Στη Γαλλία είναι στραμμένα τα βλέμματα των αγορών σήμερα για τον πρώτο γύρο των εθνικών εκλογών, με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και να ζυγίζει τη στάση της. Αναλυτές δεν αποκλείουν, εάν η κατάσταση στην αγορά επιδεινωθεί, η ΕΚΤ να αναγκαστεί να μειώσει τα επιτόκια πιο γρήγορα, ακόμη και στη συνεδρίαση του Ιουλίου.
Αν και το νέο πολιτικό σκηνικό στη Γαλλία θα διαμορφωθεί μετά τον δεύτερο γύρο, στις 7 Ιουλίου, οι αγορές έχουν ήδη δείξει το μέγεθος της ανησυχίας τους για τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει το αποτέλεσμα των εκλογών όχι μόνο στη χώρα, αλλά και στην υπόλοιπη Ευρωζώνη, με την αγορά ομολόγων και την ισοτιμία του ευρώ να έχουν δεχτεί σοβαρές πιέσεις.
Οι επενδυτές ζυγίζουν τις δημοσιονομικές διαβεβαιώσεις του ακροδεξιού κόμματος Εθνική Συσπείρωση, το οποίο έρχεται πρώτο στις δημοσκοπήσεις αλλά χωρίς να εξασφαλίζει απόλυτη πλειοψηφία, έναντι του κινδύνου εκτόξευσης των δαπανών από την αριστερή συμμαχία του Νέου Λαϊκού Μετώπου, η οποία είναι δεύτερη στις δημοσκοπήσεις, ενώ αξιωματούχοι της ΕΚΤ έχουν προσπαθήσει να στείλουν μήνυμα καθησυχασμού, επισημαίνοντας πως δεν βλέπουν λόγο παρέμβασης για τη στήριξη των γαλλικών ομολόγων ή των ομολόγων της Ευρωζώνης γενικότερα.
Σε πρώτη φάση, η Κεντρική Τράπεζα αναμένεται να αφήσει τις αγορές να ασκήσουν οι ίδιες πίεση στη νέα γαλλική κυβέρνηση.
Φυσικά η κεντρική τράπεζα έχει στη διάθεσή της εργαλεία προκειμένου να αντιμετωπίσει την όποια σοβαρή αναταραχή, με βασικό το Μέσο Προστασίας Μετάδοσης (TPI), μέσω του οποίου μπορεί να πραγματοποιήσει αγορές κρατικών ομολόγων με διάρκεια μεταξύ 1-10 ετών. Ωστόσο, εκτός του ότι αυτό το εργαλείο έχει συγκεκριμένους περιορισμούς (όπως να μη βρίσκεται κάποια χώρα σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος), η χρήση του αποφασίζεται από το Δ.Σ. των «26» της ΕΚΤ και δεν είναι καθόλου σίγουρο πως θα υπάρχει συμφωνία για την ενεργοποίησή του. Είναι χαρακτηριστικό ότι η δήλωση του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας Κρίστιαν Λίντνερ ότι «μια ισχυρή παρέμβαση της ΕΚΤ θα εγείρει ορισμένα οικονομικά και συνταγματικά ζητήματα» προκάλεσε πιέσεις στα ομόλογα της Ευρωζώνης, με το spread των 10ετών της Γαλλίας να εκτινάσσεται στις 84 μονάδες βάσης την Παρασκευή και στα υψηλότερα επίπεδα από το 2012, ενώ το ιταλικό spread βρέθηκε πάνω από τις 160 μ.β. και το ισπανικό πλησίασε τις 100 μ.β.
Ενα δεύτερο εργαλείο της ΕΚΤ είναι οι οριστικές νομισματικές συναλλαγές (ΟΜΤ), που επιτρέπουν στην ΕΚΤ να πραγματοποιεί απεριόριστες αγορές κρατικών ομολόγων διάρκειας 1-3 ετών. Ωστόσο, για να ενεργοποιηθεί, πρέπει η χώρα να είναι σε πρόγραμμα με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, σε πρώτη φάση η ΕΚΤ θα αφήσει τις αγορές να ασκήσουν οι ίδιες πίεση στη νέα γαλλική κυβέρνηση σε περίπτωση που οι ενέργειές της προκαλέσουν αναταράξεις. «Εάν ο δεύτερος γύρος οδηγήσει σε σοβαρή αναταραχή της αγοράς, η ΕΚΤ θα μπορούσε κάλλιστα να την… καλωσορίσει κρυφά, καθώς θα μπορούσε να πειθαρχήσει οποιαδήποτε επόμενη γαλλική κυβέρνηση. Οπως έγινε όταν ο Γκρίλο και ο Σαλβίνι κέρδισαν τις ιταλικές εκλογές», επισημαίνει στην «Κ» ο Κάρστεν Μπρζέσκι, επικεφαλής οικονομολόγος της ING.
Σε δεύτερη φάση, πάντως, δεν αποκλείεται η ΕΚΤ να αλλάξει τη στάση της στη νομισματική πολιτική και να επιταχύνει τις μειώσεις επιτοκίων. «Αν μη τι άλλο, οι γαλλικές εκλογές, η μεγαλύτερη αναταραχή στις αγορές και η νέα αβεβαιότητα σε ολόκληρη την οικονομία της Ευρωζώνης θα επιβαρύνουν σίγουρα τις προοπτικές ανάπτυξης για την Ευρωζώνη, και ως εκ τούτου θα πυροδοτήσουν πιο χαλαρή νομισματική πολιτική. Σε ένα χειρότερο σενάριο, δεν θα πρέπει να αποκλειστεί μια μείωση επιτοκίων ήδη στη συνεδρίαση του Ιουλίου, σαν μια κίνηση προς την ηρεμία των αγορών», τονίζει ο Μπρζέσκι. «Εν ολίγοις, ενώ τις τελευταίες εβδομάδες οι πιθανότητες ότι η ΕΚΤ θα καθυστερήσει την επόμενη μείωση των επιτοκίων για τον Δεκέμβριο έχουν σαφώς αυξηθεί, οι γαλλικές εκλογές θα μπορούσαν να ανατρέψουν πλήρως το σκηνικό και να οδηγήσουν σε περισσότερες μειώσεις επιτοκίων από ό,τι οι αγορές τιμολογούν αυτή τη στιγμή», καταλήγει ο οικονομολόγος. Και ο επικεφαλής οικονομολόγος της Oxford Economics, Ρικάρντο Αμάρο, δεν αποκλείει πως εάν τα πράγματα επιδεινωθούν, τότε η ΕΚΤ θα αναγκαστεί να κινηθεί πιο γρήγορα. Οπως επισημαίνει στην «Κ», «οι γαλλικές εκλογές θα επηρεάσουν τις προθέσεις μείωσης των επιτοκίων της ΕΚΤ εάν και εφόσον προκαλέσουν εκτεταμένη και μεγάλη διεύρυνση των spreads σε ευάλωτες χώρες της Ευρωζώνης, καθώς αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί αποτέλεσμα υπερβολικής σύσφιγξης, δεδομένης της προόδου που έχει ήδη σημειωθεί στο μέτωπο του πληθωρισμού και των υποτονικών προοπτικών ανάπτυξης. Σε αυτήν την περίπτωση, η ΕΚΤ θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο να εφαρμόσει ταχύτερη πολιτική χαλάρωσης για να αντιμετωπίσει την άνοδο του κόστους δανεισμού».
Αβεβαιότητα στις αγορές προκαλείτο παγκόσμιο εκλογικό κύμα
Η αβεβαιότητα που προκαλεί το παγκόσμιο εκλογικό κύμα, που ξεκινά αυτό το Σαββατοκύριακο με τις πρόωρες κάλπες στη Γαλλία, ενέχει τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι ειδικοί ανησυχούν για το είδος των πολιτικών που ενδέχεται να εφαρμόσουν οι νεοεκλεγείσες κυβερνήσεις σε μεγάλες οικονομίες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, όπου ο Ντόναλντ Τραμπ διεκδικεί μία ακόμη θητεία ως πρόεδρος ενόψει των εκλογών του Νοεμβρίου.
Σε πρώτο πλάνο η ανακοίνωση-σοκ του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για πρόωρες βουλευτικές εκλογές στη χώρα μετά τη συντριπτική ήττα του στις ευρωεκλογές, με τον πρώτο γύρο της ψηφοφορίας να διεξάγεται σήμερα και το ακροδεξιό, ευρωσκεπτικιστικό κόμμα της Εθνικής Συσπείρωσης της Μαρίν Λεπέν να προβλέπεται να σημειώσει σημαντικά κέρδη. Η πολιτική αβεβαιότητα σε μια χώρα του πυρήνα της Ευρωζώνης μπορεί να επηρεάσει τις προβλέψεις για την οικονομική ανάπτυξη και να προκαλέσει αστάθεια στις χρηματοπιστωτικές αγορές, επηρεάζοντας τις τιμές του δημόσιου χρέους, προειδοποίησε μεταξύ άλλων η Επιτροπή Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής (FPC) της Τράπεζας της Αγγλίας (ΒoE).
Ο μεγάλος αριθμός των εκλογών που θα διεξαχθούν φέτος προξένησε ανησυχία, καθώς περισσότερες από 80 χώρες –πάνω από τον μισό πληθυσμό του πλανήτη– οδηγούνται φέτος στις κάλπες.
Οι ανησυχίες για αποσταθεροποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και τα σενάρια για «σοκ προσφοράς» ή για «σοκ ζήτησης».
Ανάμεσά τους και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου οι πολίτες θα ψηφίσουν στις γενικές εκλογές της 4ης Ιουλίου. «Η αβεβαιότητα πολιτικής που σχετίζεται με τις επερχόμενες εκλογές παγκοσμίως έχει αυξηθεί», αναφέρει η έκθεση της τράπεζας. «Τα ερωτήματα σχετικά με την πολιτική κατεύθυνση μιας χώρας θα μπορούσαν να ενισχύσουν τους γεωπολιτικούς κινδύνους, να αυξήσουν το κόστος δανεισμού της κυβέρνησης και να οδηγήσουν σε περαιτέρω παγκόσμιο κατακερματισμό, με τρόπο που ίσως επηρεάσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα του Ηνωμένου Βασιλείου», προσθέτει.
Οι αξιωματούχοι της BoE δήλωσαν ότι θα συνεχίσουν να δοκιμάζουν την ανθεκτικότητα του τραπεζικού τομέα, αποκαλύπτοντας ότι θα θέσουν τον κλάδο απέναντι στο ενδεχόμενο δύο ξεχωριστών και «σοβαρών» οικονομικών κραδασμών. Πρώτον, ένα σενάριο «σοκ προσφοράς» –που απηχεί τις επιπτώσεις της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία– θα προκαλούσε την εκτίναξη του πληθωρισμού και των επιτοκίων στο 12% και 9%, αντίστοιχα, καθώς οι γεωπολιτικές εντάσεις διακόπτουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και αυξάνουν τις τιμές των παγκόσμιων εμπορευμάτων. Δεύτερον, ένα σενάριο «σοκ ζήτησης» –το οποίο έχει ομοιότητες με τον αντίκτυπο των lockdowns της εποχής της πανδημίας– υποθέτει ότι η ζήτηση για παγκόσμια αγαθά και υπηρεσίες μειώνεται, οδηγώντας τον πληθωρισμό και τα επιτόκια κάτω από το 0,5% για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Και στις δύο περιπτώσεις, η ανεργία προβλέπεται να κορυφωθεί στο 8,5% και η βιομηχανία ακινήτων θα δεχτεί μεγάλο πλήγμα, με τις τιμές των εμπορικών ακινήτων να μειώνονται σχεδόν κατά 50%.
Το γαλλικό οικονομικό χάος, τέλος, θα μπορούσε να τερματίσει τον «μήνα του μέλιτος» της Μελόνι στις αγορές. Τις ταραχώδεις δύο εβδομάδες από τότε που ο Μακρόν διέλυσε το κοινοβούλιο, το ασφάλιστρο κινδύνου για το ιταλικό χρέος έχει αυξηθεί σημαντικά. Αυτό σημαίνει ότι ο σκεπτικισμός της αγοράς απέναντι στην ιταλική οικονομία, με τη χρόνια χαμηλή ανάπτυξη και το μεγάλο βάρος του δημόσιου χρέους, θα μπορούσε να ανατρέψει τις ασκήσεις ισορροπίας της Μελόνι.
Με τα δεξιά και τα εθνικιστικά κόμματα να ενισχύονται στις ευρωεκλογές και να αναμένεται να κόψουν πρώτα το νήμα στη Γαλλία, οι επενδυτές βλέπουν τη συνέχιση των ευρωπαϊκών πολιτικών οικονομικής αλληλεγγύης –που ενίσχυσαν χώρες όπως η Ιταλία κατά τη διάρκεια οικονομικών σοκ– λιγότερο πιθανή στο μέλλον. Το ερώτημα είναι εάν η Mελόνι θα μπορέσει να αξιοποιήσει την υπάρχουσα καλή θέληση για να ξεπεράσει οποιαδήποτε αναταραχή – ή θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει βασικές δεσμεύσεις για φόρους και δαπάνες.
