Ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, οι απειλές του Βλαντιμίρ Πούτιν για χρήση πυρηνικών όπλων, η ένταση στη θάλασσα της Νότιας Κίνας, η προοπτική ανάδειξης ακροδεξιάς κυβέρνησης στη Γαλλία έως και το δράμα του ντιμπέιτ Μπάιντεν – Τραμπ και οι εκλογές σε Ινδία και Μεξικό, είναι τα θέματα που καταλαμβάνουν πλέον την ατζέντα των συζητήσεων στις συναντήσεις των μεγαλοεπενδυτών, καθώς η γεωπολιτική έχει επανέλθει στο προσκήνιο μαζί με τους ταυτόχρονους πολέμους. Οπως αναφέρει σχετικό δημοσίευμα των Financial Times, μεταξύ επενδυτών πολλοί έχουν αρχίσει να πιστεύουν πως δεν πρόκειται για μια παροδική έκρηξη πολιτικής αστάθειας αλλά για μια βαθύτερη στροφή του κόσμου που θα έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες στον επενδυτικό κόσμο.
Μιλώντας στη βρετανική εφημερίδα ο Αλι Ντιμπάτζ, διευθύνων σύμβουλος της αμερικανοβρετανικής επενδυτικής Janus Henderson που διαχειρίζεται περιουσιακά στοιχεία ύψους 280 δισ. δολ., επισημαίνει πως «τα τελευταία 20 με 30 χρόνια η γεωπολιτική έτεινε να εξαφανιστεί, δεν εγκυμονούσε παρά ήσσονος σημασίας κινδύνους και ήταν εύκολο να επενδύσει κανείς». Προσθέτει, όμως, πως «τώρα η κατάσταση έχει αντιστραφεί, προκύπτουν όλο και περισσότεροι γεωπολιτικοί κίνδυνοι και θα γίνεται δυσκολότερο να επενδύσει κανείς». Πράγματι τα προηγούμενα χρόνια οι επενδυτές επιστράτευαν μαθηματικούς για να τους παρουσιάσουν νέα μοντέλα επενδυτικής στρατηγικής, τώρα αναγκάζονται να καταφεύγουν στις συμβουλές πολιτικών αναλυτών. Συνήθως, οι περισσότεροι επενδυτές ξέρουν πώς να αντιμετωπίσουν διάφορους θυλάκους αστάθειας και κινδύνου, αλλά σήμερα πολλοί δηλώνουν πως οι αλλεπάλληλες κρίσεις των τελευταίων ετών ακόμη και σε παραδοσιακά σταθερές δημοκρατίες, όπως και η ανησυχητική διάρκειά τους, αποτελούν ένα είδος τρομακτικού παλιρροιακού ρεύματος.
Οι επενδυτές καταφεύγουν στις συμβουλές πολιτικών αναλυτών και στρατηγών…
Από πέρυσι η BlackRock έχει συμπεριλάβει τον «γεωπολιτικό κατακερματισμό» στον κατάλογο των σημαντικότερων τάσεων που επηρεάζουν τώρα την παγκόσμια οικονομία και τις αγορές. Τον έχει θέσει δηλαδή στην ίδια κατηγορία με τις νέες τεχνολογίες, τις διαφορετικές δημογραφικές τάσεις ανά τον κόσμο αλλά και την κλιματική αλλαγή. Επίσης η Optiver, εταιρεία διαμόρφωσης αγοράς, όταν στην αρχή της χρονιάς ανέφερε τους βασικούς κινδύνους για τις χρηματαγορές, πάνω από τους μισούς επικεντρώνονταν σε ζητήματα πολιτικής από το αποτέλεσμα των επικείμενων προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ μέχρι τη διαφαινόμενη κλιμάκωση στον πόλεμο της Ρωσίας με την Ουκρανία. Τον Φεβρουάριο σε συνέδριο επενδυτών στο οποίο παρευρέθησαν ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας Μάικλ Ντελ, ο επικεφαλής της Blackstone, Στίβεν Σβάρτζμαν και ο επικεφαλής του κρατικού επενδυτικού ταμείου της Σαουδικής Αραβίας, Γιασέρ Αλ Ρουμαγιάν, μίλησε ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, και προειδοποίησε τους επενδυτές πως είναι πλέον «αδύνατον να διαχωριστεί ο γεωπολιτικός κίνδυνος από τις επενδυτικές επιλογές».
Ενα μήνα αργότερα σε ένα άλλο συνέδριο στο Μπόκα Ράτον, παρευρέθη γνωστός ιστορικός που είχε προσκληθεί για να ενημερώσει τους συμμετέχοντες σχετικά με την «εποχή των αυξανόμενων πολιτικών αναταραχών». Και τον Μάιο σε συνέδριο του Milken Institute στο Μπέβερλι Χιλς, από τις μεγαλύτερες συνεδριάσεις διαχειριστών κεφαλαίων και των πελατών, μίλησαν στελέχη του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, σύμβουλοι Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου και του ΝΑΤΟ, ένας πρώην στρατηγός και πολλοί πρώην και νυν πολιτικοί ηγέτες.
Και πάλι, πάντως, παρά την αγωνία που φαίνεται να έχει καταλάβει τον επενδυτικό κόσμο, οι χρηματαγορές δεν δείχνουν να ανησυχούν και ιδιαιτέρως στις ΗΠΑ. Αυτό τουλάχιστον προδίδουν τα μεγέθη: η τιμή του πετρελαίου Brent είναι σήμερα χαμηλότερη από εκείνη πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Οι χρηματιστηριακοί δείκτες έχουν εκτοξευθεί σε επίπεδα ρεκόρ σε όλον τον ανεπτυγμένο κόσμο. Επιπλέον, όσοι επενδύουν σε κρατικά ομόλογα έχουν κωφεύσει πλήρως στις επανειλημμένες προειδοποιήσεις για τους κινδύνους από το διαρκώς αυξανόμενο χρέος των ΗΠΑ. Αυτή η διάσταση ανάμεσα στην πολιτική πραγματικότητα και τη στάση των αγορών θέτει σημαντικά ερωτήματα. Οπως τονίζουν οι Financial Times, αν πράγματι ανησυχούν τόσο πολύ οι επενδυτές για τους γεωπολιτικούς κινδύνους, θα πρέπει να αναρωτηθούν περί του ποιος είναι ο κατάλληλος τρόπος να προσαρμόσουν τη στρατηγική τους.
