Σε χαμηλά επίπεδα, σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη, εξακολουθούν να κινούνται οι επενδύσεις των ελληνικών επιχειρήσεων σε έρευνα και ανάπτυξη, κλάδος που αποτελεί κλειδί για την ενίσχυση της καινοτομίας και την παραγωγή νέων προϊόντων.
Μολονότι, σε απόλυτα νούμερα, οι δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα σημειώνουν διαρκώς άνοδο, φτάνοντας το 2022 στο 1,5 δισ. ευρώ από 1,24 δισ. ευρώ το 2021 και 485 εκατ. ευρώ πριν από 13 χρόνια, ήτοι το 2011, αυτές δείχνουν να υπολείπονται σημαντικά σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Μάλιστα ο μεγαλύτερος όγκος κεφαλαίων διοχετεύεται κυρίως από τις μεγάλες επιχειρήσεις, όσες δηλαδή απασχολούν περισσότερους από 250 εργαζομένους. Ωστόσο η Ελλάδα απαρτίζεται σε μεγάλο βαθμό από μικρές ή ατομικές επιχειρήσεις, των οποίων οι δαπάνες Ε&Α είναι πενιχρές. Σύμφωνα με τα οριστικά στοιχεία που δημοσίευσε χθες το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου, οι συνολικές δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης στην Ελλάδα το 2022 έσπασαν το φράγμα των 3 δισ. ευρώ, με τη συνεισφορά του ιδιωτικού τομέα να είναι καθοριστική αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 50% του συνόλου των δαπανών. Παρά την άνοδο, εάν κοιτάξει κανείς τις δαπάνες Ε&Α στον κλάδο των επιχειρήσεων ως ποσοστό του ΑΕΠ, η χώρα μας κατατάσσεται στη 19η θέση μεταξύ των 27 χωρών της Ε.Ε. Ειδικότερα, ο δείκτης «Ενταση Ε&Α» που εκφράζει τις δαπάνες Ε&Α ως ποσοστό του ΑΕΠ στις επιχειρήσεις, διαμορφώθηκε το 2022 στο 0,73% από 1,48% που είναι ο μέσος όρος των 27 χωρών της Ε.Ε.
Οι κυριότερες πηγές χρηματοδότησης της Ε&Α στον τομέα των επιχειρήσεων προέρχονται από την αξιοποίηση ιδίων κεφαλαίων σε ποσοστό 78,9%. Από το σύνολο των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα –1,5 δισ. ευρώ– το 56% (842,2 εκατ. ευρώ) προέρχεται από μεγάλες επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερους από 250 εργαζομένους, 331,1 εκατ. ευρώ προέρχονται από επιχειρήσεις με 50-249 εργαζομένους, 259,7 εκατ. ευρώ από επιχειρήσεις με 10-40 εργαζομένους, ενώ οι πολύ μικρές επιχειρήσεις –που αντιπροσωπεύουν μεγάλο ποσοστό του εγχώριου επιχειρείν– δαπάνησαν το 2022 μόλις 72,3 εκατ. ευρώ. Τα ευρήματα αυτά αποτελούν σοβαρή ένδειξη για την υστέρηση του παραγωγικού μας μοντέλου, την ώρα που η καινοτομία και οι επενδύσεις έρευνας και ανάπτυξης αποτελούν βασικό συστατικό για την παραγωγή ανταγωνιστικών προϊόντων και υπηρεσιών.
Οι κλάδοι με τη μεγαλύτερη συνεισφορά στις δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης το 2022 είναι αυτός της ενημέρωσης και επικοινωνίας, οι επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες καθώς και ο κλάδος της παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων και σκευασμάτων. Στις συνολικές δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης στην Ελλάδα συνέβαλαν, επίσης, ο τομέας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (πανεπιστήμια, ερευνητικά πανεπιστημιακά ινστιτούτα κ.λπ.), με τις δαπάνες να αγγίζουν τα 906,2 εκατ. ευρώ και ακολουθούν οι δαπάνες Ε&Α του κρατικού τομέα (641,2 εκατ. ευρώ) και αυτές του τομέα των ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων (17,2 εκατ.).
