέασε η ευρύτερη οικονομική συγκυρία;
– Μέσα στο 2023, η ελληνική οικονομία έδειξε ανθεκτικότητα καταγράφοντας τον τέταρτο υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης και τη μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα ανακηρύχθηκε από τον Economist ως «η χώρα της χρονιάς» για το 2023 λόγω της σταθερής ανάπτυξης, των μεταρρυθμίσεων που συνεχίζει να προωθεί, της μείωσης του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ καθώς και της σημαντικής μείωσης της ανεργίας στο 9,2%, ένα ποσοστό που η Ελλάδα είχε για τελευταία φορά τον Μάιο του 2009. Επειτα από 13 χρόνια, η Ελλάδα επανέκτησε την επενδυτική βαθμίδα. Περιορίζοντας τη δημοσιονομική επέκταση της προηγούμενης διετίας λόγω των συνθηκών της ενεργειακής κρίσης και του υψηλού πληθωρισμού, η ελληνική οικονομία κέρδισε την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη των αγορών και των θεσμικών επενδυτών.
Οι ιδιωτικοποιήσεις αναμένεται να ξεπεράσουν τα 6 δισ. ευρώ μέσα στο 2024.
Παράλληλα, εντός της επόμενης διετίας αναμένεται να εισρεύσουν στη χώρα 21 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, πλέον των 14 δισ. ευρώ που έχουν ήδη αξιοποιηθεί σε δάνεια και επιχορηγήσεις, ανεβάζοντας το σύνολο στα 36 δισ. ευρώ. Επιπλέον, θα διοχετευτούν στην ελληνική οικονομία 26,2 δισ. ευρώ συνολικά από το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027. Τα κεφάλαια αυτά και οι αυξημένες δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων αναμένεται να συμβάλλουν στην περαιτέρω ενδυνάμωση της επενδυτικής δραστηριότητας και μεταστροφής του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας. Ολοι οι παραπάνω παράγοντες συντελούν στην αλλαγή εικόνας της ελληνικής οικονομίας, γεγονός που έχει άμεσο αντίκτυπο στο επενδυτικό ενδιαφέρον από και προς τις ελληνικές επιχειρήσεις.
– Το 2023 είδαμε μεγάλη εξωστρέφεια των ελληνικών επιχειρήσεων. Πώς αλλάζει το τοπίο;
– Την τελευταία 10ετία, στην ελληνική αγορά συγχωνεύσεων και εξαγορών υπάρχει έντονο ενδιαφέρον ξένων επενδυτών για εξαγορά ελληνικών επιχειρήσεων. Από το 2019 και μετά, είναι εμφανής η μικρή αλλά αδιάλειπτη στροφή των ελληνικών επιχειρήσεων σε ξένες αγορές. To 2023, οι εξερχόμενες συναλλαγές αντιπροσωπεύουν το 32% του συνολικού αριθμού των συναλλαγών, με τη μέση αξία για το έτος να διπλασιάζεται στα 117 εκατ. ευρώ λόγω και της εξαγοράς των ρουμανικών θυγατρικών της Enel που πραγματοποίησε η ΔΕΗ.
