Η ελευθερία είναι στον πυρήνα των αρχών της Ευρωπαϊκής Ενωσης (E.E.). Κάθε πολίτης της είναι ελεύθερος να ζει, να εργάζεται, να σπουδάζει και να ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα σε οποιοδήποτε κράτος-μέλος της.
Ολα αυτά καθίστανται δυνατά χάρη στον βασικό ρόλο που διαδραματίζει το ευρώ. Μπορούμε να το χρησιμοποιούμε για την αγορά ή πώληση αγαθών και υπηρεσιών οπουδήποτε στην Ευρωζώνη.
Με την παροχή τραπεζογραμματίων ευρώ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) διαδραματίζει καίριο ρόλο στην προάσπιση αυτών των ελευθεριών. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι θέλουν να έχουν την επιλογή να χρησιμοποιούν τα μετρητά για τις πληρωμές τους και πολλοί τα θεωρούν ουσιώδες στοιχείο για την ελευθερία τους: τα μετρητά μπορούν να αποκτηθούν εύκολα, δεν αποκλείουν κανέναν, χαίρουν καθολικής αποδοχής σε ολόκληρη την Ευρωζώνη και προσφέρουν το υψηλότερο επίπεδο προστασίας της ιδιωτικής ζωής.
Ομως, δεν έχουμε ακόμη ένα ισοδύναμο των μετρητών για τη διενέργεια ψηφιακών πληρωμών, γεγονός που περιορίζει την ελευθερία μας σε μια ολοένα πιο ψηφιακή εποχή.
Μερικές φορές μπορούμε να χρησιμοποιούμε επιλογές που είναι διαθέσιμες στη χώρα μας, όπως τραπεζικές κάρτες ή ψηφιακά πορτοφόλια, για να πραγματοποιούμε ηλεκτρονικές πληρωμές σε καταστήματα. Ομως, στις περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης δεν υπάρχουν αυτές οι εθνικές λύσεις. Αλλά ακόμη κι όταν υπάρχουν, συχνά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν όταν πραγματοποιούμε ηλεκτρονικές αγορές, μοιράζουμε τον λογαριασμό με τους φίλους μας ή ταξιδεύουμε στην Ευρωζώνη.
Αυτό μας αναγκάζει να βασιζόμαστε σε μη ευρωπαϊκές κάρτες ή λύσεις ηλεκτρονικών πληρωμών –παρόλο που ακόμη κι αυτές δεν είναι πάντα αποδεκτές– και να καταφεύγουμε σε πολλαπλές μεθόδους πληρωμής. Προκειμένου να αντιμετωπίσει αυτές τις ελλείψεις, η ΕΚΤ εργάζεται για την έκδοση ψηφιακού ευρώ. Παραμένουμε απολύτως προσηλωμένοι στα μετρητά, αλλά θέλουμε να προσφέρουμε τα οφέλη τους στον ψηφιακό κόσμο. Το ψηφιακό ευρώ θα παρείχε στους καταναλωτές μια πρόσθετη επιλογή πληρωμής που θα συμπληρώνει τα μετρητά. Και θα επαφίετο σε αυτούς να αποφασίσουν αν θα το χρησιμοποιήσουν ή όχι.
Το ψηφιακό ευρώ θα συνδύαζε την ευκολία των ψηφιακών πληρωμών με χαρακτηριστικά παρόμοια με εκείνα των μετρητών. Οπως και τα τραπεζογραμμάτια, θα προσέφερε στους Ευρωπαίους την ελευθερία να χρησιμοποιούν ένα μόνο δημόσιο μέσο πληρωμής που θα ήταν αποδεκτό σε ολόκληρη την Ευρωζώνη για ψηφιακές πληρωμές σε καταστήματα, σε πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου ή μεταξύ προσώπων. Θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιείται εκτός σύνδεσης (offline), επιτρέποντας τις συναλλαγές ακόμη κι όταν η κάλυψη δικτύου είναι περιορισμένη ή έχει διακοπή ρεύματος.
Το ψηφιακό ευρώ θα διευκόλυνε τις επιχειρήσεις της Ευρωζώνης να προσφέρουν πανευρωπαϊκές λύσεις ψηφιακών πληρωμών. Με αυτόν τον τρόπο, θα ενισχυόταν ο ανταγωνισμός σε μια αγορά στην οποία κυριαρχούν σήμερα λίγοι μη ευρωπαϊκοί φορείς και έτσι θα μειωνόταν το κόστος για τους εμπόρους και τους καταναλωτές. Και θα ενδυναμώνονταν η στρατηγική αυτονομία και η ανθεκτικότητα της Ευρώπης. Σε έναν κόσμο που είναι ολοένα πιο διχασμένος και εκτεθειμένος στην κυριαρχία μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας, έχουμε την ευθύνη να διασφαλίσουμε ότι οι Ευρωπαίοι θα είναι πάντα σε θέση να πραγματοποιούν με αποτελεσματικό τρόπο οικονομικά προσιτές και ασφαλείς πληρωμές.
Το ψηφιακό ευρώ θα προσέφερε μεγαλύτερη προστασία της ιδιωτικής ζωής από ό,τι προσφέρουν συνήθως οι υφιστάμενες εμπορικές λύσεις. Για τις πληρωμές εκτός σύνδεσης, μόνο ο πληρωτής και ο δικαιούχος της πληρωμής θα είχαν πρόσβαση στα στοιχεία της συναλλαγής. Για τις ηλεκτρονικές πληρωμές, θα χρησιμοποιούσαμε τις τελευταίες τεχνολογίες για την ενίσχυση της προστασίας της ιδιωτικής ζωής. Ολα τα δεδομένα θα ήταν ψευδωνυμοποιημένα και θα τηρούνταν εντός της δικαιοδοσίας της Ε.Ε., με αποτέλεσμα να απολαύουν των υψηλότερων προτύπων προστασίας της ιδιωτικής ζωής στον κόσμο. Και η συμμόρφωσή μας προς τους κανόνες προστασίας δεδομένων θα τελούσε υπό την εποπτεία ανεξάρτητων αρχών προστασίας δεδομένων.
Διαθέσιμο δωρεάν για βασική χρήση, το ψηφιακό ευρώ δεν θα άφηνε κανέναν στο περιθώριο, μεταξύ άλλων αυτούς που δεν έχουν ιδιαίτερες ψηφιακές και χρηματοοικονομικές δεξιότητες και τις ευάλωτες ομάδες. Μια εφαρμογή θα πρόσφερε σε όλους ένα συμπεριληπτικό και προσβάσιμο μέσο πληρωμής. Το ψηφιακό ευρώ θα ήταν κάτι παραπάνω από μια απλή επιλογή πληρωμής. Θα έφερνε τους Ευρωπαίους πιο κοντά, σε έναν όλο και πιο ψηφιακό αλλά και ασταθή κόσμο. Θα διευκόλυνε τη ζωή μας, διαφυλάσσοντας παράλληλα την ελευθερία επιλογής μας.
Πριν από ένα χρόνο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη δέσμη μέτρων για το ενιαίο νόμισμα με σκοπό την προστασία των πληρωμών σε μετρητά σε ολόκληρη την Ευρωζώνη και τον καθορισμό πλαισίου για το ενδεχόμενο έκδοσης ψηφιακού ευρώ, το οποίο θα εξεταστεί μόνο μετά την έγκριση του εν λόγω πλαισίου από τους Ευρωπαίους νομοθέτες. Εκφράζουμε την ικανοποίησή μας για τον εν εξελίξει δημοκρατικό διάλογο και θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς.
Καθώς ο κόσμος γύρω μας αλλάζει και οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι αυξάνονται, πρέπει να διατηρήσουμε τη δυναμική μας. Μαζί, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι το ευρώ –το ενιαίο μας νόμισμα– είναι έτοιμο για την ψηφιακή εποχή και εξακολουθεί να στηρίζει τις ελευθερίες που είναι προσφιλείς στους Ευρωπαίους.
* Ο κ. Πιέρο Τσιπολόνε είναι μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ. Το άρθρο αυτό δημοσιεύεται σε συγκεκριμένα μέσα ενημέρωσης στις χώρες της Ευρωζώνης.
