Ονειρο θερινής νυκτός είναι φέτος οι διακοπές για μεγάλη μερίδα Ελλήνων, καθώς οι υψηλές τιμές στις υπηρεσίες αλλά και στα πακέτα διακοπών καθιστούν για κάποιους σχεδόν απαγορευτικό τον προγραμματισμό ταξιδιών αναψυχής ακόμη και σε κοντινούς και σχετικά πιο οικονομικούς προορισμούς. Tο κόστος παραμένει μεγάλο για τα ελληνικά νοικοκυριά, πολλά εκ των οποίων περικόπτουν τις δαπάνες, όχι μόνο αυτές που είναι συνδεδεμένες με τις διακοπές και τα ταξίδια, αλλά και όσες αφορούν αγορές για βασικά είδη, όπως τα τρόφιμα.
Αυτό αποτυπώνει έρευνα του ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών), σύμφωνα με την οποία 1 στους 2 καταναλωτές δηλώνει ότι δεν θα κάνει φέτος διακοπές. Η ίδια έρευνα αποτυπώνει και άλλη μία τάση: τον περιορισμό των διακοπών. Το 32% δηλώνει ότι θα κάνει μεν διακοπές, αλλά αυτές θα είναι λιγότερες ημέρες.
Τις ανατιμήσεις σε κατηγορίες υπηρεσιών και προϊόντων άμεσα συνδεδεμένων με τις καλοκαιρινές αποδράσεις των Ελλήνων ταξιδιωτών αποτυπώνουν και στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που καταγράφουν την πορεία του πληθωρισμού τον Ιούνιο 2024. Ενδεικτικά, τον Ιούνιο του 2024 σε σύγκριση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα καταγράφονται αυξήσεις 19,7% στα αεροπορικά εισιτήρια, ενώ το πακέτο διακοπών εμφανίζεται πιο ακριβό κατά 12,7%. Σε ό,τι αφορά τα ξενοδοχεία, οι τιμές είναι υψηλότερες κατά 12% σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ στο επίκεντρο των ανατιμήσεων εξακολουθούν να βρίσκονται και τα τρόφιμα, και κυρίως το ελαιόλαδο, οι τιμές του οποίου σε σύγκριση με τον περυσινό Ιούνιο αυξήθηκαν κατά σχεδόν 55%. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι τιμές στην κατηγορία «εστιατόρια – ζαχαροπλαστεία – καφενεία – κυλικεία» σημείωσαν άνοδο 5,1%.
Οπως προκύπτει από στοιχεία του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ), αν και οι αυξήσεις των τιμών στα εισιτήρια είναι μηδενική σε σύγκριση με πέρυσι και πρόπερσι, το κόστος είναι μεγάλο για μια ελληνική οικογένεια και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και απλησίαστο.
Σε έρευνα του ΙΕΛΚΑ το 50% δηλώνει ότι φέτος δεν θα κάνει καθόλου διακοπές και το 32% ότι θα πάει λιγότερες ημέρες σε σχέση με πέρυσι.
Ενας μισθός σε εισιτήρια
Είναι χαρακτηριστικό ότι για να πάει μια τετραμελής οικογένεια με ένα Ι.Χ. από τον Πειραιά στη Ρόδο με επιστροφή (χωρίς καμπίνα) χρειάζεται συνολικά 845 ευρώ. Για την ίδια οικογένεια το κόστος μετάβασης από τον Πειραιά στην Κω με συμβατικό πλοίο αγγίζει τα 382,5 ευρώ, ενώ εάν υπολογιστεί και το κόστος επιστροφής, το συνολικό ποσό ανέρχεται στα 765 ευρώ (οικονομική θέση), ξεπερνάει δηλαδή τον καθαρό κατώτατο μισθό στην Ελλάδα. Αντίστοιχα υψηλά ή και υψηλότερα, ανάλογα με το πόσο νωρίς έχει γίνει η κράτηση, διαμορφώνεται και το κόστος μεταφοράς με αεροπλάνο για μια τετραμελή οικογένεια.
Σε ό,τι αφορά τη διαμονή, με βάση ενδεικτικές τιμές σε διάφορες πλατφόρμες κρατήσεων (Booking, Trivago), μια τετραμελής οικογένεια θα χρειαστεί για ένα τετράκλινο κατάλυμα αξιοπρεπών προδιαγραφών σε νησιά των Κυκλάδων ή των Δωδεκανήσων κατ’ ελάχιστον μεταξύ 250 και 300 ευρώ την ημέρα. Ετσι, το κόστος διαμονής μιας οικογένειας για πέντε ημέρες σε νησί φθάνει ή και υπερβαίνει τα 1.250 ευρώ. Συνολικά δηλαδή θα χρειαστεί να διαθέσει πάνω από 2.000 ευρώ για τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια και τη διαμονή. Παραμένει βέβαια αυτονόητο πως απαιτείται επιπλέον κόστος για τα καθημερινά έξοδα και τη σίτιση.
Το μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα λόγω των ανατιμήσεων, σε συνδυασμό και με τα αυξημένα κόστη σε εισιτήρια και διαμονή, αποτελεί τον βασικό λόγο για τον οποίο τα ελληνικά νοικοκυριά κόβουν δαπάνες για τις καλοκαιρινές διακοπές τους. Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΕΛΚΑ που πραγματοποιήθηκε την εβδομάδα 23-29 Ιουνίου 2024, πάνω από 4 στους 10 δηλώνουν πως οι δαπάνες τους για διακοπές σε σύγκριση με πέρυσι θα είναι μειωμένες πάνω από 50%, ενώ συνολικά 6 στους 10 συμφωνούν πως θα τις μειώσουν. Οι λόγοι είναι το αυξημένο κόστος εισιτηρίων (50%), το αυξημένο κόστος διαμονής (48%), το αυξημένο κόστος καυσίμων (37%), καθώς και το κόστος εστίασης (33%).
Περικοπές σε τρόφιμα
Αρκετοί καταναλωτές προχωρούν και φέτος σε περικοπές όχι μόνο σε βασικές υπηρεσίες αλλά και σε βασικά είδη, όπως τα τρόφιμα. Ετσι, το 71% των καταναλωτών (από 75% το 2023) που συμμετείχαν στην έρευνα δηλώνει ότι έχει ακυρώσει δαπάνες διασκέδασης, όπως η εστίαση, οι διακοπές, τα ταξίδια κ.ά. Ωστόσο, πέρα από αυτές τις δαπάνες –που για ειδικότερα για τα χαμηλά εισοδήματα θεωρούνται ακόμη και πολυτέλεια– το 55% (από 54% το 2023) δηλώνει ότι έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και ειδών παντοπωλείου. Τέλος, 1 στους 2 δηλώνει ότι έχει αναβάλει εργασίες συντήρησης ή και επισκευής (π.χ. στο σπίτι ή στο αυτοκίνητο), ενώ το 27% (από 32% το 2023) έχει αναβάλει την πληρωμή των λογαριασμών του ή έχει προχωρήσει σε στάση πληρωμών. Οπως και πέρυσι έτσι και φέτος σχεδόν 3 στους 10 Ελληνες στρέφονται στις αποταμιεύσεις τους για τις αγορές τους, ενώ για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις καθημερινές υποχρεώσεις τους δεν είναι λίγοι όσοι κάνουν και δεύτερη δουλειά. Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΕΛΚΑ, το 16% (έναντι 17% το 2024) δηλώνει ότι έχει αυξήσει τον χρόνο εργασίας του ή έχει βρει δεύτερη εργασία προκειμένου να καταφέρει να αυξήσει το εισόδημά του. Τέλος, η χρηματική δαπάνη εξακολουθεί –αν και σε μειωμένο ποσοστό– να αποτελεί βασικό κριτήριο επιλογής όταν ψωνίζουν τρόφιμα οι καταναλωτές, με την ποιότητα να έπεται.
