Η απόφαση για τη συγκρότηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου προ 80 ετών στο Μπρέτον Γουντς σηματοδότησε περισσότερο μια κίνηση αποφασιστικότητας παρά αισιοδοξίας. Εκτοτε ο κόσμος έχει γνωρίσει αξιοσημείωτη πρόοδο και το ΔΝΤ έχει παίξει πολύτιμο ρόλο, αλλά πλέον είναι αναμφισβήτητα πιο απαιτητικός από οποιαδήποτε άλλη στιγμή από την ίδρυσή του. Σε άρθρο στο Finance & Development το 2019 για την 75η επέτειο του ΔΝΤ, σημείωσα οκτώ κρίσιμα χαρακτηριστικά αυτού του μεταβαλλόμενου κόσμου: την τεράστια μετατόπιση της οικονομικής και πολιτικής ισχύος από τις χώρες υψηλού εισοδήματος προς τις αναδυόμενες οικονομίες και ειδικά την Κίνα, τον ανταγωνισμό ΗΠΑ – Κίνας, την ενίσχυση της λαϊκιστικής πολιτικής, την αντίδραση κατά της παγκοσμιοποίησης, τις νέες μετασχηματιστικές τεχνολογίες, ειδικά το Διαδίκτυο, και πιο πρόσφατα την τεχνητή νοημοσύνη, την αύξηση του δημοσίου χρέους, τη μακρά περίοδο με τις εξαιρετικά χαλαρές νομισματικές πολιτικές και τον χαμηλό πληθωρισμό και, τέλος, την κλιματική αλλαγή.
Στα πέντε χρόνια από τότε ο κόσμος υπέστη πολλά σοκ, κυρίως την πανδημία, τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και τον πόλεμο Ισραήλ – Χαμάς. Οι ρωγμές στο οικοδόμημα της παγκόσμιας συνεργασίας βαθαίνουν. Η ατζέντα για την καλύτερη λειτουργία του ΔΝΤ και εν γένει των διεθνών χρηματοπιστωτικών οργανισμών έχει τέσσερις βασικούς πυλώνες. Πρώτον, πρέπει να βελτιωθεί ριζικά η αντιμετώπιση του μη εξυπηρετούμενου υπερδανεισμού. Οι φτωχές χώρες δεν μπορούν να διαχειριστούν τους κινδύνους που δημιουργούνται από τα υψηλότερα επιτόκια στις χώρες υψηλού εισοδήματος. Οπως ορθώς υποστήριξε η Αν Κρούγκερ, τότε πρώτη αναπληρώτρια διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΝΤ το 2002, ο κόσμος χρειάζεται ένα μηχανισμό αναδιάρθρωσης του δημοσίου χρέους.
Δεύτερον, απαιτούνται πολύ περισσότεροι πόροι. Μόνο τότε μπορούν το ΔΝΤ και άλλα συναφή ιδρύματα να δώσουν την απελπιστικά αναγκαία θωράκιση έναντι των κραδασμών, καθώς και να παίξουν τον ουσιαστικό ρόλο τους στη χρηματοδότηση της ανάπτυξης και στην παροχή βασικών δημόσιων αγαθών. Τρίτον, οι συμμετοχές με δικαίωμα ψήφου πρέπει να αντικατοπτρίζουν την κλίμακα των αλλαγών στην ισορροπία της παγκόσμιας οικονομικής επιρροής. Σήμερα, το μερίδιο της Ιαπωνίας στο ΔΝΤ είναι μεγαλύτερο από της Κίνας και του Ηνωμένου Βασιλείου μεγαλύτερο από της Ινδίας. Τέλος, το παλαιό έθιμο ενός Ευρωπαίου επικεφαλής του ΔΝΤ και ενός Αμερικανού της Παγκόσμιας Τράπεζας πρέπει να αντικατασταθεί από την αναζήτηση του καλύτερου δυνατού υποψηφίου από οπουδήποτε στον κόσμο.
* Ο κ. Mάρτιν Γουλφ είναι επικεφαλής οικονομικός σχολιαστής των Financial Times. Το άρθρο δημοσιεύεται στο ψηφιακό περιοδικό του ΔΝΤ «Χρηματοπιστωτικά και Ανάπτυξη».
