Η Δικαιοσύνη δεν είναι πάντα τυφλή. Οταν πρόκειται να τιμωρήσει ισχυρές εταιρείες, καλείται να τις «πονέσει» τόσο ώστε να μην επαναλάβουν το εκάστοτε παράπτωμα, όχι τόσο όμως ώστε να δημιουργήσει αλυσιδωτές αντιδράσεις. Η Boeing, ένα αμερικανικό σύμβολο, που έχει βρεθεί εσχάτως σε μία δίνη προβλημάτων, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα γι’ αυτό το δίλημμα.
Επειτα από δύο δυστυχήματα που σκότωσαν 346 άτομα, η Boeing είχε καταλήξει το 2021 σε συμβιβασμό, υπό τον όρο ότι θα υπέβαλε τακτικές εκθέσεις και ότι θα πλήρωνε 2,5 δισ. δολάρια, παραδεχόμενη ότι πρώην υπάλληλοί της είχαν παραπλανήσει τις ρυθμιστικές αρχές. Η κυβέρνηση λέει ότι η Boeing απέτυχε να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της βάσει της συμφωνίας. Η Boeing διαφωνεί.
Εδώ δημιουργείται ένα πρόβλημα. Η Boeing είναι εταιρεία με μεγάλο οικονομικό αποτύπωμα, γεγονός που θα μπορούσε να περιορίσει την τιμωρία που σκοπεύει να της επιβάλει η κυβέρνηση. Για παράδειγμα, η εμπορική βιομηχανία αεροσκαφών αποτελείται κυρίως από ένα δυοπώλιο μεταξύ της Boeing και της ευρωπαϊκής ανταγωνίστριας Airbus. Είναι επίσης ο μεγαλύτερος εξαγωγέας των ΗΠΑ, με περισσότερα από 30 δισ. δολ. εσόδων το 2023. Με άλλα λόγια ό,τι βλάπτει την αμερικανική κατασκευάστρια αεροσκαφών, βλάπτει επίσης πολλούς μικρούς υπεργολάβους που προμηθεύουν τα ανταλλακτικά των αεροπλάνων της.
Πελάτες όπως η Southwest Airlines, που ήδη ταλαιπωρούνται από καθυστερημένες παραδόσεις αεροσκαφών, ίσως δουν τα προβλήματά τους να επιδεινώνονται. Μία από τις μεγαλύτερες απειλές που προκύπτουν από τη δίωξη μιας εταιρείας όπως η Boeing, η απαγόρευση από τις κρατικές συμβάσεις, είναι επίσης δύσκολα εφαρμόσιμη. Πάνω από το 1/3 των εσόδων ύψους 78 δισ. δολαρίων της εταιρείας πέρυσι προήλθε από κρατικές συμβάσεις.
Προηγούμενες παραδοχές ενοχής από την Boeing, μεταξύ άλλων για κακουργήματα, δεν την εμπόδισαν να επιβιβαστεί γρήγορα στο «τρένο» των κρατικών συμβάσεων. Το 2003, για παράδειγμα, η πολεμική αεροπορία απέκλεισε ορισμένες μονάδες της από κάποια έργα, εξαιρώντας τις συμβάσεις για το Διάστημα και τους πυραύλους. Και φυσικά υπάρχουν πάντα τα πρόστιμα. Αυτά «πονάνε» αλλά όχι πολύ, πόσο μάλλον μια εταιρεία που έχει ήδη χάσει περίπου 100 δισ. δολ. κεφαλαιοποίησης την τελευταία πενταετία.
Η Boeing θα μπορούσε, τέλος, να βρεθεί αντιμέτωπη με πιο διαχειρίσιμες τιμωρίες, όπως ο διορισμός «παρατηρητών» που εγκαθίστανται στα γραφεία εταιρειών και αναφέρουν στις ρυθμιστικές αρχές, κάτι που είχε επιβληθεί –λόγου χάρη– στις τράπεζες κατά το παρελθόν. Οι εισαγγελείς ελπίζουν ούτως ή άλλως ότι θα γίνει κάτι τέτοιο. Η δημιουργία ενός εθνικού κολοσσού είναι δύσκολη. Το να τον κάνεις να υπακούσει αποδεικνύεται πιο δύσκολο.
