Επιπλέον 4 δισ. ευρώ θα μπορούσε να εισπράξει ο ΕΦΚΑ από μεγαλοοφειλέτες καθώς και από οφειλές που αυξάνονται δυσανάλογα εξαιτίας των πολύ υψηλών πρόσθετων τελών και προσαυξήσεων, αν υπήρχε ο κατάλληλος μηχανισμός. Ηδη, το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ), μέσω ρυθμίσεων αλλά και αναγκαστικών μέτρων είσπραξης και το περιορισμένο προσωπικό που διαθέτει, «μαζεύει» ετησίως περί το 1 με 1,5 δισ. ευρώ.
Βέβαια, και παρότι το τελευταίο διάστημα οι κύριες οφειλές μειώνονται, τα συνολικά χρέη αυξάνονται έχοντας πλέον φτάσει στα 47,88 δισ. ευρώ, γεγονός που προβληματίζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Για τον λόγο αυτό, εξετάζονται διάφορα σενάρια, όπως για παράδειγμα η δημιουργία ενός ενιαίου «Τειρεσία» για τις οφειλές προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, καθώς σήμερα, ο ΕΦΚΑ και το ΚΕΑΟ λειτουργούν στα… τυφλά. Δεν γνωρίζουν την οικονομική συμπεριφορά των οφειλετών, σε βάθος χρόνου (2 ετών ή και περισσότερο), ούτε έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις και τις συμπεριφορές πληρωμών προς όλες τις οντότητες του δημόσιου τομέα, με σκοπό την παραγωγή πιστοληπτικής βαθμολόγησης για φυσικά και νομικά πρόσωπα. Επίσης, δεν μπορούν αυτόματα να ανταλλάσσουν πληροφορίες και βαθμολογίες με άλλους φορείς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας.
Στο τραπέζι των συζητήσεων βρίσκεται ακόμη και η συνεργασία του ΕΦΚΑ – ΚΕΑΟ με ιδιώτες, προκειμένου να υπάρξει στοχευμένη παρέμβαση σε ομάδες οφειλετών που κατά κύριο λόγο θα μπορούσαν να πληρώσουν.
Τα πρόσθετα τέλη
Οπως εξηγούν στην «Κ» στελέχη του Φορέα, σήμερα δεν υπάρχει καμία δυνατότητα ευελιξίας, προκειμένου, για παράδειγμα, να εξοφληθούν, αρχικά τουλάχιστον, οι κύριες οφειλές και αφού αυτό συμβεί, να υπάρξει ένας γενναίος διακανονισμός για τα πρόσθετα τέλη. Τα οποία, καθ’ ομολογίαν είναι πάρα πολύ υψηλά. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα συνολικά 47,88 δισ. ευρώ των οφειλών προς το ΚΕΑΟ, τα 29,4 δισ. αντιστοιχούν στην πραγματική οφειλή. Τα υπόλοιπα 18,47 δισ. ευρώ αντιστοιχούν σε προσαυξήσεις λόγω των πρόσθετων τελών. Να σημειωθεί ότι, αν το αρχικό χρέος δεν εξοφλείται ή δεν ρυθμίζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα πρόσθετα τέλη διογκώνονται και μπορεί ακόμη και να ξεπεράσουν την κύρια οφειλή και να συνεχίσουν να αυξάνονται γιατί δεν υπάρχει «πλαφόν». Από τα στοιχεία που υπάρχουν στο ΚΕΑΟ και στον ΕΦΚΑ, προκύπτει ότι υπάρχουν 6.051 οφειλέτες που τα πρόσθετα τέλη των οφειλών τους ξεπερνούν την κύρια οφειλή. Σημειώνεται ότι οι αρρύθμιστες οφειλές επιβαρύνονται με ετήσιο επιτόκιο 8,5%, χωρίς κάποιο όριο.
Υπάρχουν, βέβαια, και περίπου 12 δισ. ευρώ του χαρτοφυλακίου του ΚΕΑΟ (κύρια οφειλή και πρόσθετα τέλη) που αποτελούν τα λεγόμενα «ανεπίδεκτα είσπραξης χρέη». Πρόκειται για οφειλές που έχουν δημιουργηθεί από φυσικά και νομικά πρόσωπα και δεν φαίνεται καμία πιθανότατα είσπραξης ή, για την ακρίβεια, η πιθανότητα είσπραξης είναι εξαιρετικά χαμηλή. Μάλιστα, για την εκτίμηση του συγκεκριμένου ποσού από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΚΕΑΟ, έχουν ληφθεί υπόψη κριτήρια από τη βάση δεδομένων του Κέντρου, όπως ότι:
• Η κατάσταση της επιχείρησης είναι σε status «πτώχευση», «οριστική διακοπή» «διακοπή απασχόλησης», «ειδική εκκαθάριση», «εκκαθάριση», «προβληματική» ή «ανενεργή».
• Πρόκειται για ατομικές επιχειρήσεις που έχουν θανόντα υπεύθυνο.
• Στα μητρώα ασφαλισμένων ο υπεύθυνος εμφανίζεται ως θανών.
• Στα εργοδοτικά μητρώα, δεν έχει γίνει υποβολή Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων (ΑΠΔ) από το 2015 και μετά, και συγχρόνως δεν υπάρχει είσπραξη από την έναρξη λειτουργίας του ΚΕΑΟ (είτε από πληρωμή του οφειλέτη είτε από αναγκαστικά μέτρα είσπραξης).
«Βροχή» από ειδοποιητήρια
Οι υπηρεσίες του ΚΕΑΟ, με τον υπάρχοντα ελλιπή μηχανισμό που διαθέτουν, επικεντρώνονται το τελευταίο διάστημα στην αποτροπή δημιουργίας νέων οφειλών. Για τον λόγο αυτό, αποστέλλουν συνεχώς ατομικές ειδοποιήσεις για ληξιπρόθεσμες οφειλές, με στόχο να ενημερώνεται ο ασφαλισμένος ότι έχει δημιουργήσει χρέη προς την κοινωνική ασφάλιση, που πρέπει να ρυθμίσει ή να εξοφλήσει άμεσα. Στο α΄ τρίμηνο του 2024 εστάλησαν 23.275 τέτοιες ειδοποιήσεις. Μάλιστα, εάν ο οφειλέτης δεν ανταποκριθεί εντός 20 ημερών από την ημερομηνία που έλαβε το ατομικό ειδοποιητήριο, με εξόφληση ή διακανονισμό της οφειλής του, τότε ξεκινούν τα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης (π.χ. κατασχέσεις ποσών από τραπεζικούς λογαριασμούς). Εφόσον, δε, διαπιστώνουν ότι ο οφειλέτης δημιουργεί χρέος κατ’ εξακολούθηση, ενεργοποιούν τον σχετικό ελεγκτικό μηχανισμό, στέλνοντας ανάλογη ενημέρωση στα κατά τόπους Περιφερειακά Κέντρα του ΕΦΚΑ (ΠΕΚΑ). Εκεί, καταλογίζονται οι μη καταβαλλόμενες ασφαλιστικές εισφορές στους πράγματι ωφελούμενους από παράνομη δραστηριότητα, κατά προτεραιότητα.
Στο τραπέζι και η δημιουργία ενός ενιαίου «Τειρεσία» για τις οφειλές προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία.
Εκτός βέβαια από τους νέους οφειλέτες και αυτούς που εκ των πραγμάτων έχουν μικρές οφειλές, έως 15.000 ευρώ, και οι οποίοι είναι πάνω από 1,6 εκατ. φυσικά και νομικά πρόσωπα ή 74,4% του συνόλου με συνολικό χρέος 6,6 δισ. ευρώ, υπάρχουν και περίπου 550.000 οφειλέτες με χρέη από 15.000 έως 150.000 ευρώ. Σε αυτή την ομάδα φαίνεται βάσει των αρχικών σχεδιασμών, πως θα μπορούσε να επικεντρωθεί η συνεργασία του ΕΦΚΑ με ιδιώτες, κατά τα πρότυπα της ΔΕΗ.
Υπάρχουν φυσικά και αυτοί με συνολική οφειλή άνω των 150.000 ευρώ, οι οποίοι υπολογίζονται σε 35.616 (φυσικά/νομικά πρόσωπα). Από αυτούς μόνο 136 οφειλέτες ρυθμίζουν επανειλημμένως τις οφειλές τους τα τελευταία δύο χρόνια, ενώ μόλις 4 στους 10 από αυτούς (λίγο παραπάνω από 14.000 ή 39,56%) είναι ενεργοί οφειλέτες. Τα ονόματα των μεγαλοοφειλετών αναμένεται να δημοσιευθούν και φέτος, στις 15 Ιουλίου, χωρίς πάντως αυτού του τύπου «δημόσια διαπόμπευση» να φέρει κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα στα ταμεία του ΕΦΚΑ…
