Η Θάλασσα της Νότιας Κίνας φιλοξενεί μερικές από τις πλέον πολυσύχναστες θαλάσσιες οδούς στον κόσμο. Η ειρήνη και η σταθερότητα της Θάλασσας της Νότιας Κίνας και η ασφάλεια των θαλάσσιων οδών της, αλλά και η απρόσκοπτη πρόσβαση σε αυτές αξίζουν προσοχής. Τα σχετικά γεγονότα πρέπει να παρουσιαστούν στον κόσμο.
Τα ιστορικά γεγονότα δεν μπορούν να αμφισβητηθούν. Οπως καταγράφεται σε πολλά ιστορικά έργα και χάρτες, τα Νησιά της Θάλασσας της Νότιας Κίνας αποτελούν επικράτεια της Κίνας από αρχαιότατων χρόνων. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, σύμφωνα με τη Διακήρυξη του Καΐρου και τη Διακήρυξη του Πότσνταμ, η Κίνα ανέκτησε τα Νησιά Σπράτλυ και τα Νησιά Παρασέλ, που είχαν καταληφθεί παράνομα από την Ιαπωνία. Πριν από τη δεκαετία του 1970, η κυριαρχία των Νησιών της Θάλασσας της Νότιας Κίνας δεν είχε ποτέ αμφισβητηθεί ενώπιον της διεθνούς κοινότητας, ορισμένες χώρες μάλιστα αναγνώρισαν δημόσια αυτή την πραγματικότητα μέσω διπλωματικών διακοινώσεων και δημοσιευμένων χαρτών.
Η μονομερής προσφυγή σε διαιτησία δεν μπορεί να αναγνωριστεί. Το 2013 οι Φιλιππίνες εκκίνησαν μονομερώς διαδικασίες διαιτησίας στο Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας (ITLOS) κατά των Νήσων Σπράτλυ της Κίνας. Πραγματικός σκοπός, ωστόσο, ήταν να καλυφθεί η από μέρους τους παράνομη κατάληψη νησιών και υφάλων στην περιοχή των Νήσων Σπράτλυ με επίκληση διατάξεων της UNCLOS. Τα εδαφικά όρια των Φιλιππίνων καθορίζονται στην πραγματικότητα σε μια σειρά από διεθνείς συνθήκες, συμπεριλαμβανομένης της Συνθήκης των Παρισίων (1898).
Τα Νησιά Σπράτλυ και ο Υφαλος Σκάρμπορο δεν περιλαμβάνονται καθόλου στην επικράτειά τους. Από νομική άποψη, η Απόφαση στη «Διαιτησία για τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας» εκδόθηκε από ένα ad hoc διαιτητικό δικαστήριο υπό τις γραμματειακές υπηρεσίες του Μόνιμου Διαιτητικού Δικαστηρίου (PCA). Αυτό το ad hoc δικαστήριο ήταν ένας εντελώς προσωρινός οργανισμός. Συγκροτήθηκε αυθαίρετα και βιαστικά, ενώ τα μέλη που στερούνταν την απαιτούμενη εμπειρογνωμοσύνη και δεν είχαν καμία επίσημη σχέση με κανένα αναγνωρισμένο διεθνές δικαστήριο. Τόσο το Διεθνές Δικαστήριο όσο και τα Ηνωμένα Εθνη έχουν εκδώσει ανακοινώσεις όπου διευκρινίζουν τις θέσεις τους σχετικά με την υπόθεση.
Η παράνομη προσάραξη πλοίων για την προβολή αξιώσεων κυριαρχίας δεν μπορεί να πετύχει. Πάντα υπήρχαν προστριβές στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας και το ζήτημα του Υφάλου Σέκοντ Τόμας είναι το πιο εξέχον. Ο Υφαλος Σέκοντ Τόμας αποτελεί μέρος των Σπράτλυ της Κίνας. Το 1999 ένα πεπαλαιωμένο σκάφος του πολεμικού ναυτικού των Φιλιππίνων ξαφνικά προσάραξε στον ύφαλο αυτό. Οι Φιλιππίνες ισχυρίστηκαν ότι «το σκάφος προσάραξε» και υποσχέθηκαν να το ρυμουλκήσουν μόλις επισκευαστεί. Πάνω από 20 χρόνια μετά, αυτές οι «επισκευές» βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη… Προσπαθώντας να προασπίσει την ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή, η Κίνα δεν επιχείρησε ποτέ να απομακρύνει το πλοίο με τη βία.
Οι Φιλιππίνες έχουν παραβιάσει τις σαφείς διατάξεις της Διακήρυξης για τη Συμπεριφορά των Μερών στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας (DOC), την οποία έχει υπογράψει μαζί με την Κίνα, ενώ παράλληλα αρνούνται ψευδώς ότι ποτέ δεν δεσμεύτηκαν για την απόσυρση του σκάφους. Τέτοια εισβολή στην επικράτεια μιας άλλης χώρας είναι πράγματι κάτι σπάνιο. Η Ελλάδα διαθέτει πολλές βραχονησίδες στην Ανατολική Μεσόγειο. Εάν οποιαδήποτε χώρα προσπαθούσε να προβάλει αξιώσεις επί ελληνικού εδάφους αναπτύσσοντας μακροχρόνια παρουσία εκεί μέσω της προσάραξης πλοίων και δημιουργώντας ναυάγια, η Κίνα θα αντιτασσόταν κατηγορηματικά. Διότι αν ανεχθούμε τέτοιες έκνομες ενέργειες, θα σύρουμε την παγκόσμια τάξη στις θάλασσες σε χάος.
Η Κίνα αποδίδει μεγάλη σημασία και εφαρμόζει με σοβαρότητα το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της UNCLOS, αντιμετωπίζει τα θέματα αυτά υπεύθυνα και εποικοδομητικά και δεσμεύεται να επιλύσει τα προβλήματα μέσω διαπραγματεύσεων και διαβουλεύσεων. Η Κίνα και οι χώρες της ASEAN εφαρμόζουν πλήρως την DOC με αποτελεσματικό τρόπο και προωθούν ενεργά τις διαβουλεύσεις για έναν κώδικα συμπεριφοράς στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας (COC). Ολα τα μέρη έχουν συμφωνήσει να χειριστούν το ζήτημα της Θάλασσας της Νότιας Κίνας ακολουθώντας την προσέγγιση διπλού διαύλου: οι άμεσα εμπλεκόμενες χώρες θα πρέπει να διαχειρίζονται ορθά τις διαφορές στη θάλασσα μέσω διαπραγματεύσεων και διαβουλεύσεων σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και με βάση τον σεβασμό των ιστορικών γεγονότων. Η Κίνα και οι χώρες της ASEAN οφείλουν να διαφυλάσσουν την ειρήνη και τη σταθερότητα στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας από κοινού.
Παρά τις διαφορές όσον αφορά τα θαλάσσια δικαιώματα, η ελευθερία της ναυσιπλοΐας και των υπερπτήσεων που απολαμβάνουν όλα τα κράτη στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο δεν έχει ποτέ αποτελέσει πρόβλημα. Η Θάλασσα της Νότιας Κίνας φιλοξενεί σήμερα μερικές από τις πλέον ασφαλείς και ελεύθερες θαλάσσιες οδούς στον κόσμο, με περισσότερα από 100.000 πλοία και το ένα τρίτο του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου να περνάει από εκεί κάθε χρόνο. Καθώς άνω του 60% του εξωτερικού εμπορίου και των μεταφορών ενέργειας της Κίνας πραγματοποιείται διά μέσου της Θάλασσας της Νότιας Κίνας, η Κίνα ενδιαφέρεται για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα και αποδίδει ύψιστη σημασία στη διασφάλιση αυτών των θαλάσσιων οδών και της ελεύθερης ναυσιπλοΐας εκεί.
* Ο κ. Σιάο Τζουντσένγκ είναι πρέσβης της Κίνας στην Ελλάδα.
