Τον πληθωρισμό της απληστίας στην ελληνική αγορά την περίοδο της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης επιβεβαίωσε χθες με στοιχεία το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή. Σύμφωνα με την τριμηνιαία έκθεσή του, την οποία παρουσίασε ο συντονιστής του, καθηγητής Γιάννης Τσουκαλάς, από τη συνολική αύξηση του πληθωρισμού κατά 16% μεταξύ δ΄ τριμήνου 2019 και α΄ τριμήνου 2024, το μερίδιο των κερδών ήταν 9%, έναντι μόνο 4,1% του κόστους εργασίας.
«Η ανάλυση δείχνει ότι τα κέρδη είχαν υπερδιπλάσια συνεισφορά στη σωρευτική αύξηση του αποπληθωριστή ΑΕΠ μέχρι το 2024 σε σχέση με το μισθολογικό κόστος», σημειώνει η έκθεση. Αντίθετα, στην Ευρωζώνη, το κόστος εργασίας έχει ισχυρή συνεισφορά στον πληθωρισμό με 10% περίπου.
Οπως επισημαίνεται στην έκθεση, «οι επιχειρήσεις, είτε για λόγους ισχνού ανταγωνισμού, είτε λόγω αυξημένης ζήτησης που προήλθε από το αυξημένο απόθεμα αποταμίευσης των νοικοκυριών και τον τουρισμό, κατάφεραν να περάσουν τις αυξήσεις του εισαγόμενου κόστους στις τιμές και να ενισχύσουν σημαντικά τα κέρδη τους». Το Γραφείο σημειώνει ότι το φαινόμενο παρατηρήθηκε σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης κατά την πρώτη φάση του πληθωριστικού σοκ, με σημαντικές όμως διαφορές ανά κράτος-μέλος.
Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν κατά καιρούς δημοσιευθεί, η Ελλάδα πρωταγωνίστησε στον πληθωρισμό κερδών, καταλαμβάνοντας από τις πρώτες θέσεις στην Ε.Ε. Εξάλλου, σύμφωνα με μελέτη της Εθνικής Τράπεζας τον περασμένο Μάιο, περίπου 5 ποσοστιαίες μονάδες από τη συνολική ανατίμηση στα τρόφιμα την τελευταία διετία οφείλονται στον πληθωρισμό της απληστίας, δηλαδή στην αύξηση των περιθωρίων κέρδους στη λιανική αγορά. Σε μια ακόμη απόδειξη του φαινομένου, η έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος τον Απρίλιο ανέφερε ότι το περιθώριο κέρδους των επιχειρήσεων τη διετία 2021-2022 αυξήθηκε σωρευτικά κατά 15%.
Οι επιχειρήσεις πέρασαν τις αυξήσεις του εισαγόμενου κόστους στις τιμές, ενισχύοντας σημαντικά τα κέρδη τους.
Η μελέτη του ΓΠΚΒ δείχνει πάντως ότι «κατά το τελευταίο έτος, το μερίδιο του μισθολογικού κόστους έχει υπερκεράσει το μερίδιο των κερδών στον πληθωρισμό». Από τη συνολική μεταβολή του αποπληθωριστή ΑΕΠ κατά 2,8% την περίοδο μεταξύ α΄ τριμήνου 2023 και α΄ τριμήνου 2024, το μερίδιο του κόστους εργασίας εξηγεί περίπου το 1,65% σε αντίθεση με το μερίδιο κερδών που έχει περιορισθεί στο 0,8%.
Εξάλλου, το Γραφείο υποστηρίζει ότι οι προτεινόμενες μειώσεις ΦΠΑ σε τρόφιμα και προϊόντα ευρείας κατανάλωσης δεν αποτελούν κατάλληλο εργαλείο για τη λύση του δομικού προβλήματος της «ακρίβειας». Αντίθετα, θεωρεί ως απαραίτητα μέτρα την ενίσχυση του ανταγωνισμού, με άρση των γραφειοκρατικών και άλλων εμποδίων για είσοδο νέων επιχειρήσεων, όπως και την ενδυνάμωση και εκπαίδευση των καταναλωτών για να λαμβάνουν ορθολογικές αποφάσεις στις αγορές τους.
Σύμφωνα με την ανάλυση στοιχείων της Ε.Ε. σε πλήθος προϊόντων, ένα μικρό μόνο μέρος των μειώσεων ΦΠΑ, περίπου 6%, διαχέεται στις τελικές τιμές και μόνο βραχυχρόνια. Αντιθέτως, οι αυξήσεις διαχέονται στις τελικές τιμές κατά 34% περίπου. Επιπλέον, η επαναφορά των συντελεστών ΦΠΑ οδηγεί σε δυσανάλογες αυξήσεις τιμών, γεγονός που αποβαίνει εις βάρος του καταναλωτή. Η ανάλυση δείχνει ακόμη ότι έπειτα από ένα χρονικό διάστημα 10 μηνών, που ακολουθεί τη μείωση ΦΠΑ, οι τιμές καταναλωτή επανέρχονται στα επίπεδα που βρίσκονταν πριν από τη μείωσή του. Τέλος, οι μειώσεις ΦΠΑ φαίνεται να οδηγούν σε αύξηση των περιθωρίων κέρδους των επιχειρήσεων εις βάρος των καταναλωτών.
Το Γραφείο προβλέπει ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας με ρυθμό 2,5% φέτος, στο ίδιο επίπεδο με την πρόβλεψη της κυβέρνησης στο Πρόγραμμα Σταθερότητας του περασμένου Απριλίου. Στην έκθεσή του επισημαίνει τη σημασία των επενδύσεων ως βασικού πυλώνα για την ανάπτυξη της οικονομίας και τονίζει την ανάγκη να επιταχυνθεί η διάχυση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Κάνει αναφορά στο νέο Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο και στην ανάγκη να δώσει προτεραιότητα στη χρηματοδότηση επενδύσεων υψηλής τεχνολογίας και προστιθέμενης αξίας.
