Την εβδομάδα που διανύσαμε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ε.Ε.) πρότεινε την εκκίνηση της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος για επτά κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων δύο εκ των τριών μεγαλυτέρων οικονομιών της Ευρωζώνης (Γαλλία και Ιταλία), καθώς και για χώρες που βρίσκονται στον πυρήνα της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (Πολωνία, Ουγγαρία, Σλοβακία). Σημειώνεται ότι η Ρουμανία βρίσκεται υπό το συγκεκριμένο καθεστώς δημοσιονομικής εποπτείας από το 2020 λόγω απουσίας επαρκούς δημοσιονομικής ευθυγράμμισης, με τις πρόσφατες εαρινές οικονομικές προβλέψεις της Ε.Ε. να δείχνουν συνεχιζόμενη χαλαρή δημοσιονομική πολιτική μέχρι και το 2025.
Η εν λόγω απόφαση της Ε.Ε. έχει στην παρούσα φάση έντονα σημειολογικό χαρακτήρα, καθώς σφραγίζει το τέλος της μεταπανδημικής περιόδου, που συνοδεύτηκε από επιτρεπόμενη χαλάρωση των δημοσίων δαπανών. Ταυτόχρονα έρχεται σε μια ιδιαίτερα σύνθετη συγκυρία, όπου κόμματα του ακροδεξιού τόξου ενισχύθηκαν στις πρόσφατες ευρωεκλογές (6-9 Ιουνίου) –επιφέροντας μη αναμενόμενες εξελίξεις, όπως οι έκτακτες βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία στις 30.06 και 07.07– ενώ παράλληλα βρίσκεται προ των θυρών η μόλις συμφωνηθείσα ανανέωση και αλλαγή ηγεσίας στους βασικούς θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τη γενική γραμματεία του ΝΑΤΟ. Καθίσταται σαφές ότι το επόμενο χρονικό διάστημα θα είναι πλούσιο σε πολιτικές ζυμώσεις σε διεθνές επίπεδο, με την Ε.Ε. να έχει ήδη θέσει στο ως άνω διαμορφούμενο πλαίσιο ζήτημα προς επιτήρηση –υπό τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες– τη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών των χωρών-μελών.
Οι οικονομίες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, με κορωνίδες την Πολωνία και τη Ρουμανία, τόσο λόγω μεγέθους όσο και πιο χαλαρής δημοσιονομικής πολιτικής για σειρά ετών, θα βρεθούν αντιμέτωπες με ένα πιο αυστηρό δημοσιονομικό πλαίσιο. Συγκεκριμένα, με βάση τον δείκτη παρακολούθησης συμμόρφωσης (compliance tracker) της Ε.Ε., οι συγκεκριμένες δύο χώρες έχουν τη χαμηλότερη επίδοση μεταξύ των αναπτυσσόμενων ευρωπαϊκών χωρών για την περίοδο 2011-2023 όσον αφορά τον ισχύοντα κανόνα για το έλλειμμα, που προβλέπεται να κινηθεί άνω του ορίου 3% ως ποσοστό του ΑΕΠ μέχρι και το 2025, με αντίστοιχη αυξητική επίπτωση και στο δημόσιο χρέος κατά τα ίδια έτη.
Ειδικότερα για την Πολωνία, η έγκαιρη δημοσιονομική προσαρμογή καθίσταται πιο περίπλοκη λόγω των αυξημένων αμυντικών δαπανών, που έρχονται ως παρεπόμενο της εγγύτητάς της με το πολεμικό μέτωπο μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας αλλά και άκρως σημαντική για λόγους που συνδέονται με τον υφέρποντα γεωπολιτικό κίνδυνο.
*Eurobank Research
