Η ελληνική αγορά εργασίας πάσχει από σοβαρή έλλειψη καλά πληρωμένων θέσεων. Ενώ τα τελευταία χρόνια έχει καταγραφεί σημαντική πρόοδος και στη μείωση των ανέργων και στη μείωση των εργαζομένων που αμείβονται με μισθούς φτώχειας, στα πάνω τμήματα της μισθολογικής πυραμίδας δεν έχει καταγραφεί πρόοδος. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του συστήματος «Εργάνη», ενώ το 2013 –εφιαλτική χρονιά με μόλις 1,37 εκατ. εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα– αυτοί που λάμβαναν μεικτό μισθό πάνω από 1.500 ευρώ αντιστοιχούσαν στο 20% του συνόλου, το 2023, με τον αριθμό των εργαζομένων να έχει αυξηθεί πάνω από 900.000 άτομα, αυτοί που σπάνε το φράγμα των 1.500 ευρώ αντιστοιχούν πλέον στο 18,9% του συνόλου. Μόλις 433.077 άτομα σε σύνολο 2,3 εκατ. έχουν μεικτές αποδοχές πάνω από 1.500 ευρώ, με βάση τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας. Αυτό το μισθολογικό όριο είναι ποσό που σε αφήνει εκτός των περισσοτέρων κοινωνικών επιδομάτων, ενώ περιορίζει τα «καθαρά» στα 1.148 ευρώ λόγω υψηλότερου φορολογικού συντελεστή και ασφαλιστικών εισφορών.
Και από την κυβέρνηση η αύξηση των μισθών αλλά και της απασχόλησης –η οποία προϋποθέτει «ενεργοποίηση» του οικονομικά μη ενεργού πληθυσμού, αλλά και η «εισαγωγή» εργαζομένων από το εξωτερικό, κυρίως μέσω του brain regain– προβάλλεται ως η βέλτιστη λύση για την αντιμετώπιση της ακρίβειας και την αύξηση του εθνικού εισοδήματος. Τα τελευταία χρόνια και με κύριο «όπλο» την αύξηση του κατώτατου μισθού, που είναι και ο μόνος που μπορεί να οριστεί από το κράτος, επήλθε μια βασική αλλαγή στη μισθολογική πυραμίδα. Μειώθηκαν αισθητά οι «μισθοί πείνας»: αν το 2013, το 43% των εργαζομένων λάμβανε κάτω από 800 ευρώ, το 2023 αυτό το ποσοστό έχει περιοριστεί στο 31%. Φυσικά συνιστά πρόβλημα το ότι οι 3 στους 10 εξακολουθούν να έχουν αποδοχές οι οποίες κινούνται στα όρια της φτώχειας, καθώς αυτό το 31% μεταφράζεται σε 710.000 εργαζομένους. Μειώθηκε αισθητά ο αριθμός αυτών που λαμβάνουν κάτω από 800 ευρώ (σ.σ. ήταν 839.000 το 2022 και 594.000 το 2013, τη χρονιά του ιστορικού υψηλού της ανεργίας), κάτι που αποδίδεται κυρίως στην αύξηση του κατώτατου μισθού, αλλά και πάλι πρόκειται για μια τεράστια πληθυσμιακή ομάδα.
Τα τελευταία χρόνια μειώθηκε αισθητά ο αριθμός αυτών που λαμβάνουν κάτω από 800 ευρώ.
Η φετινή στατιστική του «Εργάνη» θα δείξει περαιτέρω μείωση, καθώς φέτος για τα κατώτερα μισθολογικά κλιμάκια έχουμε από τη μία τη νέα αύξηση του κατώτατου μισθού (σ.σ. αυτή τη φορά στα 830 ευρώ μεικτά) και από την άλλη την ενεργοποίηση των τριετιών, η οποία θα αποτυπώνεται μισθολογικά σταδιακά και σε βάθος χρόνου. Το ερώτημα πλέον δεν είναι μόνο το τι θα γίνει με τη βάση της πυραμίδας, αλλά και το πώς θα αυξηθούν οι αποδοχές στα ανώτερα κλιμάκια.
Αυτή τη στιγμή, μόλις 208.623 εργαζόμενοι έχουν μισθούς από 1.501-2.000 ευρώ μεικτά (αντιστοιχούν στο 9% του συνόλου), μόλις 92.565 παίρνουν από 2.001 έως 2.500 ευρώ (σ.σ. είναι το 4% του συνόλου), ενώ το φράγμα των 2.500 ευρώ σπάει το 5,74% του συνολικού αριθμού των εργαζομένων. Προφανώς και οι στατιστικές αλλοιώνονται από τις πρακτικές που εφαρμόζονται στην αγορά (σ.σ. συνδυασμένων «άσπρου» και «μαύρου» μισθού, παροχές σε είδος, συμπληρωματική απασχόληση με «μπλοκάκι»), όμως η γενική εικόνα δεν αλλάζει: λίγες οι ευκαιρίες καλά πληρωμένης εργασίας στην Ελλάδα.
Η πολιτική των υψηλών κρατήσεων που εξακολουθεί να εφαρμόζει η Ελλάδα, παρά τις πρόσφατες βελτιώσεις (σ.σ. κυρίως τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, αλλά και την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης) επιδεινώνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Τα 2.500 ευρώ και πάνω που εξασφαλίζουν το 5,74% των εργαζομένων ή περίπου 131.889 άτομα συνολικά, αντιστοιχούν σε 1.758 ευρώ καθαρά ή λίγο πάνω από 2.000 ευρώ τον μήνα, αν συνυπολογιστεί και το γεγονός ότι καταβάλλονται 14 μισθοί τον χρόνο. Επίσης, ο εργοδότης που θα πρέπει να πληρώσει τα 2.500 ευρώ μεικτά θα «δει» στον τελικό λογαριασμό να προστίθενται και οι εργοδοτικές εισφορές, που θα ανεβάσουν το τελικό κόστος στα 3.057 ευρώ τον μήνα ή στα 42.802 ευρώ τον χρόνο. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο εξετάζεται οι επόμενες μειώσεις εισφορών που θα προωθήσει η κυβέρνηση να αφορούν στο μεγαλύτερο ποσοστό τον εργοδότη: προκειμένου να γίνει λιγότερο «ακριβή» η δημιουργία των καλά πληρωμένων θέσεων εργασίας.
