Η αδυναμία των επενδύσεων να αποκτήσουν δυναμική, η οποία έχει «ρίζες» στη δεκαετή κρίση της Ελλάδας, έχει «εγκλωβίσει» την ελληνική οικονομία σε χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, επισημαίνει η Τράπεζα Πειραιώς. Ετσι, παρά το γεγονός ότι υπεραποδίδει σε σχέση με την Ευρωζώνη και παρά τη σημαντική βελτίωση του οικονομικού κλίματος και της επιστροφής της χώρας στην «κανονικότητα», η ανάπτυξη αντί να ακολουθεί ανοδική τάση, αργά αλλά σταθερά υποχωρεί, συγκλίνοντας προς τα επίπεδα του 2%, δηλαδή πολύ κοντά στην τάση της ύστερης μνημονιακής περιόδου του 2017-2019.
Η οικονομία έπειτα από μια παρατεταμένη και βαθιά ύφεση έχει δεχθεί τέτοιο πλήγμα που αδυνατεί να επανέλθει.
Ειδικότερα, όπως εξηγεί η διεύθυνση οικονομικής έρευνας και επενδυτικής στρατηγικής της Τράπεζας Πειραιώς και ο επικεφαλής οικονομολόγος της, Ηλίας Λεκκός, οι χαμηλές πτήσεις της οικονομίας οφείλονται στο φαινόμενο της «οικονομικής υστέρησης», σύμφωνα με το οποίο η οικονομία έπειτα από μια παρατεταμένη και βαθιά ύφεση έχει δεχθεί τέτοιο πλήγμα που αδυνατεί να επανέλθει. Αυτό συνήθως εκδηλώνεται από την πλευρά του εργατικού δυναμικού, το οποίο μετά το πέρας μιας παρατεταμένης κρίσης είτε αρνείται είτε αδυνατεί να επιστρέψει στην αγορά εργασίας. Στην περίπτωση της Ελλάδας, ωστόσο, η υστέρηση αυτή εκδηλώνεται μέσω της επενδυτικής άπνοιας: η κρίση της χώρας είχε ως αποτέλεσμα την κατάρρευση της εσωτερικής ζήτησης και τη διαμόρφωση αρνητικού παραγωγικού κενού, με τις νέες επενδύσεις (ως % του ΑΕΠ) να υποχωρούν σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα και τις καθαρές επενδύσεις (δηλαδή με την αφαίρεση των αποσβέσεων) να είναι αρνητικές.
Ομως, όπως επισημαίνεται, η πρόσφατη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας έχει συμβάλει καθοριστικά στη μεταβολή του αρνητικού αυτού σκηνικού. Πιο συγκεκριμένα, το τελευταίο διάστημα καταγράφεται μια θεαματική αύξηση της παραγωγικότητας του υφιστάμενου κεφαλαιουχικού εξοπλισμού, ενώ ταυτόχρονα η μεικτή κερδοφορία των επιχειρήσεων έχει ανακάμψει από τα χαμηλά επίπεδα των 20 δισ. ευρώ στα 35 δισ. ευρώ. Επίσης, σημαντική εξέλιξη αποτελεί η αύξηση του βαθμού χρησιμοποίησης του παραγωγικού εξοπλισμού σε μεταποίηση και υπηρεσίες, αλλά και του συνόλου της ελληνικής οικονομίας. Επιπλέον, πολύ σημαντικός παράγοντας είναι η βελτίωση των συνθηκών χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας, καθώς οι Ξένες Αμεσες Επενδύσεις έχουν αυξηθεί σημαντικά και τα διαθέσιμα ευρωπαϊκά κονδύλια πλέον προσεγγίζουν τα 80 δισ. ευρώ. Ολα αυτά έχουν άμεσο αντίκτυπο στην πρόσβαση των επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση και τραπεζικό δανεισμό, το οποίο αντανακλάται και στις πεποιθήσεις του ίδιου του επιχειρηματικού κόσμου.
Το… παράδοξο είναι ότι παρά το γεγονός ότι η επικράτηση ενός μοντέλου οικονομικής ανάκαμψης βασισμένο στις επενδύσεις θεωρείται μονόδρομος για την ελληνική οικονομία, η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων θεωρεί ότι είτε έχουν προβεί σε επαρκή επίπεδα επενδύσεων (68%) ή ακόμη χειρότερα έχουν υπερεπενδύσει (14%). Μόνο το 17% θεωρεί ότι έχει επενδύσει πολύ λίγο. Το εάν αυτή η αμυντική στάση είναι αποτέλεσμα της οικονομικής υστέρησης, όπου η παρατεταμένη κρίση έχει καταπνίξει τα «αγελαία ένστικτα» του επιχειρηματικού κόσμου, όπως εκτιμά η Τράπεζα Πειραιώς, ή είναι, αντίθετα, μια σωστή εκτίμηση από πλευράς επιχειρήσεων των πραγματικών αναπτυξιακών δυνατοτήτων της ελληνικής οικονομίας, είναι κάτι πολύ δύσκολο να απαντηθεί με βεβαιότητα, τονίζει η ανάλυση.
Σε κάθε περίπτωση, καταλήγει η Τράπεζα Πειραιώς, η οικονομική υστέρηση έχει οδηγήσει στην υποβάθμιση των ρυθμών αύξησης του ΑΕΠ, από έναν μέσο ρυθμό 2,5% –τον οποίο η ίδια προέβλεπε ότι θα επιτύγχανε η ελληνική οικονομία (τη δεκαετία 2024 -2033)– σε 2% και του μέσου λόγου επενδύσεων προς ΑΕΠ από 19% σε 17%.
