Η ΛΑΡΚΟ τέθηκε σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης στις αρχές του 2020 ενώ είχε φθάσει προ πολλού σε οικονομικό αδιέξοδο, τονίζει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Είχε συσσωρεύσει ζημίες πολλών εκατ. ευρώ, ενώ χρωστούσε πάνω από 600 εκατ. προς τρίτους (προμηθευτές, εργολάβους, τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία). Το μεγαλύτερο μέρος του χρέους αυτού (350 εκατ. ευρώ) είναι προς τη ΔΕΗ.
Επίσης, το ελληνικό Δημόσιο έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για παράνομες κρατικές ενισχύσεις προς την εταιρεία. Πιο συγκεκριμένα, σε συνέχεια της απόφασης του Δικαστηρίου της Ε.Ε. της 20ής Ιανουαρίου 2022, επιβλήθηκε στην Ελληνική Δημοκρατία η καταβολή κατ’ αποκοπήν ποσού ύψους 5,5 εκατ. ευρώ και επιπλέον χρηματική ποινή ύψους 4,368 εκατ. ευρώ ανά εξάμηνο καθυστέρησης, η οποία καταβάλλεται έως σήμερα.
Επιπλέον, η ΛΑΡΚΟ έχει στην πλάτη της περιβαλλοντικά πρόστιμα 50 εκατ. ευρώ και είναι υπεύθυνη για σοβαρή ατμοσφαιρική ρύπανση της ευρύτερης περιοχής, καθώς και για την επιβάρυνση του Ευβοϊκού Κόλπου, όπου εναποτίθενται κάθε χρόνο χιλιάδες τόνοι σκουριάς.
Το μισθολογικό κόστος
Σε μια εταιρεία βαθύτατα προβληματική το μέσο ετήσιο μισθολογικό κόστος προσέγγιζε, το 2020, τις 44.000 ευρώ ανά εργαζόμενο, ενώ για τους πιο υψηλόμισθους (με πολλά χρόνια προϋπηρεσίας) ξεπερνούσε τις 73.000 ευρώ.
Η κυβέρνηση θέτοντας τη ΛΑΡΚΟ σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης προχώρησε, στις αρχές του 2020, στη μείωση του μισθολογικού κόστους κατά 25% μεσοσταθμικά. Οι περικοπές επηρέασαν κατά κύριο λόγο τους παλαιούς και περισσότερο υψηλόμισθους εργαζομένους των 2.000-3.000 ευρώ και άνω, ενώ οι αποδοχές των νέων και των χαμηλόμισθων παρέμειναν αμετάβλητες.
Αφού τέθηκε η ΛΑΡΚΟ σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης προκηρύχθηκαν οι διαγωνισμοί για την πώληση των περιουσιακών στοιχείων της. Ωστόσο το ενδιαφέρον επενδυτών δεν ήταν τόσο ισχυρό όσο ορισμένοι φαντάζονταν και οι διαγωνισμοί αντιμετώπισαν και εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα. Αναλυτικότερα:
Ο διαγωνισμός που διεξήγαγε το ΤΑΙΠΕΔ για λογαριασμό του ειδικού διαχειριστή σχετικά με τη μίσθωση του εργοστασίου και μεταλλευτικών δικαιωμάτων ιδιοκτησίας ελληνικού Δημοσίου έλαβε την έγκριση του Ελεγκτικού Συνεδρίου το καλοκαίρι του 2023. Κατά το ίδιο διάστημα διενεργήθηκε και ολοκληρώθηκε από τον ειδικό διαχειριστή ο διαγωνισμός που αφορούσε την πώληση περιουσιακών στοιχείων (μεταλλείων) ιδιοκτησίας ΛΑΡΚΟ.
Και στους δύο διαγωνισμούς ανακηρύχθηκε το ίδιο επενδυτικό σχήμα προτιμητέος επενδυτής.
Κατά τον δεύτερο διαγωνισμό ασκήθηκε και εκκρεμεί προσφυγή άλλου συμμετέχοντος στον διαγωνισμό, ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας. Στόχος της κυβέρνησης είναι να αρθούν τα ανωτέρω εμπόδια και να ολοκληρωθεί επιτυχώς η μεταβίβαση στον πλειοδότη των στοιχείων του πρώτου διαγωνισμού (για τη μίσθωση του εργοστασίου και των μεταλλευτικών δικαιωμάτων).
Σε περίπτωση που υπάρξει διαφορετική απόφαση του ΣτΕ ή ο πλειοδότης αποσύρει την προσφορά του, τότε θα απαιτηθεί εκ νέου διαγωνισμός, με σημαντική καθυστέρηση της διαδικασίας μεταβίβασης.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμη κι αν αρθούν τα ανωτέρω εμπόδια, εκτιμάται ότι απαιτείται σημαντικός χρόνος μετά τη μεταβίβαση μέχρι την επανεκκίνηση της παραγωγικής λειτουργίας του συγκροτήματος ΛΑΡΚΟ, κυρίως λόγω των μεγάλων επενδύσεων που θα πρέπει να προηγηθούν.
Από το 2020 η μισθοδοσία των εργαζομένων καλύπτεται από το Δημόσιο, με δαπάνη που έχει ξεπεράσει τα 120 εκατ. ευρώ.
Από την ημερομηνία που η ΛΑΡΚΟ τέθηκε σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης (από το 2020) η μισθοδοσία των εργαζομένων καλύπτεται από το Δημόσιο, με δαπάνη που έχει ξεπεράσει μέχρι στιγμής τα 120 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, καθώς τα προβλήματα συνεχίζονταν αδιάπτωτα και ουσιαστικά η επιχείρηση από το καλοκαίρι του 2022 δεν είχε παραγωγή, η κυβέρνηση τότε πήρε τις ακόλουθες αποφάσεις:
Οι συμβάσεις των εργαζομένων καταγγέλθηκαν και οι εργαζόμενοι έλαβαν αποζημιώσεις απόλυσης συνολικού ύψους 24 εκατ. ευρώ από το αποθεματικό του κρατικού προϋπολογισμού.
Στη συνέχεια κατά το διάστημα από 28/7/2022 έως 10/4/2024 ο ειδικός διαχειριστής συνήψε μαζί τους επτά συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
Καθώς η προβληματική αυτή κατάσταση συνεχιζόταν, χωρίς άμεση προοπτική επαναλειτουργίας, η κυβέρνηση στις αρχές Απριλίου ανακοίνωσε τον τερματισμό αυτού του καθεστώτος και την υιοθέτηση ενός συστήματος μεταβατικής κάλυψης των εργαζομένων. Τότε δόθηκε και επιπλέον τελευταία παράταση έως 12/5/2024, ώστε να έχουν εύλογο χρόνο ειδοποίησης οι εργαζόμενοι, στους οποίους στη συνέχεια δίνεται η δυνατότητα να ενταχθούν στο πρόγραμμα απασχόλησης της ΔΥΠΑ.
Επειτα, με προσωρινή διαταγή του αρμόδιου δικαστηρίου, μέχρι την εκδίκαση των ασφαλιστικών μέτρων, οι εργαζόμενοι συνέχισαν να πληρώνονται έως και τα μέσα Ιουλίου.
Πριν από λίγες ημέρες όμως το δικαστήριο που εξέτασε τα ασφαλιστικά μέτρα απέρριψε τις προσφυγές των σωματείων των εργαζομένων εναντίον των μέτρων στήριξης της κυβέρνησης και τώρα τα μέτρα αυτά πρέπει να εφαρμοστούν.
Προγράμματα απασχόλησης
Η κυβέρνηση τον Μάρτιο του 2024 ανακοίνωσε πρόσθετα μέτρα μεταβατικής κάλυψης των εργαζομένων με βάση αντίστοιχα μέτρα που είχαν ληφθεί σε άλλες επιχειρήσεις (π.χ. Ναυπηγεία Σκαραμαγκά). Συγκεκριμένα καταρτίστηκε πρόγραμμα απασχόλησης από τη ΔΥΠΑ σε δημόσιους φορείς, με τα εξής χαρακτηριστικά:
1. Το πρόγραμμα θα έχει διάρκεια έως δύο έτη για όσους είναι έως 55 ετών και έως επτά έτη για όσους είναι 55 ετών και άνω, με ακαθάριστη μηνιαία αμοιβή 1.210 ευρώ μεικτά ή 1.000 ευρώ καθαρά. Οι φορείς υποδοχής περιλαμβάνουν περιφέρειες, δήμους, Κέντρα Υγείας, τη ΔΥΠΑ και τον e-ΕΦΚΑ, σε περιοχές κατά το δυνατόν πλησίον των κατοικιών των εργαζομένων.
2. Στόχος του προγράμματος για τους εργαζομένους 55 ετών και άνω είναι η συμπλήρωση των αναγκαίων προϋποθέσεων για συνταξιοδότηση. Οι εργαζόμενοι αυτοί (έως 320 εργαζόμενοι) μπορούν να απασχοληθούν μέχρι και 7 έτη, ώστε να εξασφαλιστούν μέχρι και τη συνταξιοδότησή τους με μηνιαίο μισθό 1.201 μεικτά ή 1.000 ευρώ καθαρά (συνολικό εκτιμώμενο κόστος υποπρογράμματος 40,4 εκατ. ευρώ), στους ακόλουθους φορείς υποδοχής: Δήμος Αλιάρτου, Δήμος Θηβαίων, Δήμος Λεβαδέων, Δήμος Ορχομενού, Δήμος Χαλκιδέων, Δήμος Κύμης – Αλιβερίου, Δήμος Διρφύων – Μεσσαπίων, Δήμος Μαντουδίου – Λίμνης – Αγίας Αννας, Δήμος Καστοριάς, Δήμος Σερβίων – Βελβεντού, Δήμος Λοκρών, Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, Περιφέρεια Αττικής, Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας.
3. Αντίστοιχα, στόχος του προγράμματος για τους εργαζομένους κάτω των 55 ετών είναι η μεταβατική τους κάλυψη μέχρι να βρουν απασχόληση μέσω του νέου επενδυτή της ΛΑΡΚΟ ή αλλού. Οι εργαζόμενοι αυτοί (έως 536 εργαζόμενοι) μπορούν να απασχοληθούν μέχρι και 2 έτη (12 μήνες, με δυνατότητα επέκτασης για άλλους 12 μήνες, ύστερα από αίτηση που υποβάλλει ο φορέας υποδοχής), με μηνιαίο μισθό 1.201 μεικτά ή 1.000 ευρώ καθαρά (συνολικό εκτιμώμενο κόστος υποπρογράμματος 19,5 εκατ. ευρώ) σε φορείς του δημόσιου τομέα.
Υπογραμμίζεται ότι για τα προγράμματα αυτά η ΔΥΠΑ έχει ήδη δημοσιεύσει δημόσια πρόσκληση στις 11/6/2024, όπου καλούνται οι ωφελούμενοι να υποβάλουν την αίτησή τους, καθώς και οι φορείς υποδοχής να δηλώσουν τον αριθμό των θέσεων που επιθυμούν.
