Μετά την ιλιγγιώδη ανάπτυξη που έχει σημειώσει τα τελευταία χρόνια χάρη στο πετρέλαιό της, η Γουιάνα γνωρίζει τώρα και έναν μαζικό επαναπατρισμό όσων εγκατέλειψαν παλαιότερα τη χώρα αναζητώντας καλύτερη ζωή στο εξωτερικό.
Πρόκειται για το περίπου 40% του πληθυσμού της λατινοαμερικανικής χώρας που ανέρχεται μόλις σε 780.000 άτομα. Εν ολίγοις, από το 2016 μέχρι το 2023 έφυγαν από τη Γουιάνα 122.000 άτομα που τώρα επιστρέφουν και η οικονομική δραστηριότητά τους μάλλον θα κρίνει το μέλλον της χώρας. Το ερώτημα είναι αν η Γουιάνα θα μπορέσει να διαφοροποιήσει την οικονομία της με τη στήριξη των εσόδων από το πετρέλαιο ή θα εξελιχθεί σε ένα ακόμη θύμα της λεγόμενης «κατάρας του πετρελαίου» που καταστρέφει τις οικονομίες και βυθίζει τις κοινωνίες στη διαφθορά.
Το μόνο βέβαιο αυτή τη στιγμή είναι πως το χρήμα ρέει στη Γουιάνα και οι επαναπατρισθέντες διαθέτουν δεξιότητες και γνώσεις και μπορούν να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες. Η Γουιάνα ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία του κόσμου το 2022, ενώ το περασμένο έτος η ανάπτυξή της έφτασε στο ιλιγγιώδες 33% σχεδόν αποκλειστικά και μόνον χάρη στο πετρέλαιο.
Υπολογίζει πως μέχρι το 2027 η κατά κεφαλήν παραγωγή της σε πετρέλαιο θα υπερβαίνει εκείνη της Σαουδικής Αραβίας ή του Κουβέιτ. Εχει, όμως, και την ευκαιρία να δώσει ώθηση στην οικονομία της και στην κοινωνία καθώς ο πρόεδρος της χώρας, Ιράαν Αλι, σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει τα έσοδα από το πετρέλαιο για να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και να διαφοροποιήσει την οικονομία της χώρας αναπτύσσοντας διάφορους κλάδους.
Σημειωτέον ότι για το τρέχον έτος αναμένεται πως τα πετρελαϊκά έσοδα της Γουιάνας θα αυξηθούν κατά 50% και θα φτάσουν στα 2,4 δισ. δολ., ενώ ο κλάδος που αναπτύσσεται περισσότερο από τους άλλους είναι ο κατασκευαστικός. Αυτή τη στιγμή, χτίζονται 12 νοσοκομεία και τουλάχιστον 6 ξενοδοχεία, κατασκευάζεται ένα ορυχείο βωξίτη και μεγάλος αριθμός λεωφορειόδρομων όπως και μια κεντρική αρτηρία που οδηγεί στη Βραζιλία και σε αυτήν βρίσκονται στο στάδιο της ανέγερσης και 45 γέφυρες.
Δεν λείπει, πάντως, και η ανησυχία για τη βιωσιμότητα όλης αυτής της ιλιγγιώδους ανάπτυξης και της φρενήρους κατασκευαστικής δραστηριότητας. Μιλώντας στο Bloomberg, ένας από τους επαναπατρισθέντες τονίζει πως «υπάρχει μια τρέλα τώρα με τις υποδομές» και προσθέτει πως κανείς δεν ξέρει «πώς θα μπορέσει η χώρα να διατηρήσει αυτή την εκρηκτική ανάπτυξη, καθώς τα πράγματα συμβαίνουν υπερβολικά γρήγορα». Στην πρωτεύουσα, την Τζορτζτάουν, βλέπει κανείς παντού φορτηγά να μεταφέρουν οικοδομικά υλικά και να προκαλούν συμφόρηση στον δρόμο προς το αεροδρόμιο ακόμη και πριν την αυγή.
Γερανοί πολύ μεγάλου ύψους κυριαρχούν στον ουρανό της Γουιάνας και επισκιάζουν τους φοίνικές της, ενώ στελέχη πετρελαϊκών κυκλοφορούν σε μαύρες λιμουζίνες που τους μεταφέρουν σε νεόδμητα κτίρια γραφείων από γυαλί. Και από το 2019, οπότε άρχισε η Exxon τις εξορύξεις πετρελαίου στο έδαφος της Γουιάνας, οι τιμές της γης σε ορισμένες περιοχές έχουν τετραπλασιαστεί.
Την ίδια στιγμή, η Γουιάνα δέχεται πιέσεις αντίστοιχες με εκείνες που αντιμετωπίζουν όσες χώρες γνωρίζουν μεγάλη ανάπτυξη χάρη στο πετρέλαιό τους. Πάσχει από έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, ενώ ο πληθωρισμός βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα εξαιτίας της εκτόξευσης των αξιών, με τις τιμές πολλών βασικών ειδών να έχουν αυξηθεί 16%. Γι’ αυτό και οι εκπαιδευτικοί απεργούν εδώ και οκτώ συναπτές εβδομάδες, απαιτώντας αναδρομικές αυξήσεις μισθών της τάξης του 25%.
