Πυκνές θα είναι το καλοκαίρι και το φθινόπωρο οι εξελίξεις που θα οδηγήσουν στη δημιουργία του πέμπτου τραπεζικού πυλώνα, μετά την υπογραφή της συμφωνίας, την περασμένη Τετάρτη, για συγχώνευση της Attica Bank με την Παγκρήτια Τράπεζα. Η Παγκρήτια, με κριτήριο το ενεργητικό, είναι μια τράπεζα αντίστοιχου μεγέθους με την Αττικής. Συγκεκριμένα, το ενεργητικό της Attica Bank (μεγέθη 2023) είναι 3,77 δισ. ευρώ και της Παγκρήτιας 3,45 δισ. ευρώ. Οι καταθέσεις της Παγκρήτιας είναι 2,6 δισ. ευρώ και της Attica Bank 3,15 δισ. ευρώ, ενώ τα κέρδη προ φόρων του 2023 ανήλθαν σε 90,8 εκατ. ευρώ για την Παγκρήτια Τράπεζα έναντι 28,6 εκατ. ευρώ για την Τράπεζα Αττικής. Η Παγκρήτια Τράπεζα μαζί με την Thrivest Holding (Δ. Μπάκος, Γ. Καϋμενάκης, Αλ. Εξάρχου) ήδη διακατέχουν το 9,4% της Τράπεζας Αττικής.
Το εναρκτήριο λάκτισμα για την υλοποίηση της συμφωνίας μεταξύ της Thrivest Holdings και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) θα σημάνει η κύρωσή της από την Ολομέλεια της Βουλής τις επόμενες εβδομάδες. Το επόμενο ορόσημο περιλαμβάνει την ολοκλήρωση της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου ύψους 675,1 εκατ. ευρώ που συνοδεύεται με έκδοση warrants 60 εκατ. ευρώ. Ως εκ τούτου, η συμφωνία μετόχων, που επιτρέπει την εξυγίανση των δύο τραπεζών, στηρίζεται σε ανακεφαλαιοποίηση συνολικού ύψους 735 εκατ. ευρώ.
Οι όροι
Η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ύψους 675,10 εκατ. ευρώ θα είναι με δικαίωμα προτίμησης υπέρ παλαιών μετόχων και θα πραγματοποιηθεί έναντι 1,87 ευρώ ανά μετοχή. Από αυτά, 475,10 εκατ. κατ’ ανώτατο όριο θα καταβάλει σε μετρητά το ΤΧΣ και 200 εκατ. ευρώ κατ’ ανώτατο όριο θα καταβάλει σε μετρητά η Thrivest. Ο e-ΕΦΚΑ θα συμμετέχει με περίπου 48 εκατ. ευρώ και το ΤΜΕΔΕ με 12 εκατ. ευρώ.
Το εναρκτήριο λάκτισμα για την υλοποίηση της συμφωνίας θα σημάνει η κύρωσή της από την Ολομέλεια της Βουλής τις επόμενες εβδομάδες.
Επιπλέον, θα εκδοθούν τίτλοι κτήσης μετοχών («warrants») αξίας 60 εκατ. ευρώ υπέρ των μετόχων που θα συμμετάσχουν στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου. Οι συμμετέχοντες στην ΑΜΚ, που εκτιμάται ότι θα λάβει χώρα το τέταρτο τρίμηνο, θα αποκτούν ένα warrant ανά μετοχή. Και θα έχουν τη δυνατότητα να αποκτούν 3,5 μετοχές για κάθε warrant που θα ασκούν κι εφόσον καταβάλλουν τίμημα 0,175 ευρώ (ανά warrant). Από την εν λόγω ΑΜΚ, οι συστημικές τράπεζες, οι οποίες συμμετείχαν στην προηγούμενη, εισφέροντας από 10 εκατ. ευρώ εκάστη, δήλωσαν πως θα απέχουν.
Με τα ποσοστά συμμετοχής να πρόκειται να οριστικοποιηθούν μετά την ολοκλήρωση της ΑΜΚ, εκτιμάται ότι το μερίδιο της Thrivest και των άλλων ιδιωτών επενδυτών θα ανέλθει έως 58,5%, του ΤΧΣ θα κυμανθεί από 35%-37% και του Δημοσίου συνολικά (ΤΧΣ και e-ΕΦΚΑ) από 38,5%-40%. Ο νέος τραπεζικός πόλος θα ανήκει κατά πλειοψηφία στους ιδιώτες, με το ΤΧΣ να διαθέτει ισχυρά δικαιώματα μειοψηφίας.
Επίσης, η συμφωνία προβλέπει ότι:
– Από το ποσό της ΑΜΚ, η Attica Bank θα αποπληρώσει άμεσα στο ελληνικό Δημόσιο Tier2 ομόλογο ύψους 100 εκατ. ευρώ, λήξης 2028, «του οποίου αν δεν γινόταν η συμφωνία θα ήταν εξαιρετικά αβέβαιη η αποπληρωμή», όπως έχει αναφέρει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
– Η καθαρή χρηματική συνεισφορά του Δημοσίου θα είναι περίπου 423 εκατ. ευρώ (475 εκατ. από το ΤΧΣ συν 48 από τον ΕΦΚΑ μείον 100 εκατ. που αντιστοιχούν στην αποπληρωμή του ομολόγου). Επιπλέον, το Δημόσιο θα έχει όφελος άλλα 44 εκατ. ευρώ, τα οποία δεν θα χρειαστεί να καταβάλει το 2025 στη νέα τράπεζα που δημιουργείται μετά τη συγχώνευση. Ο λόγος είναι ότι, με βάση τη συμφωνία, το νέο σχήμα που θα δημιουργηθεί μετά τη συγχώνευση, θα παραιτηθεί από το δικαίωμα που έχει σήμερα η Παγκρήτια, να ενεργοποιήσει τη διαδικασία του αναβαλλόμενου φόρου.
– Η Thrivest Holdings με τους ιδιώτες επενδυτές θα εισφέρουν 200 εκατ. ευρώ, καθώς και το σύνολο των μετοχών της Παγκρήτιας Τράπεζας που συγχωνεύεται από την Τράπεζα Αττικής. Συνεπώς, όπως έχει ανακοινώσει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, στους υπολογισμούς είναι προφανές ότι πέρα από το χρηματικό ποσό συνεισφοράς θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι οι επενδυτές συνεισφέρουν ουσιαστικά και με το σύνολο της Παγκρήτιας Τράπεζας.
Η νέα τράπεζα που θα δημιουργηθεί μετά και την ένταξη στον «Ηρακλή», μειώνει το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων από 60% (που είναι το σταθμισμένο ποσοστό των ΜΕΔ τόσο στην Αττικής όσο και στην Παγκρήτια) σε 3%, ποσοστό αντίστοιχο με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Θα είναι πλήρως ανακεφαλαιοποιημένη με δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας CET1 Ratio πάνω από 15%. Με αυτόν τον τρόπο το σύνολο των κεφαλαίων (παλαιών και νέων) που έχει διαθέσει το ΤΧΣ αποκτά θετικό βαθμό απόδοσης (θετικό IRR).
Τι αποφεύχθηκε
Σύμφωνα με όσα έχει περιγράψει ο επικεφαλής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, εάν δεν υπήρχε συμφωνία θα υπήρχαν δυσμενείς επιπτώσεις. Κι αυτό δεδομένου ότι σήμερα οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας συνολικά για τις δύο τράπεζες υπολείπονται κατά 106 εκατ. ευρώ των συνολικών κεφαλαιακών απαιτήσεων και σε κάθε περίπτωση δεν επαρκούν για να επιλυθεί το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η κάλυψη δηλαδή των κεφαλαιακών αναγκών θα ήταν αδύνατη χωρίς την ολοκλήρωση της συμφωνίας.
Επίσης, λόγω της ευάλωτης οικονομικής κατάστασης των δύο τραπεζών θα ήταν εξαιρετικά πιθανό το σενάριο σημαντικής εκροής καταθέσεων στην περίπτωση μη επίτευξης συμφωνίας. Αυτό θα οδηγούσε νομοτελειακά στην κατάρρευσή τους καθώς δεν θα είχαν πρόσβαση σε δανεισμό από την ΕΚΤ, ενώ δεν διαθέτουν επαρκή ρευστά διαθέσιμα για την κάλυψη ακραίων εκροών καταθέσεων. Παρά το σχετικά χαμηλό μέγεθος των δύο τραπεζών, τυχόν κατάρρευσή τους θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα του ελληνικού τραπεζικού κλάδου.
Το ΤΧΣ θα καταβάλει κατ’ ανώτατο όριο 475,10 εκατ. ευρώ και 200 εκατ. η Thrivest, ενώ θα εκδοθούν warrants αξίας 60 εκατ. υπέρ των μετόχων.
Αυτό γίνεται αντιληπτό εάν ληφθεί υπόψη ότι καμία από τις δύο τράπεζες δεν καλύπτει τις προϋποθέσεις του ν. 4261.2014 περί μεταβίβασης περιουσιακών στοιχείων της εκκαθάρισης. Ως εκ τούτου δεν θα μπορούσε να μεταβιβασθεί το σύνολο των καταθέσεων σε άλλο πιστωτικό ίδρυμα. Οι μη καλυμμένες καταθέσεις δηλαδή θα χάνονταν. Με στοιχεία 31.3.2024 οι μη εγγυημένες καταθέσεις είναι 909 εκατ. για την Attica Bank και 726 εκατ. για την Παγκρήτια. Αρα θα υπήρχε απώλεια αποταμιεύσεων πάνω από 1,6 δισ. ευρώ. Κατ’ επέκταση, με τις καταθέσεις αυτές να αφορούν κυρίως επιχειρήσεις και νοικοκυριά, εάν το «κακό σενάριο» εκδηλωνόταν, θα προέκυπτε νέο κύμα μη εξυπηρετούμενων δανείων. Κι αυτό επειδή το «κούρεμα» των καταθέσεων θα είχε πιθανότατα μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στη δυνατότητά τους να αντεπεξέλθουν στην εξυπηρέτηση του χρέους τους. Επισημαίνεται ότι μεταξύ των μεγαλύτερων καταθετών των δύο τραπεζών βρίσκονται και φορείς του ελληνικού Δημοσίου, οι οποίοι θα υφίσταντο τις σχετικές συνέπειες. Μία ακόμη αλυσιδωτή επίπτωση σχετίζεται με το γεγονός ότι καθώς θα είναι η πρώτη φορά από την αρχή της κρίσης που θα «κουρεύονταν» καταθέσεις στην Ελλάδα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα κλονιζόταν η εμπιστοσύνη των αποταμιευτών. Και αυτό, ενδεχομένως, θα πυροδοτούσε μαζικές αποσύρσεις καταθέσεων (bank run) σε λιγότερο σημαντικές ή «ευάλωτες» τράπεζες, χωρίς να μπορούσαν να αποκλειστούν επιπτώσεις και στη ρευστότητα των σημαντικών τραπεζών.
«Η αναταραχή που θα είχε προκληθεί στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, θα είχε επιπτώσεις στη διάθεση του υφιστάμενου ποσοστού του ΤΧΣ στην Εθνική Τράπεζα, καθώς και στην πρόσβαση των ελληνικών τραπεζών στις αγορές χρήματος και κεφαλαίων. […] Το «κούρεμα» των καταθέσεων που αποφεύχθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης θα συνέβαινε τώρα και θα προκαλούσε αλυσιδωτές επιπτώσεις στο τραπεζικό σύστημα, στην εθνική οικονομία και στην εικόνα της χώρας ως επενδυτικού προορισμού», έχει σημειώσει ο κεντρικός τραπεζίτης.
